Hãy dừng ngay 5 loại bài tập thể dục này vì chúng có thể đẩy nhanh quá trình hình thành cục máu đông! Sẽ quá muộn để chờ đến khi mạch máu bị tắc nghẽn

Đặc biệt, loại bài tập thứ ba này thường bị bỏ qua và có thể âm thầm dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của bạn. Năm loại bài tập nào có nguy cơ hình thành cục máu đông? Có bất kỳ cạm bẫy nào trong thói quen hàng ngày của bạn không?

Các chuyên gia hàng đầu đã nhiều lần nhấn mạnh rằng tập thể dục không đúng cách có thể gây tổn thương trực tiếp đến mạch máu nhiều hơn bạn tưởng. Năm loại bài tập sau đây đã được Tạp chí Y học New England nêu bật trong những năm gần đây:

1. Tập thể dục mạnh đột ngột sau khi ngồi lâu

Sau một ngày dài làm việc tại văn phòng, nhiều người đổ mồ hôi đầm đìa trước khi rời đi. Nhiều người tin rằng điều này giúp nhanh chóng làm sạch các mạch máu khỏi các mảnh vụn, nhưng thực tế nó có thể đẩy nhanh lưu lượng máu đến các chi dưới, dẫn đến nguy cơ hình thành cục máu đông tĩnh mạch . Dữ liệu cho thấy những người ngồi liên tục hơn sáu tiếng rồi đột nhiên chạy bộ hoặc tập squat cường độ cao có nguy cơ mắc huyết khối tĩnh mạch sâu lên đến 28% .

2. Các chuyển động gây ra ma sát quá mức ở chi dưới, chẳng hạn như "chân cong"

Các động tác "kéo chân" trên thiết bị tập thể dục cộng đồng và ma sát cường độ cao lặp đi lặp lại ở chi dưới không chỉ gây căng cơ mà những tác động lặp đi lặp lại trong thời gian dài còn có thể gây tổn thương nội mạc mạch máu. Một khi mảng bám bị "lỏng lẻo", nó có thể dễ dàng làm tắc nghẽn các mạch máu hạ lưu và hình thành thuyên tắc.

3. Ngồi xổm hoặc nhảy ngồi xổm quá mức

Bạn luôn nghĩ rằng squat tốt cho eo và chân? Tuy nhiên, ít ai biết rằng việc squat và nhảy liên tục làm tăng trực tiếp áp lực lên tĩnh mạch ở chi dưới, dễ làm trầm trọng thêm tình trạng giãn tĩnh mạch, khiến máu chảy ngược và hình thành cục máu đông.

4. Đi xe đạp liên tục trong thời gian dài

Đạp xe đường dài đã trở thành một hoạt động giải trí phổ biến đối với nhiều người trung niên và cao tuổi. Tuy nhiên, ít người biết rằng đạp xe hơn một giờ có thể gây chèn ép các tĩnh mạch vùng chậu . Điều này, kết hợp với tình trạng mất nước nhẹ do đổ mồ hôi, có thể làm tăng độ nhớt của máu và tăng nguy cơ hình thành cục máu đông. Dữ liệu nghiên cứu cho thấy cứ mỗi nửa giờ đạp xe tăng thêm, nguy cơ tắc nghẽn mạch máu tăng 14,7%.

5. Tập thể dục cường độ cao kéo dài, quá mức

Chạy bộ cường độ cao, chạy marathon, nhảy dây... Nhiều người cho rằng "càng đổ mồ hôi càng khỏe mạnh", nhưng tập thể dục cường độ cao trong thời gian dài vượt quá khả năng chịu đựng của cơ thể sẽ sản sinh ra nhiều gốc tự do, gây tổn thương tế bào nội mô mạch máu, khiến mạch máu "lão hóa" và đẩy nhanh quá trình hình thành huyết khối.

Tại sao việc lựa chọn sai phương pháp tập luyện có thể gây tử vong?

Tập thể dục rõ ràng có lợi cho sức khỏe, vậy tại sao đôi khi nó lại gây hại cho mạch máu? Theo quan điểm y học, ba bước hình thành cục máu đông là: lưu lượng máu chậm lại, thành mạch máu bị tổn thương và thành phần máu bị thay đổi. Tập thể dục cường độ cao sau khi ngồi lâu có thể gây ra những thay đổi đột ngột về áp lực tĩnh mạch; ma sát mạnh ở chi dưới có thể gây tổn thương vi mô cho niêm mạc mạch máu; và đạp xe hoặc ngồi xổm kéo dài, dẫn đến đổ mồ hôi quá nhiều và tăng độ nhớt máu, tất cả đều có thể là môi trường thuận lợi cho cục máu đông phát triển.

Quan trọng hơn, cục máu đông thường phát triển âm thầm. Khi cục máu đông tách ra khỏi mạch máu chi dưới và di chuyển theo dòng máu đến phổi, nó có thể gây ra thuyên tắc phổi cấp tính — một tình trạng được gọi trong y học cấp cứu là "cái chết thầm lặng". Dữ liệu cho thấy hơn 80% bệnh nhân bị thuyên tắc phổi cấp tính không có dấu hiệu rõ ràng về suy giảm khả năng vận động; tình trạng này phát triển đột ngột sau một lần vận động nhẹ.

Hơn nữa, các biến cố đột ngột do cục máu đông gây ra có nguy cơ cao dẫn đến tàn tật hoặc tử vong, đặc biệt là ở người trung niên và cao tuổi có tiền sử bệnh tim mạch và mạch máu não. Đây là lý do tại sao "việc tập thể dục không chỉ đòi hỏi sự kiên trì mà còn đòi hỏi khoa học".

Tuân thủ chế độ tập luyện hiệu quả và tránh xa "bãi mìn mạch máu"

Sức khỏe mạch máu không có nghĩa là tập luyện một cách mù quáng. Tập luyện khoa học mới là "bí quyết" thực sự để bảo vệ mạch máu. Để ứng phó với những nguy cơ trên, các hướng dẫn y tế uy tín khuyến nghị người trung niên và cao tuổi nên:

1. Các hoạt động từ "chậm" đến "hiếu khí": chẳng hạn như đi bộ nhanh, bơi lội và yoga (tránh động tác trồng cây chuối) có lợi nhất cho quá trình lưu thông máu và có thể giảm nguy cơ huyết khối tới 18,9%.

2. Cứ mỗi nửa giờ tập thể dục, hãy đảm bảo vận động khớp và thực hiện động tác xoay cổ chân (di chuyển các ngón chân lên xuống). Điều này đặc biệt hiệu quả đối với những người ngồi lâu. Dữ liệu lâm sàng cho thấy việc thực hiện năm động tác xoay cổ chân mỗi ngày có thể giảm tỷ lệ huyết khối tĩnh mạch sâu xuống còn một phần ba so với ban đầu.

3. Khi tập luyện các bài tập như đạp xe, leo núi, cứ 30 phút nên dừng lại và vận động 5 phút, bổ sung nước kịp thời, mỗi giờ nên bổ sung khoảng 500ml nước ấm để tránh tình trạng máu đông.

4. Tập luyện cường độ cao nên tuân thủ nguyên tắc điều độ, không gây khó thở hoặc nhịp tim quá nhanh . Người trung niên và cao tuổi nên tập luyện ở cường độ vừa phải, từ 150-300 phút mỗi tuần, chia thành nhiều lần tập, thay vì tập luyện "bùng nổ" tập trung.

5. Nếu bị giãn tĩnh mạch, bạn nên hạn chế ngồi xổm và nhảy, ưu tiên bơi lội và đi bộ trên mặt đất bằng phẳng. Mang vớ y khoa khi cần thiết.

Lời nhắc nhở và kháng cáo cuối cùng

Đừng để việc tập luyện "tự giác" trở thành rào cản cho sức khỏe mạch máu. Thể trạng mỗi người là khác nhau, đặc biệt là những người có bệnh lý nền như bệnh tim mạch, tăng huyết áp và tiểu đường. Kế hoạch tập luyện phải được đánh giá và hướng dẫn bởi bác sĩ chuyên khoa . Nếu bạn cảm thấy tức ngực, khó thở , hoặc sưng tấy hoặc tê bì bất thường ở chân tay trong khi tập luyện, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức. Đừng đợi đến khi mạch máu bị tắc nghẽn hoàn toàn mới hối hận.

Hãy nhớ, hãy tập luyện khoa học và chăm sóc mạch máu thật tốt. Sức khỏe thực sự nằm ở việc bạn có thể thoải mái và an toàn tận hưởng từng buổi tập luyện, chứ không phải mạo hiểm. Hãy bảo vệ cơ thể bạn bằng phương pháp "khoa học" nghiêm ngặt nhưng nhẹ nhàng!

Lưu ý: Các nhân vật được nhắc đến trong bài viết đều là bút danh, xin đừng coi họ là cá nhân.

Minh Thanh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)