Danh mục

Thời điểm 'nhận biết chữ' tốt nhất của trẻ là mấy tuổi? Không phải 3 hay 4 tuổi, độ tuổi 'vàng' này mới đúng

Chủ nhật, 06/07/2025 14:14

Nhiều cha mẹ cho rằng trẻ biết chữ càng sớm càng thông minh, thậm chí ép con học từ 2-3 tuổi. Nhưng nghiên cứu chỉ ra, học chữ quá sớm có thể gây phản tác dụng.

Rất nhiều phụ huynh xung quanh tôi tỏ ra lo lắng khi nhắc đến việc con học chữ. Một hai tuổi đã cho đi học sớm, dán thẻ chữ, thậm chí đọc sách trước khi ngủ cũng ép con nhận biết vài chữ. Có những đứa trẻ còn đáng kinh ngạc hơn, 3 tuổi đã nhận biết được vài trăm chữ, cha mẹ khoe khoang trên mạng xã hội đầy tự hào.

Vậy trẻ biết chữ sớm có thực sự đồng nghĩa với thông minh, học giỏi sau này, vượt lên trước vạch xuất phát? Thực tế, trẻ biết chữ sớm chưa chắc đã có lợi thế, ngược lại có thể gặp phải một số vấn đề. Vậy rốt cuộc thời điểm nào tốt nhất để trẻ bắt đầu học chữ? Không phải 3 tuổi, cũng chẳng phải 4 tuổi, thời điểm vàng thực sự lại bị nhiều người bỏ qua.

1. Tại sao học chữ quá sớm không tốt?

Con nhà hàng xóm tôi mới hơn 2 tuổi, mẹ đã bắt đầu dán thẻ chữ khắp nhà, bật hoạt hình dạy chữ, đọc sách dạy chữ mỗi ngày. Đứa trẻ thấy chữ "xe" liền nói "ô tô", thấy chữ "cá" liền bảo "cá bơi"... Mẹ nó nhắc đến con là đầy tự hào: "Con nhà tôi giờ đã nhận biết được hơn 100 chữ rồi". Câu nói này khiến các bà mẹ khác lo lắng. Dường như con mình chưa biết chữ nào là đã thua kém. Nhưng thực ra, trẻ học chữ quá sớm chưa chắc đã tốt.

trẻ em, dạy chữ, học chữ

Học chữ quá sớm có thể gây phản tác dụng, ảnh hưởng đến tư duy và hứng thú học tập sau này của trẻ

Não bộ trẻ chưa sẵn sàng

Việc nhận biết chữ cơ bản là một năng lực tư duy trừu tượng. Trẻ 3, 4 tuổi, não bộ vẫn đang trong giai đoạn "cảm nhận", điều chúng cần nhất là chạm, chơi, nghe, nói, dùng cơ thể và ngũ quan để cảm nhận thế giới. Não bộ trẻ chưa có khả năng "trừu tượng hóa" sự vật. Bắt trẻ học chữ, nhận biết nét chữ quá sớm giống như bắt đứa trẻ vừa biết đi phải chạy marathon, không chỉ mệt mà còn dễ bị tổn thương.

Phát triển ngôn ngữ kém

Có mẹ sẽ nói: "Con tôi học chữ rất nhanh, thấy chữ 'ngựa', 'xe', 'chim' đều đọc được". Đọc được không có nghĩa là hiểu nghĩa của chữ. Trẻ chưa phát triển ngôn ngữ tốt đã học chữ sẽ ra sao? Biết chữ nhưng không biết dùng, đọc được nhưng không hiểu. Điều đó giống như vẹt học nói, nhớ được nhưng không biết nói gì.

Nghiêm trọng hơn là dẫn đến chậm phát triển "khả năng hiểu ngôn ngữ" và "khả năng biểu đạt". Bạn đã từng gặp những đứa trẻ "biết chữ rất sớm nhưng nói năng ấp úng" chưa? Đó chính là ví dụ điển hình.

Học chữ quá sớm dễ "chán học"

Nghiên cứu phát hiện, trẻ được rèn luyện nhận biết chữ quá sớm khi vào tiểu học dễ nảy sinh tâm lý "không muốn học" hơn. Tại sao? Bởi khi chưa sẵn sàng, chúng đã bị ép "ghi nhớ" kiến thức. Với trẻ, đó không phải là việc vui vẻ. Đến khi thực sự cần học lại chẳng còn hứng thú. Giống như ăn cơm vậy, bụng chưa đói đã bắt ăn no, đến bữa ăn bạn có còn muốn ăn nữa không?

2. Thời điểm "nhận biết chữ" tốt nhất là mấy tuổi?

Nhiều phụ huynh thắc mắc: Vậy rốt cuộc mấy tuổi học chữ là phù hợp? Theo nghiên cứu, thời điểm thích hợp nhất để trẻ nhận biết chữ là khoảng 5 đến 6 tuổi rưỡi.

trẻ em, dạy chữ, học chữ

Tại sao là 5 đến 6 tuổi rưỡi?

Trẻ 5, 6 tuổi phần lớn đã có năng lực ngôn ngữ tương đối hoàn thiện. Trẻ nói năng lưu loát, biểu đạt được ý nghĩ hoàn chỉnh, cũng hiểu được mối quan hệ nhân quả đơn giản. Quan trọng hơn, khả năng "tư duy trừu tượng" bắt đầu phát triển, trẻ có thể phân biệt cấu trúc chữ. Lúc này bắt đầu học chữ, trẻ học nhanh, cũng dễ hiểu nghĩa đằng sau chữ hơn. Trẻ không học vẹt mà "nghe hiểu, nhìn rõ, nhớ lâu".

Trẻ muốn học quan trọng hơn bị ép học

Chúng ta đều biết, hứng thú là người thầy tốt nhất. Trẻ 5-6 tuổi tự nhiên sẽ bắt đầu hứng thú với "chữ". Bởi chúng rất muốn biết: Những chữ trong sách tranh có nghĩa gì? Chữ trên biển bến xe viết gì? Tấm cảnh báo bên hồ ghi nội dung gì? Xuất phát từ sự tò mò với thế giới, bản thân chúng đã muốn học chữ.

Mỗi trẻ có nhịp độ khác nhau

Có trẻ phát triển ngôn ngữ sớm, ngồi yên được, hứng thú với chữ, có thể 5 tuổi đã từ từ nhận biết chữ. Nhưng có trẻ hiếu động, không thích ngồi xem sách. Cũng không sao, dù 6 tuổi mới bắt đầu, chỉ cần nền tảng tốt vẫn có thể theo kịp. Mỗi đứa trẻ đều có "thời điểm khai ngộ" riêng, như trồng hoa, có loài nở mùa xuân, có loài nở mùa hạ, chỉ cần đúng thời điểm, đều sẽ nở rộ.

trẻ em, dạy chữ, học chữ

Làm sao biết trẻ đã sẵn sàng?

Trẻ có hứng thú với chữ hay không không nhất thiết xem tuổi tác, mà cần quan sát vài tín hiệu: Bắt đầu chủ động hỏi chữ: "Chữ này đọc gì?", "Đây là chữ gì?"; Có thể ngồi yên xem sách tranh, hứng thú với cả hình lẫn chữ; Biết dùng ngôn ngữ biểu đạt suy nghĩ, như kể một việc, kể một giấc mơ; Bắt đầu bắt chước viết chữ, vẽ những ký hiệu "giống chữ".

Nếu trẻ xuất hiện những tín hiệu này, nghĩa là - chúng đã sẵn sàng, có thể bắt đầu nhận biết chữ một cách nhẹ nhàng, tự nhiên.

3. Làm sao giúp trẻ nhận biết chữ?

Đúng thời điểm, còn phải đúng phương pháp. Nếu không dù 5, 6 tuổi, bạn ép trẻ học, trẻ sẽ học chậm, học mệt, thậm chí chán ghét chữ.

Công cụ nhận biết chữ tốt nhất không phải thẻ chữ, mà là sách tranh

Đừng coi thường sách tranh, đó chính là "sách giáo khoa ngữ văn đầu tiên" của trẻ. Chữ trong sách tranh không nhiều, hình ảnh sinh động, nội dung gần gũi. Trẻ thích nghe, nghe hiểu, lặp lại nhiều sẽ nhớ được nhiều chữ.

Biến việc nhận biết chữ thành "trò chơi"

Trẻ con vốn thích chơi, vậy chúng ta "theo sở thích". Có thể dán vài thẻ chữ trong nhà, nhưng không bắt trẻ học thuộc, mà nói: "Con tìm xem, chữ 'cửa' trốn ở đâu?" Để chúng tìm chữ như chơi trò tìm kho báu. Hoặc chơi "trò ghép đôi": hình ảnh ghép với chữ, ví dụ lấy hình "con cá", để trẻ tìm trong các thẻ chữ xem đâu là chữ "cá". Chơi vài lần như vậy, trong đầu trẻ sẽ liên kết hình ảnh cá với chữ cá, nhanh chóng nhớ được.

trẻ em, dạy chữ, học chữ

Lặp đi lặp lại

Đừng lo trẻ không nhớ, trí nhớ của trẻ dựa vào "học đi học lại". Nhiều mẹ sợ con "tốn thời gian", một cuốn sách đọc hai ba lần đã không kiên nhẫn. Nhưng thực ra trẻ rất thích lặp lại, lặp lại mới tăng cường trí nhớ. Đừng sợ đọc nhiều lần, chỉ sợ bản thân cha mẹ không đủ kiên nhẫn.

Không bắt lỗi, không ép buộc, thoải mái quan trọng hơn đúng sai

Trẻ mới học chữ chắc chắn sẽ nhận sai, đọc sai, lúc này cần tránh nhất là "phê bình" và "sửa sai quá gay gắt". Bạn có thể nhắc nhở với nụ cười nhẹ nhàng, cách này hiệu quả hơn nhiều so với nói thẳng "sai rồi, không phải thế". Nhận biết chữ không phải thi cử, không cần quá quan trọng "đúng sai", chủ yếu là có hứng thú không, trải nghiệm có tốt không.

Diệu Hạnh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Tin được quan tâm

Diện tích tối thiểu để đất được cấp Sổ đỏ theo quy định mới nhất hiện nay là bao nhiêu?

Căn cứ vào từng trường hợp cụ thể sẽ có yêu cầu về diện tích tối thiểu để đất được cấp sổ đỏ.
Dòng sự kiện 2 ngày, 10 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng Thứ Tư, ngày 30 tháng 7, tức mùng 6 tháng 6 âm lịch?

Ngày 30 tháng 7 là thứ Tư, ngày mùng 6 tháng 6 nhuận âm lịch, là sự kết hợp năm Tỵ, tháng Quý Mùi, ngày...
Đời sống số 2 ngày, 23 giờ trước

Từ nay tới hết năm 2025, CSGT toàn quốc tập trung xử lý các vi phạm giao thông này: Người dân đặc biệt lưu ý!

Vi phạm giao thông năm 2025 được xử lý nghiêm khắc xiết chặt hành vi tham gia giao thông hơn so với trước đây, người...
Kiến thức 2 ngày, 18 giờ trước

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn chọn bức tranh nào trong 4 bức tranh về người đẹp? Xem bạn có được số mệnh may mắn hay trường thọ không?

Đây là một bài trắc nghiệm dựa trên cảm nhận trực giác giúp bạn khám phá xem bạn có được số mệnh may mắn hay...
Đời sống số 2 ngày, 23 giờ trước

Kể từ nay, chủ hộ kinh doanh bị phạt đến 75.000.000 đồng nếu không làm điều này

Theo quy định mới, sẽ áp mức phạt 50 - 75 triệu đồng nếu chủ hộ kinh doanh trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo...
Tin trong ngày 2 ngày, 5 giờ trước

Loại cây này gia đình càng trồng càng có lộc, đừng dại chặt đi nếu không muốn tiền tài tiêu tán

Theo quan niệm phong thủy có những loại cây nên trồng quanh nhà. Điều này không chỉ giúp tạo bóng dâm xanh mát mà còn...
Phong thủy 2 ngày, 19 giờ trước

Tin cùng mục

Tại sao chúng ta có hai quả thận trong khi có thể sống chỉ với một quả? Người ta có thể sống được bao lâu sau khi cắt bỏ một bên thận?

Trong cơ thể người, thận là một trong những cơ quan đóng vai trò sống còn. Chúng ta được sinh ra với hai quả thận...
Chăm sóc sức khỏe 1 giờ, 21 phút trước

Trung học cơ sở là 4 năm nguy hiểm nhất của tuổi thiếu niên! Trẻ em thường học những thói quen xấu trong giai đoạn này, cha mẹ đừng chủ quan

“Đi ra ngoài, đừng làm phiền con nữa!” - tiếng hét và cánh cửa đóng sầm lại là cảnh quen thuộc trong nhiều gia đình...
Chăm con 1 giờ, 21 phút trước

Tại sao một số người lại có gân xanh ở tay? Hãy cẩn thận nếu bạn có gân xanh ở những vị trí này

Tình trạng "gân xanh nổi rõ" trên tay, chân hay cổ thường bị xem là dấu hiệu độc tố trong cơ thể, nhưng sự thật...
Chăm sóc sức khỏe 2 giờ, 54 phút trước

Báo động sớm: Nhồi máu não không đến đột ngột, cơ thể đã báo động từ nhiều tháng trước khi bệnh khởi phát, 4 bất thường này không nên xem nhẹ

Trong suy nghĩ của nhiều người, đột quỵ (hay còn gọi là nhồi máu não, tai biến mạch máu não) thường đến bất ngờ như...
Chăm sóc sức khỏe 7 giờ, 3 phút trước

4 dấu hiệu ung thư mắt dễ nhầm với bệnh mắt thông thường, nhiều người chủ quan không đi khám

Ung thư mắt là một bệnh lý hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm, có thể đe dọa thị lực và tính mạng nếu không được...
Chăm sóc sức khỏe 10 giờ, 15 phút trước

Thói quen thức khuya khiến phụ nữ 29 tuổi đối mặt nguy cơ vô sinh, 'buồng trứng gần như ngừng hoạt động'

Ở tuổi 29, Tiểu Trần đã phải đối mặt với cú sốc khi bác sĩ thông báo buồng trứng của cô "gần như ngừng hoạt...
Chăm sóc sức khỏe 19 giờ, 10 phút trước

Tin mới cập nhật

Cư dân chung cư Goldmark City gửi đơn kêu cứu khẩn cấp mong thoát khỏi cảnh sống trong sợ hãi

Những ngày cuối tháng 7, 40 cư dân khu S Goldmark City đã cùng ký đơn kêu cứu khẩn cấp gửi tới chính quyền địa...
Tin trong ngày 46 phút trước

Cách xác định số điện thoại lạ vừa gọi đến là ai, biết ngay cuộc gọi rác hay lừa đảo, người dân nên đề phòng

Hành động gọi lại ngay khi thấy cuộc gọi nhỡ có thể khiến bạn vô tình rơi vào bẫy của các đối tượng lừa đảo...
Làm sao 49 phút trước

Con cả hay con thứ tương lai dễ trở thành sếp nhất? Nghiên cứu lớn từ Harvard đã chỉ ra đáp án

Trong 1 gia đình, đứa con này khi lớn lên dễ trở thành sếp nhất! Đây không phải là phỏng đoán vô căn cứ mà...
Kiến thức 49 phút trước

Chi phí làm sổ đỏ tốn bao nhiêu tiền theo Luật Đất đai mới nhất?

Đây là các khoản phí, lệ phí và nghĩa vụ tài chính cần thiết mà người làm sổ đỏ phải đóng theo quy định mới...
Dòng sự kiện 50 phút trước

Bật điều hòa, đừng quên làm một việc! Nếu không... năm nào cũng có người phải vào phòng chăm sóc đặc biệt vì lý do này

Mặc dù máy điều hòa là vật dụng "cứu cánh" khi thời tiết nóng bức, nhưng nếu bạn quên làm một việc trước khi sử...
Làm sao 50 phút trước

Từ bây giờ, người dân đã mua Bảo hiểm xe máy bắt buộc vẫn bị CSGT xử phạt nếu không thực hiện điều quan trọng này

Nhiều người dù đã mua Bảo hiểm xe máy bắt buộc vẫn có thể bị Cảnh sát giao thông (CSGT) xử phạt nếu không làm...
Kiến thức 50 phút trước

Theo quy định, CSGT không được phạt tiền tại chỗ với các lỗi vi phạm này, ai cũng nên nắm rõ

Nhiều người dân thắc mắc Cảnh sát giao thông (CSGT) có được thu tiền phạt tại chỗ không, nhất là khi mức phạt cao. Theo...
Tin trong ngày 1 giờ, 21 phút trước

5 trường hợp có sổ đỏ nhưng không thể sang tên theo Luật Đất đai 2024, người dân mua đất cần lưu ý

Theo quy định của Luật Đất đai 2024, người sử dụng đất có thể gặp khó khăn trong việc sang tên sổ đỏ ngay cả...
Tin trong ngày 1 giờ, 21 phút trước

Ngày hè lười đứng bếp lâu, làm ngay món thịt băm rang mắm tép vừa đơn giản, nhanh gọn lại đưa cơm

Món thịt băm rang mắm tép vừa thơm ngon, đậm vị, cực hao cơm mà chỉ mất vài bước đơn giản, rất nhanh gọn.
Địa chỉ ăn ngon 1 giờ, 21 phút trước

Nếu thấy loại cỏ dại này mọc trên những mái ngói, thì đó là một phước lành. Đừng nhổ nó dễ dàng

Trên thực tế, rất nhiều loại cỏ dại mọc trên nhà ngói hoặc nhà tranh đã được diệt trừ, nhưng có một loại "cỏ dại"...
Kiến thức 1 giờ, 22 phút trước