Bạn có thực sự nghĩ rằng "không triệu chứng = khỏe mạnh"? Bốn xét nghiệm mà bạn đã bỏ qua này có thể là chìa khóa để duy trì sức khỏe tốt. Nhiều người, đặc biệt là những người không chi tiền cho xét nghiệm thứ tư, chỉ để rồi hối hận khi vấn đề phát sinh. Vậy, bốn lĩnh vực nào thực sự đáng để bạn dành thêm thời gian và tiền bạc để kiểm tra?
Bỏ qua những cuộc kiểm tra sức khỏe quan trọng này, nguy cơ ung thư có thể âm thầm tiến đến
Hầu hết các loại ung thư đều ẩn sâu trong giai đoạn đầu, và khi các triệu chứng xuất hiện rõ ràng thì bệnh thường đã ở giai đoạn khó chữa.
Khám sức khỏe định kỳ, chẳng hạn như xét nghiệm máu và chức năng gan thận, thường chỉ có thể sàng lọc các bệnh lý tiềm ẩn mà không phát hiện được các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Điều này đặc biệt đúng với các triệu chứng ung thư giai đoạn đầu không điển hình, sụt cân chỉ 1-2 kg và chứng khó tiêu không đáng kể, tất cả đều dễ bị bỏ qua như những bệnh lý thông thường.
Các hướng dẫn và nghiên cứu có thẩm quyền của nhiều bác sĩ ung thư lâm sàng chỉ ra rằng bốn khu vực chính có khả năng trở thành ổ ung thư sớm nhất: gan, phổi, đường tiêu hóa, vú phụ nữ và tuyến tiền liệt nam. Việc chỉ dựa vào những mục khám sức khỏe định kỳ hạn chế trong bộ hồ sơ khám sức khỏe để sàng lọc những khu vực này có thể dễ dàng dẫn đến bỏ sót kết quả.
Ví dụ, 95% trường hợp ung thư gan giai đoạn đầu không có triệu chứng đau rõ ràng, khiến xét nghiệm chức năng gan và siêu âm không đủ hiệu quả. Ung thư đại trực tràng và ung thư dạ dày thường biểu hiện với các triệu chứng khó phát hiện, đòi hỏi phải nội soi chuyên khoa để phát hiện sớm. Các yếu tố nguy cơ như khói bếp, tiền sử gia đình có yếu tố di truyền và phơi nhiễm môi trường cũng cần được cảnh giác.
Vậy, những hạng mục khám sức khỏe nào là quan trọng nhất đối với bốn nhóm ung thư có nguy cơ cao này? Tại sao các gói khám sức khỏe tiêu chuẩn thường bị "bỏ sót"? Đừng để may rủi và mong muốn tiết kiệm tiền cản trở sức khỏe của bạn - để tầm soát cụ thể và hiệu quả hơn, những chỉ số nào đáng chú ý?
Bốn mục khám sức khỏe quan trọng: phát hiện sớm quan trọng hơn điều trị:
1. Khám gan: Tập trung phòng ngừa ung thư gan
Trung Quốc ghi nhận hơn 400.000 ca ung thư gan mới mỗi năm, khoảng 85% trong số đó liên quan đến nhiễm virus viêm gan B và C mãn tính. Khám sức khỏe định kỳ chỉ kiểm tra chức năng gan có thể dễ dàng dẫn đến chẩn đoán sai. Lời khuyên khoa học: Kết hợp siêu âm gan với xét nghiệm alpha-fetoprotein (AFP) có thể tăng tỷ lệ phát hiện ung thư gan giai đoạn đầu khoảng 20%. Những người có nguy cơ cao, chẳng hạn như người bị viêm gan virus hoặc có tiền sử gia đình mắc ung thư gan, nên tầm soát chuyên khoa định kỳ 6-12 tháng một lần.
2. Khám phổi: đặc biệt đối với người hút thuốc lá và người tiếp xúc với ô nhiễm không khí
Ung thư phổi là một trong những khối u ác tính nguy hiểm nhất. Chụp X-quang ngực thông thường có thể dễ dàng bỏ sót các nốt nhỏ, giai đoạn đầu. Cộng đồng y khoa khuyến nghị chụp CT xoắn ốc liều thấp (LDCT), với độ nhạy 78-90% trong việc phát hiện ung thư phổi giai đoạn đầu, vượt trội hơn đáng kể so với chụp X-quang thông thường. Việc tầm soát hàng năm đặc biệt được khuyến nghị cho những người trên 40 tuổi hút thuốc thường xuyên, có tiền sử gia đình mắc ung thư phổi, hoặc tiếp xúc với khói thuốc lá hoặc khói bếp.
3. Khám tiêu hóa: Sàng lọc các bệnh lý vô hình như ung thư đại trực tràng, ung thư dạ dày
Các triệu chứng như sụt cân, khó tiêu và tiêu chảy nhẹ rất dễ bị bỏ qua. Xét nghiệm máu ẩn trong phân không xâm lấn có thể cung cấp một số manh mối, nhưng nội soi dạ dày và nội soi đại tràng thường xuyên là phương pháp sàng lọc hiệu quả nhất.
Các chuyên gia khuyến cáo những người trên 40 tuổi, không có triệu chứng, có nguy cơ cao nên nội soi đại tràng 3-5 năm một lần. Những người có tiền sử gia đình mắc ung thư dạ dày hoặc đại trực tràng hoặc khó chịu dạ dày mãn tính nên rút ngắn khoảng cách tầm soát nếu cần. Tầm soát sớm hiệu quả và tiết kiệm chi phí hơn so với điều trị muộn, vì vậy đừng trì hoãn tầm soát vì sợ gặp rắc rối.
4. Khám sàng lọc vú /tuyến tiền liệt: Một biện pháp phòng vệ quan trọng cho sức khỏe của nam giới và phụ nữ
Ung thư vú đã vượt qua ung thư phổi để trở thành loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ. Phụ nữ trên 40 tuổi được khuyến cáo nên siêu âm vú và chụp nhũ ảnh mỗi một đến hai năm.
Đối với nam giới, tỷ lệ mắc ung thư tuyến tiền liệt đang gia tăng hàng năm. Để phát hiện sớm, xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA) hàng năm kết hợp với siêu âm tuyến tiền liệt có thể được sử dụng để phát hiện các tổn thương đáng ngờ và tiến hành các xét nghiệm bổ sung kịp thời, giúp giảm hiệu quả nguy cơ chẩn đoán ở giai đoạn muộn.
Làm thế nào để sắp xếp kế hoạch khám sức khỏe và bảo vệ sức khỏe một cách khoa học?
Lời khuyên của bác sĩ rất chính xác: không phải mọi người trung niên hay cao tuổi đều cần phải trải qua tất cả các cuộc kiểm tra tốn kém, mà thay vào đó, hãy lựa chọn các hạng mục tương ứng theo cách có kế hoạch và phân loại dựa trên rủi ro của từng cá nhân.
Nếu bạn có tiền sử viêm gan, uống rượu lâu ngày hoặc khó chịu ở vùng gan, bạn nên đi khám gan đặc biệt; những người bị ho lâu ngày và hút thuốc nên chú ý chụp CT phổi; những người trên 40 tuổi, những người đi ngoài ra máu, đau bụng thường xuyên hoặc có tiền sử gia đình mắc ung thư đại tràng nên chú ý nội soi đại tràng; nếu bạn có nguy cơ mắc ung thư vú hoặc tuyến tiền liệt cao hơn trong gia đình hoặc có các triệu chứng khó chịu, đừng chỉ siêu âm.
Khi ngân sách khám sức khỏe định kỳ của bạn hạn hẹp, đầu tư vào các chương trình khám chuyên khoa sẽ khôn ngoan hơn là mở rộng vô tận các chương trình "vô ích" . Đừng để những phiền phức và chi phí phát hiện sớm ngăn cản ung thư tiến triển. Nhiều bệnh viện và trung tâm khám sức khỏe định kỳ có thể đánh giá tình trạng sức khỏe cá nhân, tiền sử gia đình và thói quen sinh hoạt, từ đó cung cấp các kế hoạch khám sức khỏe khoa học và chính xác hơn.
Các chuyên gia y tế khẳng định rằng việc tầm soát ung thư sớm có thể tăng tỷ lệ sống sót sau 5 năm lên hơn 80% . Dữ liệu cho thấy khi ung thư gan được phát hiện sớm, tỷ lệ sống sót sau 5 năm có thể đạt 55%, trong khi ở giai đoạn giữa và giai đoạn cuối, tỷ lệ này chỉ còn dưới 20% . Khám sức khỏe không phải là cách duy nhất để xác định vấn đề; chúng còn là một điểm kiểm tra các nguy cơ sức khỏe . Chỉ bằng cách thực sự xác định và giải quyết các vấn đề, chúng ta mới có thể tự tin đối mặt với kết quả khám sức khỏe định kỳ.
Sức khỏe không có nút "khởi động lại", vì vậy đừng đợi đến khi điều tồi tệ xảy ra mới hối hận. Nếu bạn hoặc người thân trên 40 tuổi, đặc biệt nếu gia đình có tiền sử ung thư hoặc thói quen xấu lâu dài, hãy đảm bảo khám sức khỏe định kỳ, bao gồm "bốn lĩnh vực chính" - gan, phổi, đường tiêu hóa và vú/tuyến tiền liệt. Việc sàng lọc và can thiệp sớm thường có thể cứu sống bạn.
Khám sức khỏe tổng quát không đảm bảo sức khỏe toàn diện. Việc bỏ qua các chi tiết nhỏ có thể gây nguy hiểm cho tương lai của bạn. Người thân lớn tuổi trong gia đình càng cần sự nhắc nhở và đồng hành của bạn hơn. Trước khi điền vào bộ hồ sơ khám sức khỏe, hãy nhớ chủ động trao đổi với bác sĩ và tuyệt đối không bỏ qua bốn mục này.
Minh Thanh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)