Khoai lang giàu chất xơ, vitamin C và các khoáng chất như kali, canxi, magie,... Chất xơ giúp cải thiện sức khỏe đường ruột, thúc đẩy tiêu hóa nên nhiều người cho rằng đây là đại diện của "hạt thô tự nhiên" và phù hợp với hầu hết mọi người.
Chế độ ăn uống ngày nay thường thiếu chất xơ, vì vậy khoai lang, một loại thực phẩm giàu chất xơ, đặc biệt quan trọng. Khoai lang có hàm lượng đường thấp và có thể ổn định lượng đường trong máu tốt hơn cơm và mì, khiến chúng trở thành lựa chọn thay thế lý tưởng cho các loại thực phẩm chính trong chế độ ăn kiêng giảm cân.
Carbohydrate phức hợp trong khoai lang được tiêu hóa và hấp thụ chậm, có thể cung cấp năng lượng liên tục cho cơ thể, đó là lý do tại sao nó cũng được các vận động viên và người đam mê thể hình ưa chuộng.
Lợi ích của khoai lang không dành cho tất cả mọi người. Hàm lượng kali, tinh bột và axit oxalic cao trong khoai lang có thể gây ra nguy cơ sức khỏe đáng kể cho một số người.
Ai nên tránh ăn khoai lang?
1. Bệnh nhân mắc bệnh thận
Khoai lang giàu kali, một chất không gây hại cho hầu hết mọi người. Tuy nhiên, đối với những người có vấn đề về thận, nó có thể gây nguy hiểm. Một trong những chức năng chính của thận là đào thải kali dư thừa ra khỏi cơ thể. Khi chức năng thận suy yếu, khả năng bài tiết kali này sẽ giảm. Sự tích tụ kali quá mức trong cơ thể có thể dẫn đến tăng kali máu.
Nếu thận không thể loại bỏ kali dư thừa ra khỏi cơ thể một cách hiệu quả, kali có thể tích tụ trong máu và ảnh hưởng đến hoạt động điện của tim, cuối cùng dẫn đến nhịp tim không đều và có khả năng gây ngừng tim đe dọa tính mạng.
Theo số liệu nghiên cứu, nếu bệnh nhân bệnh thận tiêu thụ thực phẩm giàu kali, nguy cơ biến chứng tim mạch sẽ tăng lên đáng kể. Khoai lang, một loại thực phẩm giàu kali, nên được hạn chế trong chế độ ăn hàng ngày của bệnh nhân bệnh thận.
2. Bệnh nhân tiểu đường
Một vấn đề cốt lõi đối với người mắc bệnh tiểu đường là kiểm soát lượng đường trong máu. Mặc dù khoai lang có chỉ số đường huyết (GI) thấp hơn một số loại carbohydrate tinh chế, nhưng chúng vẫn giàu tinh bột. Khi bạn ăn tinh bột, nó được tiêu hóa trong đường tiêu hóa và nhanh chóng chuyển hóa thành glucose, đi vào máu và làm tăng lượng đường trong máu.
Khoai lang không gây ra sự biến động lượng đường trong máu đột ngột như gạo trắng, nhưng đối với bệnh nhân tiểu đường không kiểm soát được lượng đường trong máu, việc tiêu thụ quá nhiều khoai lang vẫn có thể khiến lượng đường trong máu tăng cao trong thời gian ngắn.
Đặc biệt khi khoai lang được nướng hoặc kẹo hóa, lượng đường sẽ cô đặc hơn và đi vào cơ thể nhanh hơn, chắc chắn là nguy cơ đối với bệnh nhân tiểu đường.
Người bị tiểu đường nên đặc biệt cẩn thận khi ăn khoai lang và tránh tiêu thụ quá nhiều, đặc biệt là các loại thực phẩm chế biến sẵn như khoai lang nướng hoặc khoai lang tẩm mật ong. Một cách tiếp cận khoa học hơn là kết hợp khoai lang với các loại thực phẩm ít đường để giảm tác động lên lượng đường trong máu.
3. Người bị khó tiêu
Mặc dù chất xơ trong khoai lang có lợi cho hầu hết mọi người, nhưng việc tiêu thụ quá nhiều có thể gây ra vấn đề cho một số người bị khó tiêu. Đặc biệt, những người có chức năng tiêu hóa yếu hoặc tiết enzyme tiêu hóa không đủ thường bị đầy hơi, đau bụng và các triệu chứng khó chịu khác sau khi ăn khoai lang.
Đối với những người bị viêm dạ dày hoặc hội chứng ruột kích thích, chất xơ trong khoai lang rất khó tiêu hóa. Sau khi vào ruột, chất xơ dễ bị lên men và sinh ra nhiều khí, gây khó chịu và đầy hơi.
Tiêu thụ khoai lang lâu dài có thể ảnh hưởng đến chức năng bình thường của đường tiêu hóa, dẫn đến kém hấp thụ chất dinh dưỡng và đầy hơi. Nguyên nhân là do hàm lượng chất xơ và tinh bột trong khoai lang là những thành phần mà những bệnh nhân này không thể tiêu hóa, đặc biệt là khi khoai lang chưa được nấu chín hoặc ăn quá nhiều.
4. Bệnh nhân bị sỏi thận
Sỏi canxi oxalat là một loại sỏi thận phổ biến, và khoai lang chứa hàm lượng axit oxalic tương đối cao. Khi axit oxalic kết hợp với canxi trong cơ thể, nó có thể tạo thành tinh thể canxi oxalat, dẫn đến hình thành sỏi thận.
Đối với những người đã có tiền sử sỏi thận, việc ăn quá nhiều thực phẩm giàu axit oxalic như khoai lang có thể khiến sỏi thận tái phát và thậm chí làm tăng gánh nặng cho thận.
Axit oxalic kết hợp với canxi và dễ dàng tích tụ trong thận, dần dần hình thành sỏi. Nếu sỏi làm tắc nghẽn niệu đạo hoặc dòng nước tiểu trong thận, chúng có thể gây đau bụng dữ dội, tiểu ra máu, thậm chí có thể phải phẫu thuật.
Bệnh nhân bị sỏi thận nên đặc biệt cẩn thận khi ăn các thực phẩm có hàm lượng oxalate cao như khoai lang để tránh chúng trở thành "đồng phạm" gây ra tình trạng sỏi tái phát.
Mặc dù khoai lang được coi là một "siêu thực phẩm" lành mạnh, nhưng chúng không phù hợp với tất cả mọi người. Đối với những người mắc bệnh thận, tiểu đường, các vấn đề tiêu hóa hoặc sỏi thận, những rủi ro tiềm ẩn về sức khỏe của khoai lang là không thể bỏ qua.
Chìa khóa cho một chế độ ăn uống lành mạnh không phải là mù quáng theo đuổi một loại thực phẩm cụ thể, mà là lựa chọn một chế độ ăn uống cân bằng dựa trên sức khỏe của bạn. Mỗi người có một thể trạng khác nhau, vì vậy, hiểu rõ bản thân và đưa ra những lựa chọn dinh dưỡng sáng suốt là chìa khóa để duy trì sức khỏe.
Minh Thanh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)