Khi con khóc lóc, cha mẹ thông minh không nói 'đừng khóc nữa' mà thay bằng 4 câu này

Chúng ta thường bắt gặp cảnh tượng một đứa trẻ gào khóc ầm ĩ trong siêu thị, dỗ thế nào cũng không nín. Người mẹ đỏ mặt tía tai, xung quanh lại có ánh mắt tò mò của người khác. Thế là mẹ quát lên: "Đừng khóc nữa". Kết quả là đứa trẻ khóc to hơn, người mẹ tức giận túm lấy con kéo ra ngoài, nghiêm giọng nói: "Khóc nữa là mẹ bỏ con đấy". Đứa trẻ vừa nức nở vừa giãy giụa, trên mặt lẫn lộn nước mắt và vẻ uất ức.

Nhiều bà mẹ phàn nàn rằng, trẻ càng bị bảo đừng khóc thì lại càng khóc to hơn. Tại sao lại thế? Khi nói "đừng khóc nữa", thực chất là phản xạ tự nhiên, mong con nhanh chóng im lặng, lo sợ con "mất mặt", "bị hiểu lầm" hay "không nghe lời". Nhưng với trẻ, "đừng khóc" không giúp chúng cảm thấy tốt hơn, ngược lại còn khiến chúng bối rối hơn.

Vậy chúng ta nên phản ứng thế nào? Khi con khóc lóc, cha mẹ thông minh không nói "đừng khóc nữa" mà thay bằng 4 câu này.

1. "Mẹ ở đây, con từ từ nói xem nào, có chuyện gì thế?"

Đôi khi, trẻ khóc lóc vì cảm thấy sợ hãi, bất an hoặc bị ức hiếp nhưng không biết diễn đạt thế nào. Lúc này, điều chúng cần không phải là mệnh lệnh "đừng khóc", mà là cảm giác an toàn "có mẹ ở đây". Chúng ta có thể nhẹ nhàng nói: "Mẹ ở đây, con từ từ nói xem nào, có chuyện gì thế?"

Sức mạnh của câu nói này nằm ở chỗ nó không phủ nhận cảm xúc của trẻ, mà truyền tải thông điệp: "Con có thể khóc, mẹ ở đây, mẹ đợi con, mẹ nghe con nói". Sự an toàn này chính là thứ nhiều đứa trẻ thiếu nhất trong quá trình trưởng thành.

Thực tế cho thấy, đằng sau tiếng khóc của trẻ là sự tổn thương, cha mẹ nào cũng cần chú ý

2. "Có phải lúc nãy có ai làm con không vui không?"

Khả năng ngôn ngữ của trẻ còn hạn chế, nhiều khi cảm xúc dâng trào nhưng chúng không biết diễn đạt thế nào. Chúng không biết nói "con cảm thấy không được tôn trọng" hay "con rất buồn", chúng chỉ biết khóc.

Nếu người lớn dùng câu "đừng khóc nữa" để bịt miệng cảm xúc của trẻ, chúng sẽ càng bế tắc. Cha mẹ thông minh sẽ giúp con "mở lời", ví dụ: "Có phải lúc nãy có ai làm con không vui không?", Câu này vừa hướng dẫn trẻ tìm về nguồn cơn cảm xúc, vừa khiến chúng cảm thấy được thấu hiểu. Đây chính là cách khơi thông cảm xúc. Khi trẻ khóc, đừng vội bắt chúng im lặng, hãy giúp chúng "dịch" ra những cảm xúc ẩn sau, tự khắc chúng sẽ không cần khóc nữa.

3. "Mẹ thấy con rất buồn, có phải con cảm thấy ức không?"

Một người bạn kể rằng, có lần chị hứa dẫn con gái đi công viên nhưng đổi kế hoạch không đi được, con bé rất bực bội, ở nhà ăn vạ. Người bạn không giảng giải đạo lý, cũng không nói "đừng khóc nữa", mà nói với con: "Con có cảm thấy mẹ không giữ lời hứa không? Có phải con thấy ức không?". Con bé ngẩng đầu lên, vừa khóc vừa gật: "Mẹ hứa dẫn con đi rồi lại không đi, lần nào cũng thế, mẹ luôn thất hứa!"

Người bạn không cãi lại, mà ôm con nói: "Mẹ xin lỗi, mẹ đúng là không giữ lời hứa, con tức giận mẹ hiểu. Vậy sau này mẹ cố gắng giữ lời, nếu thực sự không thể, mẹ sẽ dẫn con đi bù thêm một lần nữa, được không?". Con bé gật đầu, nín khóc, thậm chí còn ôm chặt lấy mẹ.

Nhiều cha mẹ lầm tưởng trẻ khóc là "làm nũng", nói đạo lý không ăn thua. Nhưng thực ra, đằng sau tiếng khóc của trẻ thường là sự uất ức, tổn thương, sợ hãi, bất lực, thậm chí là mong được an ủi. Chỉ là chúng không biết nói ra. Vì vậy, chúng ta có thể thử nói: "Mẹ thấy con rất buồn, có phải con cảm thấy ức không?". Những lời này chính là kỹ thuật "đặt tên cảm xúc" hiệu quả. Chúng ta giúp trẻ "dịch" những cảm xúc trừu tượng thành từ ngữ chúng hiểu được. Khi cảm xúc được nói ra, nó sẽ tuôn trào, giúp trẻ trở nên lý trí hơn.

4. "Khóc một lúc cũng không sao, khóc xong chúng ta cùng nghĩ cách giải quyết nhé?"

Một bà mẹ chia sẻ kinh nghiệm. Con trai chị một lần bị ngã ở trường mẫu giáo, về nhà rất buồn, vừa khóc vừa nói không muốn đi học nữa. Chị không mắng "con trai sao yếu đuối thế", cũng không nói "đừng khóc nữa, có đau đâu", mà chỉ ôm con nói: "Con đau, con sợ, đều có thể khóc. Chúng ta khóc một lúc, khi nào con đỡ buồn rồi cùng nghĩ cách giải quyết nhé". Đứa trẻ khóc một lúc rồi nín, sau đó nói: "Ngày mai mẹ đưa con đến cửa lớp nhé?". Vấn đề được giải quyết êm đẹp.

Khi trẻ suy sụp, thường không nghe được bất kỳ lý lẽ nào. Lúc này, cách tốt nhất không phải là giảng giải, mà là cho phép chúng "khóc một lúc". Chúng ta có thể vỗ về nói: "Khóc một lúc cũng không sao, khóc xong chúng ta cùng nghĩ cách giải quyết nhé?".

Câu nói này cho trẻ biết - khóc là được phép, nhưng sau khi khóc xong, chúng ta sẽ cùng nhau đối mặt với vấn đề. Cảm xúc của trẻ như sóng biển, khi ập đến phải đón nhận chứ không phải trốn tránh.

Diệu Hạnh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)