Một cụ bà bị xuất huyết não khi dùng điều hòa? Bác sĩ: Người trên 60 tuổi cần lưu ý 5 điểm khi dùng điều hòa, nhà có người già nhất định phải biết

"Chiều hôm đó, mẹ tôi ăn tối xong kêu hơi chóng mặt. Trời nóng quá nên bà vào phòng bật điều hòa nghỉ ngơi một lúc. Không ngờ chưa đến 2 tiếng sau, bà đột ngột ngã quỵ. Đưa đến bệnh viện thì đã bị xuất huyết não". Đó là lời kể đầy hoảng loạn của người nhà một bệnh nhân tại phòng cấp cứu. Trong hồ sơ hội chẩn, bác sĩ chỉ ghi vắn tắt: tuổi cao, nhiệt độ cao, sử dụng điều hòa không hợp lý, huyết áp dao động mạnh, vỡ mạch máu não.

Những ca như vậy không phải hiếm. Mỗi dịp hè nắng nóng, các bệnh viện lại tiếp nhận hàng loạt người cao tuổi nhập viện do tai biến mạch máu não, nguyên nhân gián tiếp xuất phát từ việc dùng điều hòa sai cách.

Điều hòa là công cụ hỗ trợ vượt qua mùa hè oi bức, nhưng nếu dùng sai, nó có thể trở thành "kẻ giết người thầm lặng", đặc biệt là với người trên 60 tuổi.

Điều hòa không phải là "thủ phạm", nhưng cách dùng quyết định nó là bạn hay thù

Nhiều người lầm tưởng xuất huyết não là sự cố xảy ra tức thời. Thực chất, đó là kết quả của nhiều yếu tố cộng hưởng, trong đó có nhiệt độ, độ ẩm và phản ứng mạch máu khi tiếp xúc lạnh đột ngột.

Khi về già, khả năng điều tiết thân nhiệt của cơ thể suy giảm rõ rệt. Người trẻ có thể dễ dàng toát mồ hôi, giãn mạch để thải nhiệt. Nhưng ở người cao tuổi, quá trình này diễn ra chậm chạp, phản xạ thần kinh yếu, thành mạch kém đàn hồi. Khi đối mặt với sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, cơ thể không kịp thích nghi, rất dễ xảy ra rối loạn huyết áp.

Lạnh quá, thay đổi nhiệt độ quá nhanh là "kích phát" nguy hiểm cho mạch máu

Với người trẻ, bước ra bước vào phòng điều hòa đôi khi chỉ là cảm giác lạnh nóng bất chợt. Nhưng với người cao tuổi, đó có thể là cú sốc nhiệt làm co thắt mạch máu, gây biến chứng nặng nề.

Đặc biệt, người già thường mắc sẵn các bệnh nền như cao huyết áp, tiểu đường, xơ vữa động mạch… Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột càng làm huyết áp biến động mạnh, dễ dẫn đến đột quỵ.

Nhiều gia đình có thói quen đặt nhiệt độ điều hòa ở mức 24°C hoặc thấp hơn vì cảm thấy "mát mới dễ chịu". Tuy nhiên, đây lại là mức nhiệt vượt ngưỡng chịu lạnh của người lớn tuổi. Chênh lệch nhiệt độ trong - ngoài nếu vượt quá 8°C có thể khiến mạch máu giãn ra hoặc co lại nhanh chóng, dẫn đến huyết áp tăng đột ngột.

Giải pháp an toàn là cài đặt nhiệt độ từ 26°C đến 28°C, vừa mát, vừa đảm bảo an toàn cho hệ tuần hoàn của người lớn tuổi. Cần hiểu rằng, người cao tuổi sợ lạnh hơn là sợ nóng, đặc biệt là cái lạnh đến đột ngột.

Gió điều hòa thổi thẳng người – nguy cơ "giết thầm lặng" với người già

Một số người thích ngồi ngay dưới luồng gió điều hòa vì nghĩ sẽ mát nhanh hơn. Tuy nhiên, điều này lại gây tác động xấu đến tuần hoàn máu. Gió lạnh thổi trực tiếp khiến mao mạch co thắt, làm giảm tuần hoàn tại vùng chịu lạnh, gây đau đầu, cứng khớp, và thậm chí rối loạn máu lên não.

Nghiên cứu cho thấy, gió điều hòa thổi trực tiếp vào vùng đầu có thể làm giảm tạm thời lượng máu lên não, đặc biệt ở người già. Nó làm tăng nguy cơ thiếu máu não thoáng qua, thậm chí xuất huyết hoặc nhồi máu não.

Gợi ý: Nên chỉnh hướng gió điều hòa hướng lên trên khoảng 15 độ, để gió phản xạ từ trần nhà xuống, giúp không khí mát lan đều, tránh lạnh cục bộ.

Đóng kín cửa dùng điều hòa tưởng tiết kiệm nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ ngạt thở

Một thói quen phổ biến khác là đóng chặt cửa để giữ mát và tiết kiệm điện. Nhưng điều này lại làm giảm chất lượng không khí nghiêm trọng. Khi không gian kín bị bít lâu, nồng độ CO₂ tăng cao, oxy giảm, độ ẩm không thoát ra ngoài, dễ gây mệt mỏi, choáng váng, khó thở.

Người cao tuổi vốn đã có chức năng phổi suy giảm, khi hít thở trong môi trường ít oxy sẽ dễ bị chóng mặt, tim đập nhanh, huyết áp thất thường.

Giải pháp: Mỗi 2-3 giờ nên mở cửa phòng khoảng 10 phút để thông gió, giúp đẩy khí ẩm và khí thải ra ngoài, duy trì môi trường hô hấp lành mạnh.

Vừa ra mồ hôi lập tức nằm điều hòa: Hiểm họa tiềm ẩn từ "thói quen mát tức thì"

Nhiều người lớn tuổi sau khi đi nắng hoặc vận động nhẹ thường vào phòng điều hòa ngay, chưa kịp lau mồ hôi đã nằm nghỉ. Điều này rất nguy hiểm. Khi cơ thể ra mồ hôi, mao mạch giãn nở, nhiệt độ da cao. Nếu lúc này tiếp xúc với không khí lạnh, mạch máu sẽ co lại đột ngột, làm rối loạn lưu thông máu và dễ gây thiếu máu não cục bộ.

Tương tự, sau khi tắm xong da còn ẩm, nhiệt độ cơ thể thay đổi, nếu lập tức bật điều hòa, cũng có thể gây co thắt mạch, dẫn đến chóng mặt, nhịp tim không đều hoặc thậm chí ngất xỉu.

Không khí khô, nguy cơ tiềm tàng cho hệ hô hấp người già

Ngoài nhiệt độ, điều hòa cũng làm giảm độ ẩm trong không khí. Môi trường khô khiến niêm mạc mũi họng bị khô rát, giảm tiết dịch, suy yếu hàng rào miễn dịch. Người già, vốn đã có hệ miễn dịch kém, dễ bị viêm hô hấp, nhiễm khuẩn khi tiếp xúc với môi trường này lâu dài.

Nếu kết hợp với việc không vệ sinh bộ lọc điều hòa thường xuyên, vi khuẩn, nấm mốc sẽ tích tụ và tuần hoàn trong phòng làm tăng nguy cơ lây nhiễm bệnh tật trong không gian kín.

Điều hòa - nếu dùng đúng sẽ cứu người, nếu dùng sai sẽ hại sức khỏe

Nhiều người chủ quan cho rằng mình "sống mấy chục năm rồi, có sao đâu". Nhưng sức khỏe không dựa vào kinh nghiệm nhất thời, mà là kết quả của sự tích lũy. Hôm nay chưa có chuyện gì không có nghĩa ngày mai không xảy ra.

Xuất huyết não không đến ngay lập tức, mà là kết quả của nhiều ngày, nhiều tuần cơ thể âm thầm suy yếu. Với người già, không phải là yếu đuối, mà là cơ thể cần được tôn trọng nhịp sinh học tự nhiên.

5 nguyên tắc khi người cao tuổi sử dụng điều hòa:

- Giữ nhiệt độ từ 26–28°C, tránh lạnh sâu

- Không để gió thổi trực tiếp vào người, nhất là đầu

- Thông gió định kỳ mỗi vài giờ

- Không vào phòng điều hòa khi đang ra mồ hôi hoặc vừa tắm xong

- Vệ sinh định kỳ điều hòa, tránh khô và ô nhiễm không khí

Nguyễn Giang (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)