Trong xã hội hiện đại với áp lực cạnh tranh khốc liệt và sự coi trọng tri thức ngày càng cao, nhiều bậc cha mẹ dồn hết sức lực để con không "thua ngay từ vạch xuất phát", đầu tư rất nhiều thời gian và tiền bạc để nuôi dạy con, với mong muốn con trở nên thông minh và ưu tú hơn.
Một số phụ huynh không tin vào quan điểm "can thiệp sau sinh", cho rằng chỉ số IQ là do bẩm sinh, có tốn bao nhiêu tiền và công sức cũng vô ích. Liệu điều này có đúng không?
Giáo sư Richard, chuyên gia tâm lý hành vi người Mỹ tại Đại học Harvard, sau khi nghiên cứu hành vi trẻ nhỏ, đã chỉ ra rằng sự phát triển của trẻ tuân theo những quy luật nhất định. Trong giai đoạn não bộ phát triển mạnh mẽ, nếu cha mẹ biết cách hướng dẫn và rèn luyện con phù hợp, trẻ hoàn toàn có thể cải thiện chỉ số IQ một cách hiệu quả. Trong cuộc đời của một đứa trẻ, có 3 giai đoạn não phát triển nhanh chóng, và tất cả đều diễn ra trước khi vào cấp 2. Nắm bắt được những cơ hội này, trẻ có thể "lội ngược dòng" về trí thông minh.
Vậy 3 giai đoạn vàng này là khi nào?
1. Lần thứ nhất: 0–3 tuổi
Theo nghiên cứu khoa học, khi mới sinh, não trẻ chỉ nặng bằng 1/4 não người trưởng thành. Nhưng đến năm 3 tuổi, trọng lượng não đã gần bằng người lớn.
Trong giai đoạn đầu tiên này, các tế bào thần kinh kết nối với tốc độ cực nhanh khoảng 700–1.000 kết nối/giây. Tốc độ này càng cao, trí thông minh của trẻ càng phát triển. Tuy nhiên, sự kết nối này phụ thuộc rất lớn vào kích thích từ môi trường bên ngoài.
2. Lần thứ hai: 3-6 tuổi
Ở giai đoạn thứ hai, tốc độ phát triển não bộ chậm hơn so với giai đoạn đầu. Lúc này, não phải phát triển nhanh hơn, trong khi não trái tăng trưởng chậm lại.
Não người gồm hai bán cầu, cần phối hợp nhịp nhàng để hoạt động hiệu quả. Nếu một bên phát triển quá mạnh mà bên kia không theo kịp, trí thông minh của trẻ sẽ bị ảnh hưởng. Do đó, cha mẹ cần kích thích cân bằng để trẻ không rơi vào trạng thái tư duy lệch lạc, dẫn đến kém phát triển.
3. Lần thứ ba: 8-10 tuổi
Nghiên cứu cho thấy não người liên tục phát triển, nhưng 10 tuổi là dấu mốc quan trọng. Sau độ tuổi này, tốc độ phát triển chậm lại, thậm chí gần như dừng hẳn.
Do đó, 8-10 tuổi là cơ hội cuối cùng để trẻ tăng cường trí thông minh. Nếu bỏ lỡ, khả năng cao trẻ sẽ khó có bước nhảy vọt về trí tuệ sau này.
Làm thế nào để tận dụng 3 giai đoạn vàng này?
Giai đoạn 0–3 tuổi: Phát triển thông qua trò chơi
Trò chơi là cách tốt nhất để kích thích thị giác, thính giác, xúc giác, khứu giác. Cha mẹ nên tương tác với con bằng các trò chơi đa dạng, giúp trẻ học hỏi tự nhiên.
Giai đoạn 3–6 tuổi: Rèn luyện năng lực tổng hợp
Đây là thời điểm vàng để phát triển ngôn ngữ, âm nhạc, hội họa, tư duy logic, khả năng phân tích. Cho trẻ tiếp xúc với kiến thức cơ bản giúp cân bằng não trái và não phải.
Giai đoạn 8–10 tuổi: Xây dựng tư duy logic
Theo các nhà tâm lý học, sự khác biệt giữa trẻ thông minh và trẻ bình thường nằm ở tư duy. Cha mẹ cần giúp con hình thành tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, làm nền tảng cho việc học sau này.
Kết luận: Trí thông minh ảnh hưởng suốt đời đến tương lai của trẻ. Để con thông minh, lanh lợi và thành công, cha mẹ không chỉ cần lo ăn mặc, mà còn phải đầu tư đúng cách vào giáo dục sớm. Hãy nắm bắt 3 giai đoạn vàng, đồng hành cùng con để khơi dậy tiềm năng trí tuệ tối đa.
Diệu Hạnh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)