Từ xa xưa, gừng đã là một loại gia vị không thể thiếu trong gian bếp và đồng thời là vị thuốc quan trọng trong Đông y.
Trong "Bản thảo cương mục", danh y Lý Thời Trân ghi chép: "Gừng vị cay, tính ấm, không độc, có tác dụng giải phong hàn, giảm buồn nôn". Đông y cho rằng gừng có khả năng làm ấm cơ thể, cải thiện tuần hoàn máu, thậm chí giúp giảm nhẹ các triệu chứng cảm lạnh nếu uống một bát trà gừng khi vừa chớm bệnh.
Gừng là một loại thực phẩm quý, nhưng sử dụng đúng cách mới thực sự mang lại lợi ích tốt nhất
Lời đồn rằng "ăn gừng không bỏ vỏ, ăn sai cả đời bệnh" đã lưu truyền từ lâu, thậm chí trở thành "nguyên tắc vàng" trong giới dưỡng sinh của nhiều người cao tuổi. Tuy nhiên, tranh cãi về việc có nên bỏ vỏ gừng hay không vẫn chưa bao giờ có hồi kết.
Vỏ gừng có tác dụng gì?
Theo Đông y, vỏ gừng và thịt gừng có công dụng khác nhau:
- Vỏ gừng có tính hàn nhẹ, giúp lợi tiểu và giảm sưng.
- Thịt gừng có tính ấm, giúp làm ấm cơ thể, trừ hàn.
Vì vậy, việc gọt vỏ hay không tùy thuộc vào thể trạng và mục đích sử dụng:
- Người có cơ thể lạnh, tay chân hay lạnh: Nên ăn gừng cả vỏ để giữ nguyên tác dụng làm ấm.
- Người có cơ địa nóng, dễ bị nhiệt miệng, nổi mụn: Nên gọt vỏ trước khi ăn để tránh làm tình trạng nóng trong nặng hơn.
- Người bị phù nề, giữ nước: Nên ăn gừng cả vỏ vì vỏ gừng giúp lợi tiểu, giảm sưng.
Các nghiên cứu khoa học cũng đã chứng minh gừng chứa nhiều hợp chất có lợi như gingerol, shogaol và các tinh dầu có tác dụng chống viêm, chống oxy hóa, hỗ trợ tiêu hóa và giảm buồn nôn.
Một số nghiên cứu còn phát hiện vỏ gừng cũng chứa polyphenol và các hợp chất chống viêm. Vì vậy, vỏ gừng không hề có độc tính hay tác dụng phụ, mà việc gọt vỏ hay không hoàn toàn phụ thuộc vào thói quen và thể trạng của từng người.
Gừng dùng thế nào để phát huy hiệu quả tốt nhất?
Việc dùng gừng nguyên vỏ hay gọt vỏ còn tùy thuộc vào phương pháp chế biến:
- Nấu nước gừng: Nếu để cả vỏ, nước gừng sẽ có vị dịu hơn; nếu gọt vỏ, vị sẽ cay hơn do lượng gingerol nhiều hơn.
- Dùng trong nấu ăn: Gừng có tác dụng khử mùi tanh và tăng hương vị món ăn, việc có bỏ vỏ hay không không ảnh hưởng nhiều đến tác dụng chính.
- Dùng làm thuốc: Đông y rất chú trọng đến yếu tố "cân bằng hàn – nhiệt", vì vậy tùy vào mục đích điều trị mà có thể chọn cách dùng phù hợp.
Cách bảo quản gừng đúng cách
Nhiều người có thói quen để gừng trong góc bếp, nhưng nếu gừng bị ẩm hoặc để quá lâu có thể sinh ra nấm mốc và độc tố aflatoxin, một loại độc tố có thể gây ung thư.
Cách bảo quản đúng là để gừng ở nơi khô ráo, thoáng mát hoặc dùng màng bọc thực phẩm bọc lại rồi bảo quản trong tủ lạnh để giữ gừng tươi lâu hơn.
Ai không nên ăn quá nhiều gừng?
Dù có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng gừng không phù hợp với tất cả mọi người:
- Người bị loét dạ dày, viêm gan, hoặc đang trong giai đoạn hồi phục sau phẫu thuật: Gừng có thể kích thích niêm mạc dạ dày hoặc làm nặng thêm tình trạng bệnh.
- Phụ nữ mang thai: Có thể ăn gừng để giảm ốm nghén, nhưng không nên ăn quá nhiều vì gừng có tính ấm, có thể làm cơ thể nóng lên.
Nguyễn Giang (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)