Danh mục

Thời điểm 'nhận biết chữ' tốt nhất của trẻ là mấy tuổi? Không phải 3 hay 4 tuổi, độ tuổi 'vàng' này mới đúng

Chủ nhật, 06/07/2025 14:14

Nhiều cha mẹ cho rằng trẻ biết chữ càng sớm càng thông minh, thậm chí ép con học từ 2-3 tuổi. Nhưng nghiên cứu chỉ ra, học chữ quá sớm có thể gây phản tác dụng.

Rất nhiều phụ huynh xung quanh tôi tỏ ra lo lắng khi nhắc đến việc con học chữ. Một hai tuổi đã cho đi học sớm, dán thẻ chữ, thậm chí đọc sách trước khi ngủ cũng ép con nhận biết vài chữ. Có những đứa trẻ còn đáng kinh ngạc hơn, 3 tuổi đã nhận biết được vài trăm chữ, cha mẹ khoe khoang trên mạng xã hội đầy tự hào.

Vậy trẻ biết chữ sớm có thực sự đồng nghĩa với thông minh, học giỏi sau này, vượt lên trước vạch xuất phát? Thực tế, trẻ biết chữ sớm chưa chắc đã có lợi thế, ngược lại có thể gặp phải một số vấn đề. Vậy rốt cuộc thời điểm nào tốt nhất để trẻ bắt đầu học chữ? Không phải 3 tuổi, cũng chẳng phải 4 tuổi, thời điểm vàng thực sự lại bị nhiều người bỏ qua.

1. Tại sao học chữ quá sớm không tốt?

Con nhà hàng xóm tôi mới hơn 2 tuổi, mẹ đã bắt đầu dán thẻ chữ khắp nhà, bật hoạt hình dạy chữ, đọc sách dạy chữ mỗi ngày. Đứa trẻ thấy chữ "xe" liền nói "ô tô", thấy chữ "cá" liền bảo "cá bơi"... Mẹ nó nhắc đến con là đầy tự hào: "Con nhà tôi giờ đã nhận biết được hơn 100 chữ rồi". Câu nói này khiến các bà mẹ khác lo lắng. Dường như con mình chưa biết chữ nào là đã thua kém. Nhưng thực ra, trẻ học chữ quá sớm chưa chắc đã tốt.

trẻ em, dạy chữ, học chữ

Học chữ quá sớm có thể gây phản tác dụng, ảnh hưởng đến tư duy và hứng thú học tập sau này của trẻ

Não bộ trẻ chưa sẵn sàng

Việc nhận biết chữ cơ bản là một năng lực tư duy trừu tượng. Trẻ 3, 4 tuổi, não bộ vẫn đang trong giai đoạn "cảm nhận", điều chúng cần nhất là chạm, chơi, nghe, nói, dùng cơ thể và ngũ quan để cảm nhận thế giới. Não bộ trẻ chưa có khả năng "trừu tượng hóa" sự vật. Bắt trẻ học chữ, nhận biết nét chữ quá sớm giống như bắt đứa trẻ vừa biết đi phải chạy marathon, không chỉ mệt mà còn dễ bị tổn thương.

Phát triển ngôn ngữ kém

Có mẹ sẽ nói: "Con tôi học chữ rất nhanh, thấy chữ 'ngựa', 'xe', 'chim' đều đọc được". Đọc được không có nghĩa là hiểu nghĩa của chữ. Trẻ chưa phát triển ngôn ngữ tốt đã học chữ sẽ ra sao? Biết chữ nhưng không biết dùng, đọc được nhưng không hiểu. Điều đó giống như vẹt học nói, nhớ được nhưng không biết nói gì.

Nghiêm trọng hơn là dẫn đến chậm phát triển "khả năng hiểu ngôn ngữ" và "khả năng biểu đạt". Bạn đã từng gặp những đứa trẻ "biết chữ rất sớm nhưng nói năng ấp úng" chưa? Đó chính là ví dụ điển hình.

Học chữ quá sớm dễ "chán học"

Nghiên cứu phát hiện, trẻ được rèn luyện nhận biết chữ quá sớm khi vào tiểu học dễ nảy sinh tâm lý "không muốn học" hơn. Tại sao? Bởi khi chưa sẵn sàng, chúng đã bị ép "ghi nhớ" kiến thức. Với trẻ, đó không phải là việc vui vẻ. Đến khi thực sự cần học lại chẳng còn hứng thú. Giống như ăn cơm vậy, bụng chưa đói đã bắt ăn no, đến bữa ăn bạn có còn muốn ăn nữa không?

2. Thời điểm "nhận biết chữ" tốt nhất là mấy tuổi?

Nhiều phụ huynh thắc mắc: Vậy rốt cuộc mấy tuổi học chữ là phù hợp? Theo nghiên cứu, thời điểm thích hợp nhất để trẻ nhận biết chữ là khoảng 5 đến 6 tuổi rưỡi.

trẻ em, dạy chữ, học chữ

Tại sao là 5 đến 6 tuổi rưỡi?

Trẻ 5, 6 tuổi phần lớn đã có năng lực ngôn ngữ tương đối hoàn thiện. Trẻ nói năng lưu loát, biểu đạt được ý nghĩ hoàn chỉnh, cũng hiểu được mối quan hệ nhân quả đơn giản. Quan trọng hơn, khả năng "tư duy trừu tượng" bắt đầu phát triển, trẻ có thể phân biệt cấu trúc chữ. Lúc này bắt đầu học chữ, trẻ học nhanh, cũng dễ hiểu nghĩa đằng sau chữ hơn. Trẻ không học vẹt mà "nghe hiểu, nhìn rõ, nhớ lâu".

Trẻ muốn học quan trọng hơn bị ép học

Chúng ta đều biết, hứng thú là người thầy tốt nhất. Trẻ 5-6 tuổi tự nhiên sẽ bắt đầu hứng thú với "chữ". Bởi chúng rất muốn biết: Những chữ trong sách tranh có nghĩa gì? Chữ trên biển bến xe viết gì? Tấm cảnh báo bên hồ ghi nội dung gì? Xuất phát từ sự tò mò với thế giới, bản thân chúng đã muốn học chữ.

Mỗi trẻ có nhịp độ khác nhau

Có trẻ phát triển ngôn ngữ sớm, ngồi yên được, hứng thú với chữ, có thể 5 tuổi đã từ từ nhận biết chữ. Nhưng có trẻ hiếu động, không thích ngồi xem sách. Cũng không sao, dù 6 tuổi mới bắt đầu, chỉ cần nền tảng tốt vẫn có thể theo kịp. Mỗi đứa trẻ đều có "thời điểm khai ngộ" riêng, như trồng hoa, có loài nở mùa xuân, có loài nở mùa hạ, chỉ cần đúng thời điểm, đều sẽ nở rộ.

trẻ em, dạy chữ, học chữ

Làm sao biết trẻ đã sẵn sàng?

Trẻ có hứng thú với chữ hay không không nhất thiết xem tuổi tác, mà cần quan sát vài tín hiệu: Bắt đầu chủ động hỏi chữ: "Chữ này đọc gì?", "Đây là chữ gì?"; Có thể ngồi yên xem sách tranh, hứng thú với cả hình lẫn chữ; Biết dùng ngôn ngữ biểu đạt suy nghĩ, như kể một việc, kể một giấc mơ; Bắt đầu bắt chước viết chữ, vẽ những ký hiệu "giống chữ".

Nếu trẻ xuất hiện những tín hiệu này, nghĩa là - chúng đã sẵn sàng, có thể bắt đầu nhận biết chữ một cách nhẹ nhàng, tự nhiên.

3. Làm sao giúp trẻ nhận biết chữ?

Đúng thời điểm, còn phải đúng phương pháp. Nếu không dù 5, 6 tuổi, bạn ép trẻ học, trẻ sẽ học chậm, học mệt, thậm chí chán ghét chữ.

Công cụ nhận biết chữ tốt nhất không phải thẻ chữ, mà là sách tranh

Đừng coi thường sách tranh, đó chính là "sách giáo khoa ngữ văn đầu tiên" của trẻ. Chữ trong sách tranh không nhiều, hình ảnh sinh động, nội dung gần gũi. Trẻ thích nghe, nghe hiểu, lặp lại nhiều sẽ nhớ được nhiều chữ.

Biến việc nhận biết chữ thành "trò chơi"

Trẻ con vốn thích chơi, vậy chúng ta "theo sở thích". Có thể dán vài thẻ chữ trong nhà, nhưng không bắt trẻ học thuộc, mà nói: "Con tìm xem, chữ 'cửa' trốn ở đâu?" Để chúng tìm chữ như chơi trò tìm kho báu. Hoặc chơi "trò ghép đôi": hình ảnh ghép với chữ, ví dụ lấy hình "con cá", để trẻ tìm trong các thẻ chữ xem đâu là chữ "cá". Chơi vài lần như vậy, trong đầu trẻ sẽ liên kết hình ảnh cá với chữ cá, nhanh chóng nhớ được.

trẻ em, dạy chữ, học chữ

Lặp đi lặp lại

Đừng lo trẻ không nhớ, trí nhớ của trẻ dựa vào "học đi học lại". Nhiều mẹ sợ con "tốn thời gian", một cuốn sách đọc hai ba lần đã không kiên nhẫn. Nhưng thực ra trẻ rất thích lặp lại, lặp lại mới tăng cường trí nhớ. Đừng sợ đọc nhiều lần, chỉ sợ bản thân cha mẹ không đủ kiên nhẫn.

Không bắt lỗi, không ép buộc, thoải mái quan trọng hơn đúng sai

Trẻ mới học chữ chắc chắn sẽ nhận sai, đọc sai, lúc này cần tránh nhất là "phê bình" và "sửa sai quá gay gắt". Bạn có thể nhắc nhở với nụ cười nhẹ nhàng, cách này hiệu quả hơn nhiều so với nói thẳng "sai rồi, không phải thế". Nhận biết chữ không phải thi cử, không cần quá quan trọng "đúng sai", chủ yếu là có hứng thú không, trải nghiệm có tốt không.

Diệu Hạnh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Tin được quan tâm

Từ nay, có được xây nhà cấp 4 trên đất nông nghiệp không?

Người sử dụng đất cần tuân thủ nghiêm túc quy định pháp luật về đất đai và xây dựng để tránh đối diện những hậu...
Kiến thức 2 ngày, 5 giờ trước

Sau ngày 1/7, đi xe máy không lắp đủ 2 gương chiếu hậu sẽ bị CSGT xử phạt 600.000 đồng, có đúng không?

Người dân khi điều khiển xe máy cần chú ý gương đảm bảo quan sát được phía sau và đúng tiêu chuẩn quy định, tránh...
Tin trong ngày 2 ngày, 21 giờ trước

Ngày Rằm 15 tháng 6 âm lịch Ất Tỵ 2025, thắp hương vào khung giờ nào đẹp?

Vào ngày 9/7 dương lịch sắp tới là ngày Rằm tháng 6 âm lịch 2025, mọi người có thể tham khảo giờ thắp hương đẹp...
Đời sống số 1 ngày, 7 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào Thứ ba, ngày 8 tháng 7, tức ngày 14 tháng 6 âm lịch?

Thời gian không chỉ là sự diễn biến của năm yếu tố, mà còn chứa đựng tính khí và năng lượng, ảnh hưởng đến vận...
Đời sống số 2 ngày, 20 giờ trước

Từ nay: Rút tiền tại ATM có 3 thay đổi lớn, ai không nắm rõ dễ bị dừng giao dịch

Hiện nay, có 3 thay đổi quan trọng liên quan đến giao dịch tại máy ATM mà khách hàng cần nắm rõ để tránh bị...
Kiến thức 2 ngày, 21 giờ trước

Đúng 5 tháng nữa, có 3 đối tượng phải chi rất nhiều tiền khi làm sổ đỏ, đó là?

Từ ngày 1/1/2026, chi phí làm sổ đỏ tăng đáng kể khi bảng giá đất tại các tỉnh, thành sẽ được cập nhật mới.
Kiến thức 2 ngày, 17 giờ trước

Tin cùng mục

Giáo sư Harvard chỉ ra 4 cách giáo dục con ưu việt nhất, gia đình bình thường cũng có thể nuôi con thành tài

Giáo dục của các gia đình khác nhau. Những người giàu có có thể cung cấp cho con mình những nguồn lực giáo dục tốt...
Chăm con 16 giờ, 33 phút trước

Giải mã bí ẩn sinh tử: Phân người có thể dự đoán nguy cơ tử vong trong 30 ngày?

Y học hiện đại không ngừng phát triển, nhiều phương pháp chẩn đoán sức khỏe độc đáo và đáng kinh ngạc đang dần xuất hiện....
Chăm sóc sức khỏe 22 giờ, 19 phút trước

Con bạn có EQ rất cao nếu nói câu này: Xin chúc mừng bé đang phát triển rất tốt!

Thông thường một đứa trẻ có EQ cao là kết quả của quá trình quan sát, học hỏi và được nuôi dưỡng trong một môi...
Chăm con 1 ngày, 1 giờ trước

1 loại thực phẩm 'phá gan' chẳng kém gì rượu bia: Rút ngắn tuổi thọ nếu quá lạm dụng, nhiều người Việt thích ăn vì tiện

Nhiều người cho rằng tiêu thụ quá nhiều rượu bia là nguyên nhân duy nhất gây tổn thương gan. Tuy nhiên, có một loại thực...
Chăm sóc sức khỏe 2 ngày, 22 giờ trước

7 loại cá nếu thấy ở chợ phải mua ngay: Bổ ngang nhân sâm, tổ yến, giá lại rẻ, ăn nhiều không lo tăng cân

7 loại cá tự nhiên này không chỉ giàu dưỡng chất, bổ như nhân sâm hay tổ yến, mà còn có mức giá bình dân,...
Chăm sóc sức khỏe 2 ngày, 22 giờ trước

Khi trẻ hỏi: 'Người khác được chơi điện thoại di động, tại sao con lại không được?', chúng ta nên trả lời thế nào?

Trong quá trình nuôi dạy con, cha mẹ từng đối mặt với câu hỏi: “Vì sao người ta được chơi điện thoại còn con thì...
Chăm con 2 ngày, 1 giờ trước

Tin mới cập nhật

Đây là tỉnh duy nhất Việt Nam có tên viết sai chính tả sau sáp nhập

Hiện nay, chỉ còn duy nhất tỉnh này ở Việt Nam có tên viết không theo quy tắc chính tả.
Dòng sự kiện 60 phút trước

Đi quá vạch kẻ đường dừng đèn đỏ rồi lùi lại có thể bị phạt tới 20.000.000 đồng đúng không?

Vượt đèn đỏ là lỗi vi phạm khá phổ biến với mức phạt cao. Tuy nhiên, một lỗi cũng phổ biến không kém là đè...
Tin trong ngày 1 giờ trước

Tin vui, từ nay giáo viên được phong danh hiệu cao quý này sẽ nhận thưởng tiền mặt lên tới gần 30.000.000 đồng

Từ ngày 1/7/2025, giáo viên được phong tặng danh hiệu “Nhà giáo ưu tú” sẽ nhận khoản tiền thưởng tương đương 9 lần mức lương...
Tin trong ngày 1 giờ trước

Đề xuất tăng mức phụ cấp phục vụ của cán bộ, công chức lên 5,69 lần

Bộ Tài chính đề xuất tăng mức phụ cấp phục vụ cho cán bộ, công chức giữ các chức vụ lãnh đạo trong cơ quan...
Tin trong ngày 1 giờ trước

Điểm chuẩn ngành Ngôn ngữ Hàn Quốc năm 2024, 5 điểm/môn là có thể đỗ

Điểm chuẩn ngành Ngôn ngữ Hàn Quốc năm 2024 theo phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT cho thấy sự chênh lệch rất lớn...
Tin trong ngày 1 giờ, 1 phút trước

Lần đầu tiên Việt Nam có sân bay nằm hoàn toàn trên mặt nước với tổng đầu tư dự kiến hơn 9.200 tỷ

Bộ Xây dựng trình Thủ tướng Chính phủ xem xét bổ sung Cảng hàng không quốc tế Vân Phong (Khánh Hòa) vào quy hoạch. Đây...
Tin trong ngày 2 giờ, 14 phút trước

Giáo viên đón tin vui lớn từ 1/7/2025, có thể nhận mức thưởng lên tới 10.530.000 đồng: Ai được hưởng?

Kể từ ngày 1/7/2025, giáo viên đón tin vui lớn khi đạt được những danh hiệu trong quá trình dạy học này có thể được...
Kiến thức 2 giờ, 15 phút trước

Sau sáp nhập các tỉnh, thành phố, lịch chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH thay đổi như nào?

Bảo hiểm Xã hội Việt Nam ban hành văn bản gửi BHXH các khu vực và Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam, quy định...
Tin trong ngày 2 giờ, 15 phút trước

Điểm chuẩn học viện Công nghệ bưu chính viễn thông 3 năm gần đây: Từ 19 - 27 điểm

So với các trường đại học khác, điểm chuẩn Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông từ năm 2022- 2024 khá ổn định.
Tin trong ngày 2 giờ, 15 phút trước