Nhiều người biết rằng đọc sách rất hữu ích cho sự phát triển trí tuệ và tích lũy kiến thức của con người, nhưng bạn có nhận ra rằng việc đọc sách thường xuyên không chỉ giúp bạn thông minh hơn mà còn tăng cường sức khỏe trí não?
Là một bác sĩ đã làm việc trong bệnh viện nhiều năm và đã từng điều trị nhiều bệnh về thần kinh, tôi có thể nói rõ ràng với bạn rằng hành động đọc không chỉ là một công cụ học tập mà nó thực sự là một bài tập “tập thể dục” có lợi cho não bộ. Thói quen đọc sách lâu dài không chỉ có thể cải thiện khả năng tư duy của não mà còn làm chậm quá trình lão hóa ở mức độ lớn và ngăn ngừa một số bệnh thoái hóa thần kinh liên quan đến tuổi tác.
Tôi đã thấy nhiều bệnh nhân trong thực hành lâm sàng bị suy giảm chức năng não do tuổi tác. Các bệnh thoái hóa thần kinh như bệnh Alzheimer và bệnh Alzheimer thường đi kèm với chứng mất trí nhớ, rối loạn suy nghĩ và thậm chí là dao động về cảm xúc.
Mặc dù sự xuất hiện của những căn bệnh này có liên quan đến nhiều yếu tố như di truyền, môi trường sống, tình trạng sức khỏe nhưng sức khỏe của não bộ cũng liên quan mật thiết đến thói quen hành vi hàng ngày của chúng ta.
Nhiều người không hiểu rằng những hoạt động đơn giản hàng ngày như đọc sách, đọc báo, suy nghĩ về vấn đề... có thể kích thích các vùng khác nhau của não ở một mức độ nhất định, giúp não luôn hoạt động và từ đó làm giảm nguy cơ thoái hóa thần kinh.
Thay vì nói rằng đọc sách tốt cho não thì nó lại là một cách “luyện trí não” vô cùng hiệu quả. Nghiên cứu cho thấy rằng việc đọc không chỉ cải thiện chức năng nhận thức của chúng ta mà còn cải thiện sự chú ý, trí nhớ, khả năng hiểu và các khía cạnh khác.
Điều này là do khi chúng ta đọc, não cần huy động nhiều phần khác nhau của mạng lưới thần kinh để hiểu, liên kết và ghi nhớ, từ đó thúc đẩy việc thiết lập nhiều kết nối hơn giữa các tế bào thần kinh và giữ cho não luôn hoạt động.
Bạn không muốn bộ não của mình trở nên buồn tẻ khi già đi? Hãy duy trì 4 thói quen này
1. Không ngừng học hỏi
Bạn không cần phải học một số kiến thức hoặc kỹ năng quá chuyên nghiệp, nhưng bất kỳ hoạt động nào cho phép bạn bước ra khỏi vùng an toàn đều có thể kích hoạt bộ não của bạn một cách hiệu quả.
Một bệnh nhân nói với tôi trong lần khám ngoại trú rằng anh ấy luôn cảm thấy không rõ ràng trong những năm gần đây, trí nhớ giảm sút và thậm chí đôi khi anh ấy không thể nhớ được tên của các thành viên trong gia đình mình. Sau khi hỏi thăm, tôi phát hiện ra rằng sau khi nghỉ hưu, anh ấy hầu như không được tiếp xúc với bất kỳ kiến thức hay kỹ năng mới nào, và hoạt động hàng ngày của anh ấy chỉ là đi bộ và xem TV. Cuộc sống tưởng chừng như đơn giản của anh ấy thực sự đã khiến não bộ của anh ấy mất đi sự kích thích.
Vì vậy, tôi đề nghị anh ấy tham gia vào một số sở thích mới, chẳng hạn như học một ngôn ngữ mới hoặc chơi nhạc cụ. Khi anh ấy quay lại gặp tôi vài tháng sau, anh ấy đã nở rất nhiều nụ cười và nói với tôi rằng bây giờ anh ấy đã làm được. Việc học tiếng Nga mỗi ngày tuy tiến độ chậm nhưng anh nhận thấy mình trở nên tập trung hơn và trí nhớ cũng dần phục hồi.
Bộ não cần những thử thách mới. Một nghiên cứu cho thấy những người thường xuyên học các kỹ năng mới có số lượng kết nối thần kinh trong não cao hơn đáng kể so với những người không tiếp xúc với kiến thức mới trong một thời gian dài.
Học các kỹ năng mới có thể tăng cường độ linh hoạt của não và giữ cho hệ thần kinh hoạt động khi đối mặt với sự kích thích liên tục, từ đó trì hoãn sự khởi phát của sự suy giảm nhận thức.
2. Tương tác xã hội
Tương tác xã hội tốt ngăn chặn sự suy giảm sự cô đơn trong não. Bộ não con người không thích sự cô lập, và nghiên cứu khoa học cho thấy tương tác xã hội có tác động tích cực đến sức khỏe não bộ. Duy trì giao tiếp tốt với gia đình, bạn bè và tham gia các hoạt động xã hội không chỉ có thể cải thiện trí tuệ cảm xúc của chúng ta mà còn thúc đẩy hoạt động của các vùng não khác nhau và tăng cường chức năng nhận thức.
Tôi từng gặp một bệnh nhân 60 tuổi, vì sống ở nơi khác lâu nên không có nhiều cơ hội giao lưu, lúc đầu trí nhớ không tệ nhưng thời gian trôi qua, ông dần dần cảm thấy mình phản ứng chậm và thậm chí không thể nhớ được một số từ.
Sau đó, tôi đề nghị anh ấy tham gia nhiều hoạt động xã hội hơn và duy trì liên lạc thường xuyên với bạn bè. Một tháng sau, anh ấy báo cáo lại với tôi rằng trí nhớ của anh ấy không những được cải thiện mà thậm chí còn nói chuyện trôi chảy hơn với mọi người.
Nghiên cứu khoa học cũng cho thấy sự cô đơn sẽ đẩy nhanh quá trình suy giảm trí não, và trong quá trình tham gia tương tác xã hội, não cần xử lý nhiều thông tin khác nhau để giúp cải thiện khả năng tư duy. Do đó, việc duy trì các mối quan hệ xã hội tốt không chỉ có thể tăng cường sức khỏe cảm xúc mà còn hiệu quả, thúc đẩy hoạt động của não.
3. Duy trì tập thể dục thường xuyên
Nhiều người có thể biết rằng tập thể dục rất tốt cho cơ thể, nhưng bạn có biết rằng không thể bỏ qua những lợi ích của việc tập thể dục đối với não bộ. Tập thể dục có thể cải thiện chức năng tim phổi và tăng lượng oxy cung cấp trong máu, từ đó cung cấp thêm chất dinh dưỡng cho não và duy trì sức sống.
Tôi từng điều trị cho một bệnh nhân nữ trung niên. Lời phàn nàn chính của cô ấy là “gần đây cô ấy không tỉnh táo và khó tập trung”. Sau khi hỏi chi tiết, tôi được biết vì lịch làm việc bận rộn nên cô ấy hầu như không có thời gian để tập thể dục và sinh hoạt hàng ngày của cô ấy không đều đặn.
Vì vậy, tôi đề nghị cô ấy tập thể dục nhịp điệu cường độ vừa phải, chẳng hạn như đi bộ nhanh, chạy hoặc bơi lội, vài lần một tuần. Sau một vài tháng, các triệu chứng của cô ấy được cải thiện đáng kể, trí nhớ và khả năng tập trung của cô ấy được phục hồi tốt hơn.
Nghiên cứu cho thấy tập thể dục nhịp điệu thường xuyên có thể kích thích não giải phóng các yếu tố thúc đẩy sự phát triển thần kinh, cải thiện trí nhớ và khả năng học tập của não. Do đó, việc duy trì một lượng bài tập nhất định mỗi ngày có thể giúp tăng cường chức năng của não.
4. Ăn một chế độ ăn uống cân bằng
Sức khỏe của não có liên quan mật thiết đến thói quen ăn uống của chúng ta. Một chế độ ăn uống hợp lý có thể cung cấp cho não những chất dinh dưỡng cần thiết để hỗ trợ chức năng bình thường, đặc biệt là những thực phẩm giàu axit béo Omega-3, chất chống oxy hóa và vitamin, có thể giúp bảo vệ não khỏi tổn thương oxy hóa và làm chậm quá trình lão hóa.
Tôi có một bệnh nhân lớn tuổi đang điều trị chứng mất trí nhớ, sau khi khám thì phát hiện não của bà thiếu một số chất dinh dưỡng quan trọng, đặc biệt là axit béo Omega-3. Sau khi can thiệp dinh dưỡng và điều chỉnh chế độ ăn uống, khả năng nhận thức của bà được cải thiện đáng kể, trí nhớ dần hồi phục.
Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh giúp duy trì sức khỏe não bộ lâu dài. Não thích các thực phẩm cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu, đặc biệt là cá, rau xanh đậm và các loại hạt giàu axit béo omega-3.
Tóm lại, bộ não là một “cỗ máy” phức tạp đòi hỏi chúng ta phải “nuôi dưỡng” và “huấn luyện” hàng ngày để duy trì trạng thái tốt nhất.
Bằng cách tiếp tục học hỏi, duy trì tương tác xã hội, tập thể dục thường xuyên và ăn uống cân bằng, chúng ta có thể tăng cường hoạt động của não một cách hiệu quả, trì hoãn quá trình lão hóa và ngăn ngừa suy giảm nhận thức và các bệnh liên quan.
Diệu Hạnh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)