Danh mục

Muốn khen con, đừng chỉ nói 'Con giỏi lắm', học thuộc 3 'công thức vàng' này, con sẽ tự tin và có tương lai rạng ngời

Thứ sáu, 25/04/2025 10:28

Thực tế cho thấy, những lời khen không đúng cách có thể làm giảm động lực nội tại của trẻ, khiến chúng sợ thử thách, thậm chí gây phản kháng.

Trong nuôi dạy con cái, khen ngợi là một môn nghệ thuật. Nhiều cha mẹ thường dùng những câu chung chung như "Con giỏi lắm", "Con thông minh quá" để khen con. Nhưng ít ai biết rằng cách khen này đôi khi phản tác dụng.

Nghiên cứu tâm lý học chỉ ra, những lời khen không đúng cách có thể làm giảm động lực nội tại của trẻ, khiến chúng sợ thử thách, thậm chí gây phản kháng.

Như lời khen "con giỏi lắm", thoạt nghe có vẻ tích cực. Nhưng thực chất, điều này chửa hẳn làm con hài lòng, cũng không thấu hiểu nhu cầu và cảm xúc của con. Quan trọng hơn, cách diễn đạt mơ hồ này thiếu nội dung cụ thể, dễ khiến trẻ nghĩ rằng cha mẹ đang khen cho có.

Vậy phụ huynh nên khen con thế nào?

Dưới đây là 3 "công thức khen ngợi" đã được kiểm chứng, thuộc lòng và áp dụng thường xuyên sẽ giúp trẻ tự tin và thành công.

1. Công thức khen mô tả: Hành động cụ thể + Tác động tích cực

Ví dụ, khi con vẽ một bức tranh đẹp, đừng nói "Bức tranh đẹp quá". Thay vào đó hãy nói: "Mẹ thấy con dùng nhiều màu sắc, còn tô bầu trời màu tím, sự sáng tạo này rất độc đáo, làm bức tranh sống động hẳn lên".

Đây chính là cách khen mô tả: Hành động cụ thể + Tác động tích cực. Cốt lõi của công thức này là tránh lời khen chung chung, thay vào đó tập trung vào chi tiết mà trẻ làm tốt.

Khi trẻ cảm nhận được sự quan tâm thực sự của cha mẹ, lời khen mới có sức mạnh và ý nghĩa. Công thức này có thể áp dụng trong nhiều tình huống. Như khi con sắp xếp cặp sách, hãy nói: "Hôm nay con tự sắp xếp sách vở ngăn nắp, như vậy ngày mai tìm đồ sẽ dễ dàng hơn". Dần dần, cách khen này giúp trẻ nhận biết hành vi nào là tích cực, đồng thời tập trung vào quá trình thay vì chỉ chú ý kết quả. Điều này sẽ thúc đẩy sự phát triển toàn diện của trẻ, giúp chúng ngày càng xuất sắc.

dạy con, nuôi dạy con, dạy con tự tin

2. Công thức khen phát triển: Nhấn mạnh nỗ lực + Chỉ ra tiến bộ

Ví dụ, khi con học giỏi toán, đừng nói "Con là thiên tài toán học". Thay vào đó hãy nói: "Mẹ thấy con đã luyện tập tính nhẩm mỗi ngày, giờ làm bài vừa nhanh vừa chính xác, sự kiên trì của con đã được đền đáp". Cách khen này giúp hình thành "tư duy phát triển", khiến trẻ tin rằng năng lực có thể cải thiện qua nỗ lực.

Đồng thời, trẻ sẽ tự tin khám phá và thử nghiệm, nâng cao khả năng tự thúc đẩy bản thân. Ngược lại, nếu dùng từ ngữ như "thông minh" để khen, trẻ dễ hình thành tâm lý: "Mọi người khen mình thông minh, mình không được tỏ ra kém cỏi". Lâu dần, trẻ sẽ che giấu khuyết điểm, khiến cha mẹ chỉ thấy bề nổi. Khi gặp thất bại, trẻ dễ bị tổn thương lòng tự trọng.

Như nghiên cứu của Giáo sư Dweck (Đại học Stanford) chỉ rõ, khen ngợi tài năng bẩm sinh như "Con thông minh quá" khiến trẻ sợ thử thách. Trong khi cách khen nhấn mạnh nỗ lực giúp trẻ hiểu rằng khó khăn chỉ là tạm thời, tiến bộ đến từ cố gắng không ngừng.

dạy con, nuôi dạy con, dạy con tự tin

3. Công thức khen trao quyền: Ghi nhận phẩm chất + Định hướng tương lai

Ví dụ, khi con đạt điểm cao, thay vì nói "Con giỏi lắm", hãy thử: "Con đã lập kế hoạch ôn tập và thực hiện nghiêm túc, thái độ tự giác này sẽ giúp con tự tin đối mặt mọi thử thách sau này". Công thức này kết nối hành động hiện tại với tiềm năng tương lai, giúp trẻ thấy được giá trị bền vững của những phẩm chất tốt.

Với trẻ biết lắng nghe, có thể khen: "Con biết kiên nhẫn nghe người khác ngay cả khi bất đồng, sự tôn trọng này sẽ giúp con có nhiều bạn bè hơn". Cách khen này giống như "dán nhãn tích cực" của cha mẹ.

Nói cách khác, càng "trao quyền" cho trẻ theo hướng này, trẻ càng phát triển đúng như hình mẫu cha mẹ mong đợi. Không chỉ ghi nhận hiện tại, lời khen còn xây dựng nhận thức tích cực, giúp trẻ khẳng định giá trị bản thân.

Ban đầu, nhiều phụ huynh có thể thấy cách khen này gượng gạo. Nhưng hãy bắt đầu từ những tình huống nhỏ, áp dụng một hai lần mỗi ngày, dần dần sẽ trở thành thói quen giao tiếp tự nhiên.

dạy con, nuôi dạy con, dạy con tự tin

Bởi lẽ, cha mẹ cần hiểu rằng, lời khen hiệu quả như tấm gương, không nhằm thay đổi trẻ, mà giúp chúng nhìn rõ ưu điểm của mình. Khi trẻ xây dựng được sự tự tin và nhận thức tích cực từ phản hồi của cha mẹ, chúng tự khắc sẽ phát triển thành công.

Như lời một chuyên gia từng nói, nghệ thuật nuôi dạy con là vừa làm ngọn hải đăng dẫn lối, vừa làm tấm gương phản chiếu bản chất. Và những lời khen đúng cách chính là ánh sáng trong gương, sưởi ấm hiện tại và soi đường cho tương lai con trẻ.

Diệu Hạnh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Tin được quan tâm

Quy định mới nhất về đèn đỏ, đèn xanh, đèn vàng: Nhiều người còn chủ quan dễ bị phạt tới 20.000.000 đồng

Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024 chính thức có hiệu lực, mang đến nhiều thay đổi lớn, đặc biệt là các...
Kiến thức 3 ngày, 18 giờ trước

Tháng 6 nhuận âm sẽ mang lại rất nhiều may mắn! Ba con giáp sẽ đổi vận và đón nhận những điều tốt

Bắt đầu từ tháng 6 nhuận âm lịch, 3 con giáp sẽ được ban phước lành, may mắn và cuộc sống sẽ được đổi mới....
Đời sống số 3 ngày, 19 giờ trước

Sau 1/7 theo quy định mới: Có được xây nhà cấp 4 trên đất nông nghiệp không?

Đất nông nghiệp được quy định sử dụng cho mục đích sản xuất nông nghiệp, không phải để ở. Nhưng nếu có tình dựng nhà...
Kiến thức 2 ngày, 12 giờ trước

Tin vui từ 1/7/2025: Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được nhận ít nhất 2 triệu đồng từ khoản trợ cấp mới

Điều này đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc tăng cường an sinh xã hội, khuyến khích người dân tham gia BHXH tự nguyện....
Kiến thức 3 ngày, 18 giờ trước

Tin vui: Người từ 60 tuổi trở lên không có lương hưu được thêm 1 quyền lợi lớn, cao chưa từng có

Người lao động 60 tuổi chưa đáp ứng điều kiện được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội và thêm điều kiện là chưa đủ...
Dòng sự kiện 1 ngày, 11 giờ trước

Hơn 1 triệu giáo viên được đón tin vui sau 5 tháng nữa, được hưởng phụ cấp đặc biệt

Khi thực hiện chế độ tiền lương mới, sẽ tiến hành sắp xếp lại các chế độ phụ cấp hiện hành. Thế nhưng, giáo viên...
Tin trong ngày 2 ngày, 10 giờ trước

Tin cùng mục

'Kẻ thù' đại kỵ của ngô: Tuyệt đối không kết hợp và 5 nhóm người này cũng nên hạn chế ăn kẻo rước bệnh vào người

Ngô từ lâu đã chiếm được cảm tình của nhiều người bởi giá trị dinh dưỡng dồi dào, tiện lợi trong chế biến. Tuy nhiên,...
Chăm sóc sức khỏe 4 giờ, 46 phút trước

Tại sao số ca ung thư dạ dày ngày càng tăng? 4 thói quen xấu này có thể là thủ phạm gây ung thư dạ dày

Trong những năm gần đây, chứng khó chịu ở dạ dày dường như đã trở thành "đặc điểm chuẩn mực" đối với người hiện đại....
Chăm sóc sức khỏe 5 giờ, 16 phút trước

Nghiên cứu Harvard chỉ ra: Trẻ thích làm 3 việc này thông minh hơn hẳn chúng bạn, cha mẹ đừng cố ngăn cản!

Ai làm cha mẹ cũng mong con mình trở nên xuất chúng, thông minh hơn bạn bè đồng trang lứa. Tuy nhiên, sự khác biệt...
Chăm con 10 giờ, 44 phút trước

'Ngôi sao phòng chống ung thư' không phải là bông cải xanh, mà là thứ này! Ăn một ít mỗi ngày để chống ung thư và tăng cường miễn dịch

Bông cải xanh luôn được ca ngợi là 'siêu thực phẩm' chống ung thư, nhưng ít ai biết rằng có một loại rau dân dã,...
Chăm sóc sức khỏe 14 giờ, 23 phút trước

Căn bệnh Tổng thống Mỹ Donald Trump mắc nguy hiểm ra sao?

Ngày 17/7, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt đã thông báo về tình hình sức khoẻ của Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Chăm sóc sức khỏe 15 giờ, 17 phút trước

'Ba Ít - Ba Nhiều', trí tuệ giáo dục con đáng học hỏi của các bậc cha mẹ có tầm nhìn lớn

Những bậc phụ huynh có tầm nhìn lớn thường rất am hiểu nghệ thuật nuôi dạy con. Nguyên tắc "Ba Ít - Ba Nhiều" giúp...
Chăm con 16 giờ, 2 phút trước

Tin mới cập nhật

Từ nay tới 1/1/2026: Có 4 trường hợp được hoàn trả tiền BHYT, là ai?

Theo quy định những trường hợp này sẽ được hoàn trả lại tiền khi mua BHYT, đó là ai?
Kiến thức 3 giờ, 31 phút trước

Lật tàu du lịch trên vịnh Hạ Long theo thông tin mới nhất: Cứu được 11 người, đã vớt 28 thi thể

Theo thông tin từ Ban Chỉ đạo tìm kiếm cứu nạn về vụ lật tàu ở vịnh Hạ Long, đến 20h45 phút ngày 19/7 đã...
Tin trong ngày 3 giờ, 34 phút trước

'A Di Đà Phật' có nghĩa là gì? Người không học Phật khó mà nghĩ ra được

"Nam mô A Di Đà Phật" là câu niệm phổ biến trong đời sống tín ngưỡng của Phật giáo. Tuy nhiên, theo nhà nghiên cứu...
Kiến thức 3 giờ, 41 phút trước

Mưa lớn ở Hà Nội đã có những thiệt hại đầu tiên: Tôn bay, kính vỡ, người đi xe máy bị hất văng

Chiều ngày 19/7, trời Hà Nội bắt đầu nổi gió mạnh cùng với mây đen, sau đó là cơn giông lớn và gió mạnh khiến...
Tin trong ngày 3 giờ, 43 phút trước

Bão lốc làm sập sân khấu trước giờ G, concert quy tụ 20 anh tài - chị đẹp phải dừng ở phút chót

Trước diễn biến thời tiết nhiều khả năng gây nguy hiểm cho khán giả và nghệ sĩ, nhất là khi sân khấu bị sập nên...
Chuyện làng sao 3 giờ, 44 phút trước

Không đăng kí thường trú bị phạt lên tới 1.000.000 đồng, làm thủ tục mới nhất năm 2025 cần những giấy tờ gì?

Kể từ nay, trường hợp người dân không thực hiện đúng quy định về đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú sẽ bị phạt...
Tin trong ngày 4 giờ, 46 phút trước

Đủ tuổi nghỉ hưu, làm gì để hưởng lương hưu khi chưa đủ 15 năm đóng BHXH?

Bộ Nội vụ đã ban hành Thông tư số 12/2025/TT-BNV, mở ra cơ hội nhận lương hưu cho người lao động đủ tuổi nghỉ hưu...
Tin trong ngày 4 giờ, 47 phút trước

Tử vi ngày 20/7/2025 của 12 con giáp: Tuổi Mão tiền bạc đạt đỉnh, Tý công việc xuống dốc

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 20/7/2025.
Đời sống số 4 giờ, 48 phút trước

Quy định mới nhất về trình độ, bằng cấp với giáo viên theo Luật Nhà giáo 2025: Bằng không chính quy, tại chức có được đứng lớp?

Từ ngày 1/1/2026, Luật Nhà giáo 2025 chính thức có hiệu lực, quy định cụ thể về trình độ chuẩn được đào tạo của đội...
Tin trong ngày 4 giờ, 48 phút trước

Từ năm 2026: KOL, KOC livestream phải đáp ứng điều này mới được lên sóng bán hàng

Theo quy định, các KOL, KOC muốn livestream bán hàng từ năm 2026 sẽ phải học luật và có chứng chỉ hành nghề.
Tin trong ngày 4 giờ, 49 phút trước