Sáng ngày 2/6 (giờ Việt Nam), showbiz Việt vô cùng xót xa khi hay tin ca sĩ Angela Trâm Anh đột ngột qua đời tại Mỹ ở tuổi 36. Theo tiết lộ từ một người đồng nghiệp, nguyên nhân Angela Trâm Anh qua đời là do bệnh ung thư gan. Được biết, Angela Trâm Anh được bác sĩ chẩn đoán mắc bệnh ung thư gan vào đầu năm 2021, cô đã chống chọi với bệnh tật trong nửa năm cho đến khi qua đời.
Theo báo cáo mới nhất, ung thư gan là căn bệnh ung thư phổ biến thứ 6 trên thế giới với hơn 700.000 người được chẩn đoán mỗi năm. Tại Việt Nam, ung thư gan lại là căn bệnh ung thư gây tử vong hàng đầu ở cả hai giới (tuy nhiên nam giới chiếm tỷ lệ cao hơn). Lý do là nhận thức về bệnh còn chưa cao, người bệnh thường bỏ qua triệu chứng khởi phát ban đầu, bỏ lỡ cơ hội điều trị ngay từ sớm.
1. Bệnh ung thư gan là gì?
Ung thư gan gồm ung thư gan nguyên phát và thứ phát, cụ thể:
- Ung thư gan nguyên phát là bệnh lý xảy ra khi các tế bào của gan trở nên bất thường, ảnh hưởng đến chức năng gan, có thể lan rộng sang các vùng khác của gan cũng như các cơ quan bên ngoài gan. Căn bệnh ác tính này gồm có 3 loại chính: ung thư biểu mô tế bào gan (phát triển từ tế bào gan, phổ biến nhất), ung thư biểu mô đường mật (phát triển từ đường mật trong gan) và u nguyên bào gan (Hepatoblastoma).
- Ung thư gan thứ phát là bệnh lý xuất hiện khối u ở gan, nhưng khối u này do các tế bào ung thư ở các bộ phận khác của cơ thể lây lan sang gan. Đó có thể là khối u ở dạ dày, túi mật, đại tráng, tuyến tụy, vú, phổi...
Ung thư gan khiến gan không thể thực hiện các chức năng: sản xuất mật, hấp thu và chuyển hóa bilirubin, hỗ trợ quá trình đông máu, chuyển hóa carbohydrate, chuyển hóa chất béo, hỗ trợ chuyển hóa protein, lọc máu, sản xuất albumin, lưu trữ vitamin và khoáng chất… dẫn đến các tác động có hại và nghiêm trọng đến cơ thể.
2. Triệu chứng của bệnh ung thư gan
Ung thư gan ở giai đoạn đầu rất khó nhận biết, các khối u thường âm thầm phát triển, đến khi khối u phát triển lớn người bệnh ở giai đoạn nguy hiểmthì mời biểu hiện triệu chứng. Do đó bạn cần lưu ý những triệu chứng sau:
- Giai đoạn đầu: Người bệnh có những rối loạn tiêu hóa nhẹ như ăn không ngon, ăn ít đầy bụng, khó tiêu, đại tiện khó khăn, đôi lúc cảm thấy đau tức hạ sườn phải nhưng không đáng kể, cơ thể mệt mỏi, sốt... những triệu chứng này thường không rõ ràng nên người bệnh hay nhầm lẫn vớ những bệnh khác thông thường.
- Giai đoạn sau: Người bệnh thấy đau vùng gan (vùng mạng sườn bên phải), bụng trên đầy tức, có thể xuất hiện cổ trướng, chán ăn, buồn nôn và nôn, tiêu chảy, sút cân, sốt, gan to và da vàng, một số người có thể xuất hiện hiện tượng rối loạn tâm thần nếu bệnh ở tình trạng nguy hiểm.
3. Nguyên nhân gây bệnh ung thư gan
Hiện nay khoa học chưa xác định được rõ nguyên nhân gây bệnh. Tuy nhiên một số yếu tố đã được chứng minh là làm tăng nguy cơ mắc phải căn bệnh này.
- Bệnh mãn tính: Một số bệnh như viêm gan B, viêm gan C, xơ gan, bệnh tiểu đường, béo phì cũng có thể là yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh ung thư gan. Có thể thấy các tế bào gan ở nhóm người bệnh viêm gan, xơ gan thường bị virus tấn công và có khả năng miễn dịch rấy kém.
- Lối sống không khoa học: Uống nhiều rượu, bia và các chất có cồn, hút thuốc lá, tiêm chích ma túy... đều có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan.
- Ô nhiễm môi trường sống bởi các hóa chất độc hại: chất độc dioxin, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu, chất thải độc hại từ các nhà máy công nghiệp…
- Giới tính và di truyền: Cũng có thể do thói quen uống rượu bia, hút thuốc lá nhiều mà nam giới có khả năng mắc ung thư gan nhiều hơn nữ giới. Ngoài ra, nguy cơ ung thư gan cũng cao hơn ở những người có tiền sử gia đình bị ung thư gan (cùng huyết thống).
- Một số nguyên nhân nhân khác: Người bệnh ăn phải một số thực phẩm chứa Aflatoxin, chất Steroid hoặc dùng nhiều nước nhiễm Asen trong dài ngày. Aflatoxin có nhiều trong các loại lúa mì, lạc, ngô, đậu nành bị nấm mốc. Steroid là chất để tăng trọng lượng cơ thể, giảm và biến chất béo thành cơ bắp, tăng độ dẻo dai khi tập luyện thể thao. Nếu sử dụng chất này thường xuyên và trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ ung thư gan cũng như một số căn bệnh ung thư khác.
Vàng da là dấu hiệu nhận biết rõ rệt của ung thư gan
4. Phương pháp điều trị
Bệnh ung thư gan hoàn toàn có thể điều trị nếu khối u còn nhỏ và phương pháp điều trị tốt nhất là phẫu thuật để loại bỏ khối u, cắt gan, ghép gan.
Khi khối u đã lớn thì tùy giai đoạn có thể áp dụng các phương pháp điều trị sau: đốt khối u gan bằng sóng cao tần, vi sóng, tiêm cồn, nút mạch hóa dầu, nút mạch hóa chất, xạ trị, hóa trị, điều trị liệu pháp trúng đích sinh học, liệu pháp miễn dịch, cấy hạt vi cầu đồng vị phóng xạ. Với sự phát triển của khoa học kỹ thuật hiện nay điều trị ung thư gan là một điều trị đa mô thức và cá thể hóa với sự phối hợp của tất cả các phương pháp trên tùy bệnh nhân cụ thể. Đa số các trường hợp phát hiện ung thư gan chỉ có thể sống được khoảng 6 tháng – 1 năm, chỉ khoảng 1% bệnh nhân ung gan thư vượt được qua 5 năm.
5. Phòng ngừa ung thư gan bằng cách nào?
Có thể làm giảm nguy cơ phát triển ung thư gan bằng cách thực hiện các biện pháp lối sống lành mạnh, như tập thể dục thường xuyên, chế độăn uống lành mạnh và biếtkiểm soát cân nặng. Ngoài ra cần chú ý đến những cách phòng ngừa sau:
- Tiêm phòng viêm gan B: Viêm gan siêu vi B là một mối đe dọa đến sức khỏe cộng đồng khi có đến 20% trường hợp bị nhiễm siêu vi B mãn tính sẽ chuyển thành xơ gan và ung thư gan. Tiêm ngừa viêm gan siêu vi B sớm là cách phòng ung thư gan hiệu quả nhất.
- Kiểm soát nguy cơ viêm gan siêu vi C: Hiện nay, chưa có vắc-xin ngăn ngừa viêm gan siêu vi C, do đó căn bệnh này vẫn đang là mối lo ngại của nhiều người dân Việt Nam. Bệnh này hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu được phát hiện kịp thời và chữa trị đúng cách. Vì vậy, bạn nên đi kiểm tra sức khỏe và tầm soát bệnh định kỳ để phòng bệnh, tránh phát hiện quá muộn khi bệnh đã diễn tiến nghiêm trọng.
- Nói không với rượu: Không uống rượu hoặc nên uống có giới hạn cũng là biện pháp giúp phòng ngừa nguy cơ mắc ung thư gan. Rượu tăng nhanh sự lan truyền của bất cứ căn bệnh gan nào và là nguyên nhân chính của bệnh chai gan dẫn đến ung thư gan.
- Không nên ăn những thực phẩm bị nấm mốc nhất là ngũ cốc họ đậu đỗ, đồ ôi thiu, ủ muối, xông khói…
- Tránh để bị nhiễm độc tố từ môi trường xung quanh: Gan phải lọc mọi chất mà bạn nuốt, hít vào hoặc bôi trên da, vì vậy đừng nên để gan chịu ảnh hưởng không cần thiết từ các loại hóa chất.
- Đối với người đang mang thai: Xét nghiệm kiểm tra men gan 3-6 tháng/lần để đảm bảo gan không bị tổn thương. Sau khi sinh em bé trong vòng 24h đầu cần phải tiêm vắc xin viêm gan B.
Phòng bệnh càng tốt bao nhiêu thì càng giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư gan bấy nhiêu. Mỗi người dân nên hiểu rõ về sự nguy hiểm của căn bệnh này cũng như có cách phòng ngừa hiệu quả, tránh trường hợp để mắc bệnh rồi mới tìm cách chữa trị.
Hoàng Khuông (TH) (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)