Danh mục

Giáo sư Harvard chỉ ra 4 cách giáo dục con ưu việt nhất, gia đình bình thường cũng có thể nuôi con thành tài

Thứ ba, 08/07/2025 21:45

Giáo dục của các gia đình khác nhau. Những người giàu có có thể cung cấp cho con mình những nguồn lực giáo dục tốt nhất với hy vọng họ sẽ thành công và nổi bật trong thế giới cạnh tranh. Trong các gia đình thông thường, cách nuôi con tốt nhất là lao động, đọc sách, vui chơi và tử tế.

Biết vui chơi

Đôi khi, tôi thật sự thấy xót cho trẻ em ngày nay. Các em hoặc là bị nhốt trong nhà làm bài tập, hoặc là phải khổ luyện ở các lớp học thêm, sống một cuộc đời cô đơn và đầy áp lực. Chúng tôi ngày trước, dù điều kiện học hành kém xa các em, nhưng lại sống thư thái và vui vẻ. Giờ ra chơi ở trường, bọn con trai chúng tôi thường ùa ra sân.

Có người nằm rạp dưới đất chơi bắn bi, không ngại quần áo dính bụi, cũng chẳng sợ nắng gắt trên đầu. Có người chơi bài "Thủy Hử" hay "Vua trò chơi", trải xuống đất, vỗ tay đến đỏ rát. Các bạn nữ thì thích nhảy dây, đá cầu, chơi ô ăn quan, chơi trò chuyền khăn. Trên đường về sau giờ học, chúng tôi đi theo nhóm, đứa này đuổi đứa kia, trêu chọc nhau, nhiều lúc chỉ cần nhặt được một cành cây thẳng cũng coi như kho báu. Cuối tuần, chúng tôi đi bắt cá bống ở ao, vớt tôm nhỏ bên sông, trèo cây tìm tổ chim, tiếng la mắng của bố mẹ hay áp lực học tập đều bị quẳng ra sau đầu.

Một bác sĩ tâm lý từng nói: thật ra trẻ con ngày xưa cũng có áp lực, nhưng các em có lối thoát, ra ngoài chạy nhảy, chơi đùa cùng bạn bè, mọi điều không vui đều tiêu tan theo gió. Chơi là bản năng của mỗi đứa trẻ, chỉ khi được phép chơi đùa, trái tim trẻ thơ mới tràn đầy hạnh phúc. Nếu chỉ nuôi nhốt mãi, không vận động ngoài trời, không chơi đùa trong thiên nhiên, thì làm sao trẻ có thể không ốm, không căng thẳng?

Nhà tâm lý học John Money từng làm một thí nghiệm. Ông chia vài chục con khỉ con thành hai nhóm: một nhóm được chơi đùa đuổi bắt trong chuồng, nhóm còn lại thì bị tách riêng, mỗi con nhốt trong một chiếc lồng, không được tiếp xúc, chơi đùa cùng bạn đồng loại. Kết quả là những con khỉ bị tước quyền chơi đùa đó, khi trưởng thành có tính cách và hành vi khác biệt rõ rệt: chúng trở nên cô lập, chậm chạp, thậm chí dễ nhạy cảm, nóng nảy, bốc đồng.

Thí nghiệm nổi tiếng này đã mang lại cho giới giáo dục một gợi mở lớn: chơi đùa đối với trẻ nhỏ có ý nghĩa vô cùng quan trọng.

Một tuổi thơ tràn đầy sức sống là hình ảnh đẹp nhất. Chơi chưa bao giờ là điều xấu. Trẻ có thể vui chơi để bộc lộ cá tính, phát huy khả năng sáng tạo, rèn luyện tinh thần cạnh tranh. Biết cách vui chơi chính là biết cách sống hòa hợp với bản thân. Chơi giỏi còn giúp trẻ tỏa sáng trong thời đại đề cao sự thể hiện bản thân như hiện nay.

dạy con, nuôi dạy con, kiến thức

Cha mẹ nên tạo điều kiện cho trẻ vui chơi đúng lứa tuổi (Ảnh minh họa).

Lao động

Từng có một nghiên cứu của Đại học Harvard, họ đã tiến hành khảo sát theo dõi suốt 75 năm với 456 thiếu niên. Kết luận cuối cùng là: Những đứa trẻ làm việc nhà thì tương lai sẽ có tiền đồ hơn. Không chỉ vậy, tỷ lệ có việc làm khi trưởng thành giữa trẻ thích làm việc nhà và không thích làm việc nhà là 15:1, tỷ lệ phạm tội là 1:10.

Đồng thời, những đứa trẻ thích làm việc nhà cũng có tỷ lệ mắc bệnh tâm lý thấp hơn.

Trước đây, tôi từng nghi ngờ kết luận này. Nhưng giờ đây, tôi thực sự tin vào một đạo lý: Trẻ biết lao động chắc chắn sẽ không tệ. Xung quanh tôi có quá nhiều bậc cha mẹ, việc lớn việc nhỏ gì cũng ôm hết vào người. Từ giặt tất, giặt đồ, đến thu dọn cặp sách, dọn phòng, họ không để con cái đụng tay vào bất cứ việc gì.

Lý do rất đơn giản: "Con cứ chuyên tâm học hành, mấy việc khác không cần lo".

Thế là, bọn trẻ chỉ việc chìa tay ra là có quần áo mặc, há miệng ra là có cơm ăn, chưa từng rửa qua cái bát, thậm chí còn không biết buộc dây giày.

Những đứa trẻ như vậy lớn lên thường thiếu tính độc lập, thiếu tự giác, dễ hình thành những tính cách không lành mạnh như "em bé khổng lồ" hay "con trai mẹ".

Những bậc cha mẹ lo liệu mọi việc một cách thái quá, cứ tưởng là đang đối xử tốt với con, nhưng thực chất lại đang hủy hoại chính con mình.

Nhà vật lý người Trung Quốc đạt giải Nobel - Chu Đệ Văn từng nói về phương pháp giáo dục của mẹ ông. Cách mẹ ông dạy con rất đơn giản: cho con làm thật nhiều việc nhà. Giặt giũ nấu ăn, quét dọn vệ sinh, dọn dẹp sân vườn, đi chợ mua rau, xách nước từ sông về... Khi còn nhỏ, Chu Đệ Văn đã làm không biết bao nhiêu việc như thế. Nhưng chính nhờ những công việc lao động đó mà khả năng thực hành và quan sát của ông vượt xa bạn bè cùng trang lứa. Ông nói: "Thật khó tưởng tượng nổi một đứa trẻ chỉ biết học, đến trứng rán hay trứng luộc cũng không biết làm, thì có thể biết cách làm thí nghiệm".

Con chim hoàng yến chỉ biết chờ được cho ăn mãi mãi sẽ không thể trở thành đại bàng tung cánh giữa bầu trời.

Chúng ta vẫn thường nói: "Quét không xong một căn phòng, sao có thể quản nổi thiên hạ". Một đứa trẻ nếu ngay cả việc nhỏ của bản thân còn không biết chịu trách nhiệm, thì sau này sao có thể chịu trách nhiệm cho chính cuộc đời mình?

dạy con, nuôi dạy con, kiến thức

(Ảnh minh họa)

Đọc sách

Năm 1703, nhà văn Defoe bị bắt giam vì chỉ trích chính quyền, để lại bảy đứa con nhỏ ở nhà. Ông xin được một khoản trợ cấp, trích ra một phần để mua sách cho các con đọc.

Trong thư gửi bạn, ông giải thích: "Nếu tôi không thể dùng tiền để làm đầy túi của con, thì ít nhất cũng phải dùng sách để làm đầy đầu óc của chúng. Trên đời này chỉ có món nợ đọc sách là một khi đã nợ thì vĩnh viễn không thể trả nổi".

Sách là nền tảng để một người đứng vững trong cuộc đời. Khi khiến trẻ yêu thích đọc sách và hình thành thói quen đọc, đó sẽ là khoản đầu tư giáo dục sinh lời nhất trong đời làm cha mẹ.

Con trai của nhà khoa học Tiền Học Sâm, Tiền Vĩnh Cương, từng nói: "Cha tôi dạy tôi phải yêu việc đọc sách và sống khiêm nhường. Ông cho rằng trong giai đoạn giáo dục nền tảng, trẻ cần đọc càng nhiều càng tốt".

Trong quan niệm của Tiền Học Sâm, việc đọc sách còn quan trọng hơn cả điểm số. Có lần, Tiền Vĩnh Cương bị thầy giáo trách phạt vì không đạt điểm tuyệt đối trong bài kiểm tra. Sau khi biết chuyện, Tiền Học Sâm không nói gì, chỉ mỉm cười bỏ qua. Nhưng chính Tiền Vĩnh Cương lại không cam lòng, nỗ lực nửa học kỳ sau để đạt điểm tuyệt đối ở mọi môn.

Tiền Học Sâm lại chẳng mấy quan tâm. Ông chưa bao giờ yêu cầu con mình phải đạt điểm tối đa, cũng không lấy điểm số làm thước đo duy nhất, mà chỉ chú trọng việc đọc, yêu cầu con đọc nhiều sách.

Mùa hè năm lớp hai, Tiền Học Sâm mang đến cho con cuốn Một Vạn Câu Hỏi Vì Sao, yêu cầu mỗi ngày đọc 70 trang, nếu không hiểu thì có thể hỏi ông. Dưới ảnh hưởng của nếp nhà ấy, Tiền Vĩnh Cương cũng hình thành thói quen đọc sách, mỗi khi có tiền tiêu vặt là lại đi mua sách về đọc.

Nhà văn Lâm Thanh Huyền từng nói: "Một gia đình có thể ngửi thấy mùi sách, nghe được sự bình lặng, là nơi có thể đánh thức những hạt giống trong lòng người; ngược lại, hạt giống ấy sẽ mục nát trong ồn ào".

Nói nhỏ thì, khi trẻ yêu thích đọc sách, sẽ giúp ích rất lớn cho khả năng viết lách. Nói rộng ra, đọc sách giúp mở rộng tầm nhìn, rèn luyện tâm tính, và hình thành nhân cách. Dù sau này đi đến đâu, những cuốn sách từng lật giở, những dòng chữ từng đọc qua, đều sẽ nuôi dưỡng cuộc đời của đứa trẻ ấy.

dạy con, nuôi dạy con, kiến thức

(Ảnh minh họa)

Tử tế

Thái Nguyên Bồi trong cuốn Tu Dưỡng Của Người Trung Quốc từng viết: Điều quyết định cả đời một đứa trẻ không phải là thành tích học tập, mà là nhân cách và phẩm chất toàn diện. Giáo dục là một cuộc đua để trở thành người tử tế, chứ không chỉ đơn thuần là cuộc đua điểm số.

Từ lâu, có một bà mẹ từng chia sẻ câu chuyện của mình trên mạng. Con trai chị học tiếng Anh rất giỏi, là cán sự môn tiếng Anh trong lớp. Một ngày nọ, cậu bé buồn bã than thở với mẹ: "Cô chủ nhiệm cứ bắt con giảng bài cho các bạn, không chỉ làm mất thời gian học của con, mà bạn ấy còn học giỏi lên rồi vượt điểm con". Nghe đến đây, tim người mẹ bỗng chùng xuống. Chị chợt nhận ra, có lẽ cách giáo dục con từ trước đến nay đã có vấn đề. Bấy lâu nay, chị chỉ dạy con cách làm sao để thành công, mà quên mất dạy con cách làm người. Nghĩ vậy, chị đưa ra một quyết định táo bạo, dẫn con trai đi vùng quê để dạy học tình nguyện. Để con tận mắt thấy trường học ở nông thôn, tận tay hướng dẫn những đứa trẻ có nền tảng tiếng Anh yếu.

Người mẹ nghiêm túc nói với con: "Không phải ai cũng may mắn như con, sinh ra đã không phải lo ăn lo mặc. Ở những vùng xa xôi của đất nước, có rất nhiều đứa trẻ trạc tuổi con cũng muốn học giỏi tiếng Anh, nhưng lại không có thầy cô chuyên môn để dạy".

Chính trải nghiệm đó đã khiến cậu bé thay đổi. Về sau, khi mẹ hỏi một lần nữa rằng lớn lên con muốn làm gì, cậu bé trả lời: "Con học tiếng Anh tốt, con muốn trở thành một nhà ngoại giao. Đồng thời, con cũng muốn giúp nhiều trẻ em nông thôn học giỏi tiếng Anh, để các bạn ấy có cơ hội thực hiện ước mơ".

dạy con, nuôi dạy con, kiến thức

(Ảnh minh họa)

Mục tiêu cuối cùng của giáo dục là nuôi dưỡng những con người vui vẻ, ấm áp, có nhân cách lành mạnh, chứ không phải những kẻ vị kỷ, lạnh lùng, chỉ biết đến bản thân.

Tôi rất thích một câu nói: Giáo dục cao cấp nhất dành cho con cái là dạy con cách làm người. Làm nghề gì, không phân sang hèn; nhưng trở thành người như thế nào, lại có cao thấp. Hoa có muôn loài, ta có thể để con tự chọn loài hoa mà con yêu, đi con đường mà con muốn. Nhưng về nhân cách, ta nhất định phải yêu cầu con trở thành một người tử tế.

Tựu chung lại, đứa trẻ biết làm việc, yêu đọc sách, chơi giỏi, và luôn giữ lòng tốt chắc chắn sẽ không kém cỏi trong tương lai.

T.San (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Tin được quan tâm

Ngành học chưa tốt nghiệp đã có việc làm, ra trường lương hơn 50 triệu/tháng, luôn “khát” nhân lực

Dù thị trường lao động có nhiều khó khăn, nhưng tại nhiều trường đại học cho thấy, ngành học này sinh viên đã có việc...
Tin trong ngày 3 ngày, 5 giờ trước

Năm 2025: Người đi xe máy phải đổi Bằng lái xe theo mẫu mới nếu không sẽ bị phạt đến 6.000.000 đồng, đúng không?

Nhiều thông tin cho rằng, người đi xe máy bắt buộc phải đổi bằng lái xe theo mẫu mới nếu không sẽ bị phạt đến...
Kiến thức 3 ngày, 5 giờ trước

Công chức địa chính xã sẽ bị phạt rất nặng nếu để xảy ra vi phạm trong quản lý đất đai, cụ thể thế nào?

Trường hợp công chức địa chính xã buông lỏng quản lý, để xảy ra sai phạm về đất đai, hình thức xử lý có thể...
Dòng sự kiện 3 ngày, 3 giờ trước

Chính thức bãi bỏ lương cơ sở 2,34 triệu đồng từ ngày 1/7, người lao động được hưởng lợi gì?

Từ 1/7/2025, Chính phủ thay thế mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng bằng mức tham chiếu mới.
Kiến thức 2 ngày, 3 giờ trước

Chính thức từ sau 1/7/2025: Lương 15 triệu phải trích lại 1.575.000 đồng/tháng, ảnh hưởng đến hàng triệu người

Nhận lương tháng 7 mà bị hụt tiền, đừng hoang mang vì có thể công ty đã trích lại 1.575.000 đồng/tháng của bạn để đóng...
Kiến thức 2 ngày, 6 giờ trước

Từ 1/7/2025: Người từ 75 tuổi không có lương hưu sẽ được nhận 3.000.000 đồng trợ cấp hàng tháng, đúng không?

Có phải từ 1/7/2025, người từ 75 tuổi không có lương hưu sẽ được nhận tiền trợ cấp hàng tháng lên tới 3 triệu đồng...
Kiến thức 3 ngày, 9 giờ trước

Tin cùng mục

Lá khoai lang rất có ích! Bác sĩ nói: Ăn lá khoai lang thường xuyên có thể cải thiện 4 loại bệnh, đặc biệt có thể ức chế sự phát triển của tế bào ung thư

Trước đây, lá khoai lang thường bị gắn liền với "thức ăn cho lợn" và thường bị bỏ qua. Nhưng giờ đây, chúng đã trở...
Chăm sóc sức khỏe 14 giờ, 53 phút trước

Đột quỵ 'rất sợ' bài tập thể dục này: Chỉ cần 10 phút/ngày cũng đem lại hiệu quả bất ngờ

Nghiên cứu cho thấy việc duy trì thói quen tập thể dục nhịp điệu có tác động đáng kể đến việc cải thiện mức độ...
Chăm sóc sức khỏe 14 giờ, 14 phút trước

Cái nào có hại hơn? Ăn vặt lúc khuya hay đi ngủ lúc đói? Hóa ra là tôi đã nhầm!

Tôi tin rằng nhiều người đã từng trải qua cảm giác đói khát, cảm giác đó thực sự còn rất mới mẻ trong ký ức...
Chăm sóc sức khỏe 22 giờ, 25 phút trước

Đại học Harvard xếp hạng 4 loại trái cây trường thọ, loại quả thứ nhất chẳng ai ngờ tới

Mới đây, Đại học Harvard đã công bố kết quả nghiên cứu chuyên sâu về các loại trái cây trường thọ, chỉ ra bốn loại...
Khỏe đẹp 23 giờ, 10 phút trước

Bốn loại kem đánh răng nằm trong 'danh sách đen' gây ung thư. Sử dụng lâu dài có thể gây ung thư? Nói thật nhé

Ngày nay, kem đánh răng được gắn nhiều chức năng khác nhau và giá cả ngày càng tăng, nhưng bao nhiêu trong số đó chỉ...
Chăm sóc sức khỏe 1 ngày, 6 giờ trước

'Đồ ăn thừa' và 'nước thừa' không phải là điều đáng sợ! Đây mới là 5 thứ thực sự không thể để qua đêm, hãy vứt chúng đi và đừng ăn lại nữa

Nhiều người có thói quen đổ bỏ ngay các món ăn hay đồ uống để qua đêm vì sợ vi khuẩn, sợ mất vệ sinh....
Chăm sóc sức khỏe 1 ngày, 8 giờ trước

Tin mới cập nhật

Những con giáp nào cần thận trọng ngày Thứ Tư, 23 tháng 7, tức ngày 29 tháng 6 âm lịch?

Ngày 23 tháng 7 là thứ Tư, ngày 29 tháng 6 âm lịch. Sự kết hợp của thiên can và địa chi là năm Tỵ,...
Đời sống số 3 giờ, 35 phút trước

Sao Việt 22/7: Vợ Phan Mạnh Quỳnh: 'Đến vì tài năng, ở lại vì tiền'; Duy Mạnh thiền định trên máy bay

Tin sao Việt 22/7/2025: Trước những thông tin thất thiệt, vợ Phan Mạnh Quỳnh thú thật: 'Nên đừng ai đồn em đến vì tiền nha,...
Chuyện làng sao 3 giờ, 51 phút trước

Một tấm gỗ này mua được căn chung cư: Quý như ‘vàng ròng’ đắt đỏ nhất hành tinh

Bởi giá cao ngất ngưởng nên những cây gỗ loại này đang bị khai thác một cách triệt, phải đứng trước nguy cơ bị tuyệt...
Kiến thức 3 giờ, 52 phút trước

Trắc nghiệm tâm lý: Hãy chọn bức ảnh bạn yêu thích nhất, xem nửa sau cuộc đời bạn có suôn sẻ hơn nửa đầu không?

Đây là một dạng trắc nghiệm cảm xúc trực quan – bạn chọn một hình ảnh theo cảm xúc bản năng, và từ đó sẽ...
Đời sống số 3 giờ, 55 phút trước

Bất động sản phường Cầu Giấy: Đất nền, biệt thự ‘đua’ nhau lập kỷ lục về giá sau sáp nhập

Việc thành lập phường Cầu Giấy mới đã tạo ra những tác động mạnh mẽ đến thị trường bất động sản tại khu vực này....
Tin trong ngày 4 giờ, 36 phút trước

Tại sao khuyên phụ nữ trung niên 40+ nên mặc quần ống rộng? Nhìn cách mix đồ của blogger thời trang, bạn sẽ hiểu

Quần ống rộng - 'vũ khí' giúp phụ nữ 40+ khoe vóc dáng thanh lịch, che khuyết điểm khéo léo. Bạn đã biết cách mix...
Thời trang + 4 giờ, 36 phút trước

Từ tháng 7/2025, trường hợp này mua bán đất dù đã sang tên sổ đỏ xong vẫn bị hủy, người dân nên biết kẻo mất trắng

7 trường hợp này Sổ Đỏ đã cấp vẫn bị hủy vô hiệu, người dân nên biết kẻo thiệt thòi khi mua bán, chuyển nhượng....
Tin trong ngày 4 giờ, 37 phút trước

Lắp điện mặt trời mái nhà, hộ gia đình được hỗ trợ tiền và vay ngân hàng lãi suất ưu đãi

Bộ Công thương đề xuất hộ gia đình lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu thụ và hệ thống lưu trữ...
Tin trong ngày 4 giờ, 38 phút trước

Điểm chuẩn trường quân đội biến động như thế nào trong 3 năm qua?

Theo thống kê, điểm chuẩn năm 2024 của các trường quân đội dao động từ 20 đến 28,55 điểm, tăng từ 0,25 tới 0,8 điểm...
Tin trong ngày 4 giờ, 39 phút trước

Nên gửi tiền tiết kiệm 6 tháng hay 1 năm: Nhân viên ngân hàng kì cựu tiết lộ cách để được hưởng lãi nhiều nhất

Nhiều người băn khoăn không biết nên gửi tiết kiệm 6 tháng hay 1 năm để nhận được lãi suất tốt nhất? Hãy lắng nghe...
Làm sao 4 giờ, 40 phút trước