Danh mục

Nghiên cứu Harvard: Trẻ có 3 'giai đoạn vàng' phát triển trí não trong đời, bỏ lỡ 1 cái cũng đáng tiếc

Thứ năm, 12/06/2025 10:28

Đại học Harvard đã chỉ ra rằng, trẻ có ba giai đoạn vàng phát triển trí não trong đời, cha mẹ nên hiểu rõ để giúp con phát triển toàn diện.

Trong nuôi dạy con không nên so sánh với người khác. Tuy nhiên khi nhìn trẻ chơi cùng nhau, chúng ta khó tránh khỏi nhận thấy sự khác biệt: Tại sao có trẻ học rất nhanh, trong khi có bé luôn chậm hơn một nhịp? Liệu đó là khác biệt bẩm sinh hay do nhịp độ phát triển của trẻ chưa theo kịp?

Trung tâm Phát triển Trẻ em Đại học Harvard chỉ ra rằng trong quá trình lớn lên, trẻ sẽ trải qua 3 "giai đoạn vàng" phát triển trí não vượt bậc. Mỗi giai đoạn đều là cánh cửa mở ra tiềm năng của trẻ. Nếu nắm bắt được, trẻ có thể tiến bộ vượt trội. Nhưng nếu bỏ lỡ, trẻ sẽ phải nỗ lực nhiều hơn để bù đắp sau này. Vì vậy, nếu không hiểu rõ 3 giai đoạn này, khi phát hiện ra thì có thể đã muộn, thật đáng tiếc biết bao.

trẻ em, dạy con, nghiên cứu Harvard

Giai đoạn 1: 0-3 tuổi

Bạn có thể thắc mắc, bé còn quá nhỏ, ngoài ăn ngủ vệ sinh thì dường như chưa biết gì, chỉ khóc cười suốt ngày, liệu bé hiểu được điều gì? Thực tế, trong 3 năm đầu đời, não bộ trẻ thay đổi nhiều hơn ta tưởng. Sau khi chào đời, các neuron thần kinh của trẻ kết nối với tốc độ chóng mặt.

Bạn có để ý trẻ sơ sinh luôn hứng thú với mọi thứ xung quanh? Mắt bé dõi theo người, quay đầu khi nghe tiếng động. Khi được bế, bé nhận ra mùi hương quen, lắng nghe giọng nói của bạn. Những hành động nhỏ này tưởng đơn giản nhưng đang rèn luyện giác quan và kết nối não bộ. Khi bạn trò chuyện, bé chưa hiểu lời nhưng cảm nhận được âm điệu; khi bạn cù đùa, bé cười khúc khích. Đó chính là thành quả từ tương tác sớm giữa cha mẹ và con.

Nhiều người lo lắng về giáo dục sớm, sợ dạy chưa đủ. Nhưng "giáo dục" tốt nhất chính là sự đồng hành trong sinh hoạt hàng ngày. Bạn có thể trò chuyện, hát ru, chơi cùng đồ chơi, đọc sách tranh... đều là những viên gạch quan trọng cho sự phát triển của trẻ.

trẻ em, dạy con, nghiên cứu Harvard

Sự tôn trọng và tin tưởng bạn dành cho con chính là nền tảng để bé đối mặt với thế giới sau này (Ảnh minh họa)

Đôi khi bạn nghĩ mình đang nói chuyện vô ích, nhưng trẻ lại đang âm thầm học hỏi. Bé quan sát biểu cảm, bắt chước ngữ điệu của bạn - tất cả đều hỗ trợ phát triển não bộ. Điều trẻ cần nhất chính là sự hiện diện ổn định và phản ứng kịp thời từ cha mẹ. Khi bé khóc được vỗ về, bé sẽ nhanh nín, khi bé cười được đáp lại, bé sẽ càng hào hứng. Những chi tiết nhỏ này giúp củng cố kết nối não bộ, xây dựng khả năng biểu đạt và lòng tin sau này.

3 năm trôi qua rất nhanh. Mỗi bước chân nhỏ của con đều đáng để ta đồng hành. Dù bận rộn, chỉ cần ngồi bên chơi cùng bé, trò chuyện đôi câu - đó đã là món quà vô giá. Chỉ cần chúng ta dành chút tâm sức, con sẽ không bỏ lỡ cột mốc quan trọng này.

Ads

Giai đoạn 2: 3-6 tuổi

Ở độ tuổi 3-6, căn nhà thường vang lên những câu hỏi: "Tại sao?", "Cái gì đây?", "Con làm thử được không?"... Trí não trẻ đang sản sinh vô số ý tưởng mới. Đây chính là đỉnh cao phát triển não bộ lần thứ hai.

Montessori từng nói: 3 tuổi là bước ngoặt của trẻ. Thật vậy, sau 3 tuổi, trẻ thay đổi rõ rệt. Bé đột nhiên hoạt ngôn, biểu đạt cảm xúc phong phú hơn. Đặc biệt khoảng 5 tuổi, trẻ liên tục đặt câu hỏi "tại sao", như có hàng vạn thắc mắc trong đầu. Những câu hỏi đó chính là biểu hiện của não bộ đang thiết lập liên kết mới.

Nghiên cứu cho thấy, trẻ 3-6 tuổi phát triển vượt bậc về ngôn ngữ, trí nhớ, tư duy logic và kỹ năng xã hội - gần như mỗi ngày đều có tiến bộ mới.

trẻ em, dạy con, nghiên cứu Harvard

Bạn có để ý trẻ đột nhiên thích kể chuyện? Đôi khi bé còn tự sáng tác cốt truyện, diễn đạt mạch lạc. Đó là dấu hiệu não bộ đang xây dựng "trí tưởng tượng" và "khả năng biểu đạt". Trẻ cũng thích giao lưu với bạn, sử dụng ngôn ngữ phức tạp hơn để miêu tả thế giới. Cảm xúc của bé cũng đa dạng hơn. Khi không vui sẽ giận dỗi, bị oan ức thì khóc, thậm chí biết nói: "Mẹ ơi con giận rồi", "Con không thích mẹ làm thế". Dù đôi khi cha mẹ cảm thấy bị "xúc phạm", nhưng đó chính là biểu hiện của việc học cách biểu đạt và quản lý cảm xúc.

Trẻ độ tuổi này rất cần được thấu hiểu và kiên nhẫn. Giai đoạn này, điều quan trọng không phải nhồi nhét kiến thức mà là đồng hành và hướng dẫn. Cùng bé vẽ tranh, làm thủ công, đóng vai... đều hữu ích hơn ép học. Cho trẻ tiếp xúc điều mới, khuyến khích bày tỏ suy nghĩ chính là cách tốt nhất hỗ trợ phát triển.

3-6 tuổi là giai đoạn hình thành tính độc lập. Trẻ bắt đầu có chính kiến riêng, muốn tự mặc quần áo, tự lựa chọn, tự quyết định. Hãy cho con không gian để thử sai, để lựa chọn - dù có chậm hay lộn xộn, những trải nghiệm đó đều trở thành bài học quý cho não bộ.

Giai đoạn 3: Tuổi dậy thì

Khi con bước vào tuổi dậy thì, bạn sẽ thấy đứa trẻ từng quấn quýt ngày nào giờ đã khác. Bạn nhắc đi ngủ sớm - bé càu nhàu; Hỏi thêm vài câu - bé bực bội; Định nói tiếp - cửa đóng sập, kèm tấm biển "Không làm phiền", "Vào phải gõ cửa"... Đó không phải là "nổi loạn" mà là dấu hiệu não bộ đang nâng cấp lần nữa.

Ở tuổi dậy thì, vỏ não trước trán - nơi đảm nhiệm tư duy, phán đoán, kiểm soát cảm xúc và hành vi - đang trải qua đợt "đại tu". Quá trình này sẽ kéo dài đến khoảng 20 tuổi mới hoàn thiện. Vì thế, đôi khi bạn thấy thiếu niên có vẻ rất "người lớn", nhưng đôi hành động lại vô cùng "trẻ con".

Cảm xúc tuổi dậy thì cực kỳ bất ổn: sáng vui tươi, chiều đã buồn bã. Cha mẹ thường băn khoăn: Sao con dễ xúc động thế?. Đó là do cấu trúc não vẫn đang điều chỉnh. Có lúc con cáu gắt, lạnh nhạt; nhưng lát sau lại hào hứng trò chuyện, thậm chí ôm ấp âu yếm. Giai đoạn này cũng khiến phụ huynh lo lắng nhất, sợ mình ứng xử không khéo. Nhưng khi con "chống đối", đó cũng là cách bé tìm kiếm bản sắc riêng.

trẻ em, dạy con, nghiên cứu Harvard

Nhiều mẹ chia sẻ: Khó nhất tuổi dậy thì là "đồng hành". Gần gũi quá - con bực; không quan tâm - lại không yên tâm. Thực ra, trẻ không hề từ chối cha mẹ, chỉ là cần không gian riêng hơn.

Chúng ta có thể lùi lại một bước, để con tự quyết định một số việc: Tự lập thời gian biểu, tự giao lưu bạn bè...; Chỉ cần âm thầm hỗ trợ khi cần. Đôi khi câu nói giản đơn: "Cần gì cứ gọi mẹ" cũng đủ khiến con an tâm.

Tuổi dậy thì không quá dài nhưng cũng chẳng ngắn. Có những ngày cảm thấy thật khó khăn, nhưng vài năm sau nhìn lại, sẽ nhận ra đây chính là giai đoạn cha mẹ và con cùng trưởng thành.

Sự tôn trọng và tin tưởng bạn dành cho con chính là nền tảng để bé đối mặt với thế giới sau này. Đừng sợ con nổi loạn, đừng sợ con xa cách. Hãy lặng lẽ đồng hành, kiên nhẫn chờ đợi. Rồi sẽ đến ngày con quay về bên bạn với phiên bản trưởng thành và thấu hiểu hơn.

Diệu Hạnh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Tin được quan tâm

Ông Hoàng Nam Tiến dự báo 1 ngành nghề dễ thất nghiệp, đào thải cực mạnh, đăng ký xét tuyển nên cân nhắc

Dù đã ra đi, nhưng những quan điểm của ông Hoàng Nam Tiến vẫn rất đáng để suy ngẫm.
Kiến thức 23 giờ, 19 phút trước

Chị gái ruột lộ diện trong đám cưới Đỗ Hà, nhan sắc 'một chín một mười' với em gái Hoa hậu

Khoảnh khắc 2 chị em chung khung hình khiến dân mạng phân vân không biết nên "thả tim" cho ai. Nhiều người nhận định, Đỗ...
VIDEO 2 ngày, 5 giờ trước

Sao Việt 23/10: Choáng với số vàng và tiền cưới Hoa hậu Đỗ Thị Hà nhận được; Chồng H'Hen Niê sau 5 tháng đi chữa bệnh này một mình

Tin sao Việt 23/10/2025: Hoa hậu Đỗ Thị Hà nhận số tiền và vàng hồi môn trong ngày cưới gây choáng. Có thể nói, chồng...
Chuyện làng sao 2 ngày, 6 giờ trước

Hoa hậu Đỗ Hà liên tục né nụ hôn của thiếu gia Viết Vương trong đám cưới

Ngày 22/10, đám cưới của Hoa hậu Đỗ Thị Hà và thiếu gia Nguyễn Viết Vương thu hút sự quan tâm của truyền thông và...
Chuyện làng sao 2 ngày, 5 giờ trước

Những chi tiết 'đắt giá' trong đám cưới Hoa hậu Đỗ Hà, bảo sao cô dâu thay đổi hẳn quan điểm 'sợ lấy chồng'

Những ngày qua, đám cưới của Hoa hậu Đỗ Thị Hà và doanh nhân Nguyễn Viết Vương, con trai Chủ tịch Tập đoàn Sơn Hải,...
Chuyện làng sao 2 ngày, 5 giờ trước

Sao Việt 24/10: Trấn Thành đính chính; Mẹ Quang Hà lên tiếng việc con trai U50 chưa lấy vợ, có 30 cái nhà

Tin sao Việt 24/10/2025: Trấn Thành nhanh chóng lên tiếng về lý do Hari Won vắng mặt. Mẹ Quang Hà cho biết: 'Tôi để con...
Chuyện làng sao 1 ngày, 5 giờ trước

Tin cùng mục

Cá tốt cho sức khỏe nhưng tuyệt đối không ăn kiểu này: Rất dễ gây bệnh, đặc biệt là ung thư, số 1 nhiều người mắc

Ăn cá đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng ăn sai cách thì nguy cơ ung thư, bệnh tật cũng "rất gần". Dưới...
Chăm sóc sức khỏe 2 giờ, 20 phút trước

Cha mẹ thông thái dạy con: Không cần con tài giỏi xuất chúng, chỉ cần làm tốt những điều này, đường đời ắt sẽ hanh thông, thuận lợi

Cha mẹ thông thái không đặt nặng áp lực con phải trở thành người xuất sắc nhất, mà thay vào đó, họ dạy con những...
Chăm con 18 giờ, 38 phút trước

Ăn nghệ và uống tinh bột nghệ, dùng kiểu nào sẽ tốt hơn?

Từ lâu, nghệ được xem là 'thần dược' trong dân gian nhờ chứa curcumin là hoạt chất có tác dụng kháng viêm, tăng miễn dịch,...
Chăm sóc sức khỏe 23 giờ, 34 phút trước

Một loại cá được thế giới rất ưa chuộng, có nhiều và rẻ tại Việt Nam, chuyên gia Mỹ đánh giá dinh dưỡng vượt cá hồi

Đây là loại cá được ưa chuộng bậc nhất trên thế giới, thịt thơm ngon sánh ngang thịt gà và giá trị dinh dưỡng vượt...
Chăm sóc sức khỏe 1 ngày, 1 giờ trước

3 loại đồ uống 'hút cạn' canxi khỏi xương, người Việt uống mỗi ngày mà không hề hay biết

Loãng xương được ví như việc "rút tiền" khỏi ngân hàng xương của cơ thể, một quá trình diễn ra âm thầm mỗi ngày. Mặc...
Chăm sóc sức khỏe 2 ngày, 18 giờ trước

Loại nấm được ví như 'bào ngư chay', rất tốt cho hệ miễn dịch và tim mạch, bán đầy ngoài chợ với giá rẻ bèo

Với giá thành rẻ hơn bào ngư rất nhiều và được bày bán phổ biến tại các chợ hay siêu thị, nấm đùi gà không...
Chăm sóc sức khỏe 2 ngày, 1 giờ trước

Tin mới cập nhật

1kg vàng bằng bao nhiêu cây vàng? Câu trả lời không phải ai cũng biết

Việc biết 1kg vàng tương đương với bao nhiêu đơn vị hoặc 1 cây vàng bao nhiêu tiền trên thị trường có thể hữu ích...
Kiến thức 17 phút trước

3 câu nói tưởng chừng lạc quan nhưng là 'liều thuốc mê' tài chính khiến bạn mãi nghèo

Nhiều người thường tự an ủi bằng những câu nói có vẻ tích cực, nhưng thực chất chúng lại là liều thuốc gây mê, mang...
Đời sống trẻ 31 phút trước

Giám đốc Bệnh viện Đại học y Hà Nội đề xuất miễn học phí, thậm chí đi học còn được trả tiền cho nhóm đối tượng này

Tại phiên thảo luận của Quốc hội, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội Nguyễn Lân Hiếu đã đề xuất chính sách miễn...
Tin trong ngày 33 phút trước

Loài cá 'xấu xí hết phần thiên hạ' có vị đắng ngắt ở Quảng Ngãi, lại là đặc sản hiếm có khó tìm, dân địa phương chỉ bắt để ăn chứ không bán

Ở Quảng Ngãi, bên cạnh những cái tên quen thuộc như cá niên nướng hay ốc suối hấp sả, có một món ăn độc đáo...
Tin trong ngày 47 phút trước

Bỏ ngay 3 thứ này ra khỏi tủ lạnh trước khi quá muộn để bảo vệ cả thiết bị lẫn sức khỏe

Nhiều gia đình có thói quen tận dụng mọi khoảng trống trong tủ lạnh để cất đồ, thậm chí đặt thêm vật dụng lên trên....
Kiến thức 49 phút trước

Từ bây giờ, 5 trường hợp này được rẽ phải khi đèn đỏ mà không lo bị phạt tới 20 triệu đồng

Người tham gia giao thông khi vượt đèn đỏ có thể bị phạt lên tới 20 triệu đồng. Tuy nhiên, có 5 trường hợp được...
Kiến thức 2 giờ, 34 phút trước

Tết Nguyên đán 2026, người lao động được lãnh 300.000 đồng từ hoạt động chăm lo Tết của Tổng liên đoàn đúng không?

Theo quy định tại Kế hoạch 34, Tết Nguyên đán 2026, người lao động được lãnh 300.000 đồng từ hoạt động chăm lo Tết của...
Tin trong ngày 2 giờ, 3 phút trước

Thứ tưởng vô giá trị 90% người Việt thường bỏ đi lại là 'mỏ vàng bí mật', giá lên tới hơn 2 triệu đồng/kg

Rất nhiều người không biết rằng chính phần bị bỏ đi này lại chính là một 'mỏ vàng bí mật'.
Tin trong ngày 2 giờ, 5 phút trước

Đây là 3 địa phương có tăng trưởng GRDP cao nhất Việt Nam trong 9 tháng đầu năm 2025

Theo số liệu của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), trong 9 tháng đầu năm 2025 ghi nhận nhiều điểm sáng với 6/34 tỉnh, thành...
Tin trong ngày 2 giờ, 19 phút trước

Không muốn Zalo bị hack, hãy thực hiện ngay 7 thao tác này: Gần 77 triệu người dùng chú ý!

Bằng cách thực hiện các bước dưới đây, bạn có thể sử dụng Zalo một cách an toàn và bảo vệ thông tin cá nhân...
Xài gì 3 giờ, 40 phút trước