Khi đi trên đường phố Tokyo, bạn sẽ thấy những nhân viên văn phòng mặc vest vội vã đi lại, hiếm khi thấy mọi người đến phòng tập thể dục, nhưng các loại đồ ăn nhẹ lành mạnh trên kệ của các cửa hàng tiện lợi thì luôn khan hiếm. Điều thậm chí còn đáng ngạc nhiên hơn là tỷ lệ mắc ung thư ở Nhật Bản thấp hơn 20% so với Hoa Kỳ và tỷ lệ tử vong do bệnh tim mạch cũng thấp nhất thế giới. Có bí mật gì ẩn giấu đằng sau chuyện này?Bác sĩ: 4 lý do để suy nghĩ sâu sắc!
I. Triết lý ẩm thực: “hiệu thuốc thiên nhiên” trên bàn ăn
Tại một quán izakaya ở Osaka, ông Watanabe, 70 tuổi cầm một miếng sashimi và nói: "Chúng tôi ăn cá không phải vì nó ngon mà để cứu mạng chúng tôi". Ba nguyên tắc vàng trong chế độ ăn uống của người Nhật từ lâu đã được khắc sâu vào DNA của họ:
1. “Đĩa cầu vồng” ít chất béo, nhiều chất xơ. Tiêu thụ ít nhất 30 loại thực phẩm mỗi ngày, bao gồm cá hồi đỏ (axit béo Omega-3), rong biển xanh (chất xơ), bí ngô vàng (β-carotene), đậu phụ trắng (protein thực vật), mè đen (chất chống oxy hóa) và một bát gạo lứt để cung cấp đầy đủ bảy chất dinh dưỡng chính. Chế độ ăn uống này có thể giúp người Nhật giảm nguy cơ ung thư trực tràng tới 40% và tỷ lệ mắc ung thư vú tới 27%.
2. Trí tuệ sinh tồn là chỉ ăn đến khi no 80%. Khẩu phần ăn tại các nhà hàng cổ ở Kyoto luôn khiến du khách phải thốt lên: "Chưa đủ". Nhưng đây chính xác là triết lý sức khỏe của "bụng 80%" - chỉ ăn no 70% ở mỗi bữa ăn, rút ngắn thời gian làm rỗng dạ dày 20% và tăng độ nhạy insulin lên 30%. Những người sống trăm tuổi ở Okinawa tiêu thụ ít hơn 20% lượng calo so với người Mỹ, nhưng tế bào của họ lão hóa chậm hơn 1,5 lần.
3. Cuộc cách mạng đường ruột của thực phẩm lên men. Các lợi khuẩn trong thực phẩm lên men như súp miso cho bữa sáng, natto cho bữa trưa và kim chi cho bữa tối làm cho hệ vi khuẩn đường ruột của người Nhật Bản đa dạng hơn 30% so với châu Âu và Hoa Kỳ. Một nghiên cứu trên tạp chí Nature cho thấy sự cân bằng trong “trục ruột-não” này có thể giảm nguy cơ lo âu và trầm cảm tới 50%.
II. Hệ thống y tế: tuyến phòng thủ quốc gia sàng lọc sớm và điều trị sớm
Tại Trung tâm Ung thư Quốc gia ở Tokyo, cô Sato, 45 tuổi, vừa mới hoàn tất sàng lọc nội soi dạ dày. Hệ thống y tế của Nhật Bản giống như một bánh răng chính xác, đưa việc quản lý sức khỏe lên mức cao nhất:
1. Mạng lưới sàng lọc ung thư có sự tham gia của toàn thể công dân. Bắt đầu từ độ tuổi 40, việc tầm soát 12 loại ung thư, bao gồm ung thư dạ dày, ung thư phổi và ung thư vú, sẽ được mở cửa miễn phí cho công chúng. Chính phủ thậm chí đã ban hành luật yêu cầu các công ty phải kiểm tra sức khỏe cho nhân viên và tỷ lệ sàng lọc vẫn ở mức trên 70% quanh năm. Dữ liệu cho thấy tỷ lệ phát hiện sớm ung thư dạ dày ở Nhật Bản cao tới 70% và tỷ lệ sống sót sau 5 năm là hơn 80%.
2. Bác sĩ gia đình là “người gác cổng sức khỏe”. Mỗi cộng đồng đều có bác sĩ gia đình cung cấp hồ sơ sức khỏe trọn đời, từ tiêm chủng cho trẻ em đến quản lý bệnh mãn tính. Người trên 65 tuổi có thể được khám sức khỏe miễn phí hàng năm, bao gồm sàng lọc chức năng nhận thức và đánh giá dinh dưỡng. Khái niệm "phòng bệnh trước khi mắc bệnh" đã khiến chi tiêu y tế của Nhật Bản chỉ chiếm 11% GDP, nhưng đổi lại, nước này có tuổi thọ khỏe mạnh cao nhất thế giới.
3. “Chăm sóc sức khỏe giá cả phải chăng” được bảo hiểm y tế chi trả. Ở Nhật Bản, chi phí cá nhân cho bệnh cảm lạnh và sốt không quá 30%, trong khi chi phí điều trị ung thư được hoàn trả tới 90%. Chính phủ cũng cung cấp hỗ trợ y tế cho người thu nhập thấp để đảm bảo mọi người đều được tiếp cận dịch vụ chăm sóc y tế. Thiết kế hệ thống này cho phép người dân Nhật Bản dám đi khám bác sĩ và đủ khả năng chi trả để đi khám, đồng thời ngăn ngừa các bệnh nhẹ trở thành bệnh nặng.
III. Quản lý căng thẳng: Làm thế nào để tồn tại trong một xã hội lo lắng
Dưới chân Tháp Tokyo, những nhân viên văn phòng mặc vest xếp hàng mua cà phê xay tươi; Trong ngôi chùa cổ ở Kyoto, những ông già tóc bạc đang thiền định dưới những cây anh đào. Người Nhật có cách giải quyết căng thẳng rất độc đáo:
1. Massage tâm lý “niềm vui nhỏ”. Cơm nắm ở các cửa hàng tiện lợi, đồ uống nóng ở máy bán hàng tự động, tiếng báo hiệu tàu đến, những điều nhỏ bé trong cuộc sống này tạo nên "vùng đệm cảm xúc" của người Nhật. Một nghiên cứu trên tạp chí "Tâm lý học tích cực" cho thấy việc ghi lại ba điều vui vẻ mỗi ngày có thể giảm 25% nguy cơ mắc bệnh trầm cảm.
2. Sức mạnh chữa bệnh của văn hóa tắm. Vào buổi tối, hơi nước nóng bốc lên từ phòng tắm của mọi hộ gia đình. Nước suối nóng 40℃ làm giãn mạch máu và thúc đẩy lưu thông máu, tương đương với việc tập thể dục cường độ thấp. Một nghiên cứu của Đại học Tokyo cho thấy tỷ lệ mắc bệnh tim mạch ở người cao tuổi tắm ba lần một tuần sẽ giảm 30%.
3. “Lối thoát an toàn” cho căng thẳng nơi công sở. Mặc dù môi trường làm việc tại Nhật Bản nổi tiếng là áp lực cao, các công ty thường có phòng tư vấn tâm lý và nhân viên có thể tham gia các lớp học yoga có trả phí. Chính phủ cũng đã thực hiện "Luật doanh nghiệp dự phòng" để buộc các công ty giảm giờ làm thêm để những người trẻ có thời gian hẹn hò và dành thời gian cho gia đình.
IV. Hoạt động hàng ngày: “chuyển động vô hình” bị bỏ quên
Tại chợ Osaka, bà Tanaka 70 tuổi đi bộ nhanh nhẹn với một giỏ rau: "Tôi đi bộ 10.000 bước mỗi ngày, hiệu quả hơn cả việc đến phòng tập thể dục". "Môn thể thao quốc gia" của Nhật Bản ẩn chứa trong những chi tiết của cuộc sống:
1. “Cuộc cách mạng đi bộ” trong việc đi làm. Một nhân viên văn phòng ở Tokyo trung bình đi bộ 8.000 bước mỗi ngày, tương đương với việc đốt cháy 300 calo. Các lối đi dành riêng cho người đi bộ nhanh trong tàu điện ngầm và các máy đếm bước chân ở cầu thang đều âm thầm thúc đẩy sức khỏe. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Y học Thể thao Anh cho thấy những người lớn tuổi đi bộ 5.000 đến 7.000 bước mỗi ngày có tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân thấp hơn 30%.
2. Lợi ích của việc làm việc nhà đối với sức khỏe. Lau thảm tatami, rửa bát đĩa và dọn dẹp sân vườn, những công việc hàng ngày này khiến người Nhật năng động hơn người Mỹ 40%. Một nghiên cứu của Đại học Nagoya cho thấy việc lau sàn nhà 30 phút mỗi ngày có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch tới 24%.
3. Lợi ích bất ngờ của văn hóa diễn thuyết. Các trường học Nhật Bản khuyến khích "giảng dạy đứng" và "làm việc đứng" rất phổ biến ở các văn phòng. Một nghiên cứu của Đại học Waseda cho thấy đứng ba giờ mỗi ngày có thể làm tăng tỷ lệ trao đổi chất lên 15%, tương đương với việc đốt cháy 10 kg chất béo mỗi năm.
Trong khi chúng ta đang đổ mồ hôi trong phòng tập thì người Nhật đang viết nên huyền thoại về tuổi thọ bằng trí tuệ sống của họ. Kinh nghiệm của họ cho chúng ta biết rằng sức khỏe không phải là đặc quyền của một số ít người mà là chiến thắng chung của hệ thống xã hội. Từ chế độ ăn uống đến hệ thống y tế, từ việc quản lý căng thẳng đến các hoạt động hàng ngày, mọi liên kết đều bảo vệ sự sống. Đây có thể là lời bác bỏ tốt nhất cho quan niệm "tập thể dục là tất cả" - sức khỏe thực sự ẩn chứa trong cuộc sống hàng ngày với củi, gạo, dầu và muối.
Minh Thanh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)