Nhiều người hay cho rằng bị ung thư là do “đen đủi” hoặc do tuổi tác. Tuy nhiên, quan niệm này quá phiến diện. Thực tế, đã có những bệnh nhân còn rất trẻ đã mắc ung thư, trong khi có người sống khỏe mạnh đến 80 - 90 tuổi mà vẫn không gặp phải.
Theo nghiên cứu đăng trên tạp chí Nature, ung thư là bệnh lý phức tạp, liên quan đến nhiều yếu tố: thói quen sống, môi trường, di truyền, chế độ ăn uống và cả yếu tố ngẫu nhiên. Vì vậy, không thể chỉ đổ lỗi cho tuổi tác hay vận may.
Ung thư là bệnh lý phức tạp, liên quan đến nhiều yếu tố
Vậy điều gì giúp một số người ít có nguy cơ mắc ung thư hơn? Dưới đây là 6 đặc điểm thường thấy ở nhóm người khó bị ung thư.
1. Biết chi tiêu hợp lý, không quá tiết kiệm trong ăn uống
Tiết kiệm là đức tính tốt, nhưng giữ lại cơm thừa, đồ ăn ôi thiu hay thực phẩm mốc lại là mối nguy lớn. Những thực phẩm này có thể chứa aflatoxin, một chất gây ung thư nhóm 1 cực mạnh, thường tồn tại trong ngũ cốc, lạc, khoai bị mốc.
Ngoài ra, việc thường xuyên ăn rau củ để qua đêm cũng tiềm ẩn nguy cơ do nitrat trong rau có thể chuyển hóa thành nitrit, gây hại cho cơ thể.
2. Duy trì vóc dáng cân đối, tránh thừa cân béo phì
Nghiên cứu của Tổ chức Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) năm 2023 cho thấy: béo phì, đặc biệt là khi xuất hiện từ tuổi trẻ, làm tăng nguy cơ mắc tới 18 loại ung thư như ung thư thận, gan, tử cung và bạch cầu.
Người có thân hình cân đối không chỉ khỏe mạnh hơn mà còn giảm đáng kể khả năng bị tế bào ung thư “tấn công”.
(Ảnh minh họa)
3. Giữ tinh thần lạc quan, sống vui vẻ hòa nhã
Cụm từ “tính cách ung thư” được nhắc nhiều trong những năm gần đây, chỉ những người thường xuyên căng thẳng, hay lo lắng, dễ ấm ức và ít bộc lộ cảm xúc. Các nghiên cứu cho thấy, trạng thái tâm lý tiêu cực kéo dài sẽ khiến hệ miễn dịch suy yếu, tạo điều kiện cho ung thư phát triển.
Ngược lại, người có tính cách hòa đồng, lạc quan thường khỏe mạnh hơn và ít có nguy cơ mắc các bệnh mạn tính, trong đó có ung thư.
4. Ăn uống lành mạnh, hạn chế đồ chế biến sẵn và thịt đỏ
Thực phẩm siêu chế biến (fast food, snack, đồ ngọt đóng gói) thường chứa nhiều dầu, muối, đường, cùng các chất phụ gia có khả năng gây ung thư.
Ngoài ra, thịt đỏ (như bò, heo) và thịt chế biến sẵn (xúc xích, thịt xông khói, giăm bông) chứa nitrit – chất có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày và ruột. Các chuyên gia khuyến nghị: mỗi tuần nên ăn dưới 500g thịt đỏ, và hạn chế tối đa các loại thịt chế biến.
(Ảnh minh họa)
5. Không “lười” vận động
Lối sống ít vận động làm tăng nguy cơ nhiều bệnh lý, trong đó có ung thư. Nghiên cứu đăng trên Tạp chí Quốc tế về Dinh dưỡng Hành vi và Hoạt động Thể chất cho thấy, những người duy trì thói quen tập luyện thường xuyên có nguy cơ mắc ung thư phổi, đại trực tràng và nhiều loại ung thư khác thấp hơn rõ rệt.
Chỉ cần duy trì thói quen vận động nhẹ nhàng mỗi ngày như đi bộ, đạp xe, tập yoga cũng đã mang lại lợi ích lớn cho sức khỏe.
6. Có ý thức khám sức khỏe định kỳ và chọn đúng phương pháp kiểm tra
Một số người vì chủ quan mà bỏ qua việc kiểm tra sức khỏe, đến khi phát hiện bệnh thì đã ở giai đoạn muộn. Ngược lại, có người đi khám đều đặn nhưng lựa chọn sai phương pháp, ví dụ dùng X-quang để phát hiện ung thư phổi vốn có độ nhạy rất thấp.
Các bác sĩ khuyến cáo: nên chọn những phương pháp tầm soát phù hợp, chẳng hạn CT liều thấp để phát hiện sớm ung thư phổi. Khám định kỳ đúng cách sẽ giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm và nâng cao cơ hội điều trị.
Dương Huyền (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)