Từ xa xưa, hình dáng và kích thước đầu từng được coi là dấu hiệu của trí tuệ và số phận. Trong một số nền văn hóa, hộp sọ to được cho là chứa nhiều “chất xám” hơn, đồng nghĩa với thông minh hơn. Trẻ có đầu tròn thường được khen là “có tướng thông minh”, còn trẻ đầu bẹt thì nhiều người e ngại sẽ kém lanh lợi.
Kích thước đầu ở trẻ sơ sinh không phải là chỉ số dự đoán trí thông minh
Điều này dẫn đến thói quen can thiệp sớm: dùng gối lõm, điều chỉnh tư thế ngủ, thậm chí bế ẵm theo cách đặc biệt để “nắn” đầu. Nhiều phụ huynh tin rằng chỉ vài tháng đầu đời là thời điểm vàng để định hình hộp sọ, và bỏ lỡ giai đoạn này thì sẽ hết cơ hội.
Theo các nghiên cứu y học và thần kinh học, kích thước đầu (hoặc vòng đầu) ở trẻ sơ sinh chủ yếu phản ánh sự phát triển của hộp sọ và não bộ trong giai đoạn đầu đời, chứ không phải là chỉ số dự đoán trí thông minh.
Giáo sư Richard J. Haier, chuyên gia nghiên cứu não bộ tại Đại học California, Irvine (Mỹ), cho biết: “Một cái đầu lớn hơn đôi chút có thể chứa não lớn hơn, nhưng trí thông minh còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như cấu trúc não, kết nối thần kinh, di truyền, môi trường sống, dinh dưỡng và giáo dục.”
Nói cách khác, một đứa trẻ có đầu nhỏ không đồng nghĩa với việc IQ thấp, cũng như đầu to không đảm bảo rằng sẽ thành thiên tài.
Về mặt y khoa, hình dạng hộp sọ của trẻ sơ sinh có thể bị ảnh hưởng bởi tư thế nằm lâu ở một phía, dẫn đến tình trạng tật đầu bẹt. Điều này thường không ảnh hưởng đến chức năng não bộ, mà chỉ là vấn đề về thẩm mỹ.
Bác sĩ nhi khoa khuyến cáo rằng thay vì lo lắng quá mức, cha mẹ nên:
- Thường xuyên thay đổi tư thế nằm của trẻ.
- Cho trẻ thời gian nằm sấp khi thức để phát triển cơ cổ và lưng.
- Không ép buộc “nắn” đầu bằng phương pháp thiếu an toàn.
Đứa trẻ thực sự thông minh thường có 2 đặc điểm này
Các chuyên gia thần kinh cho biết, trí thông minh không phụ thuộc vào việc trẻ có đầu tròn hay đầu bẹt, mà liên quan nhiều hơn tới cấu trúc não bộ và môi trường phát triển. Thực tế, những đứa trẻ được đánh giá thông minh thường hội tụ hai đặc điểm nổi bật:
1. Khả năng quan sát và ghi nhớ nhanh
Trẻ thông minh thường chú ý đến chi tiết, dễ dàng ghi nhớ sự việc và hình ảnh xung quanh. Đây là dấu hiệu cho thấy não bộ của trẻ hoạt động linh hoạt, khả năng xử lý thông tin tốt.
2. Tư duy phản biện và khả năng đặt câu hỏi
Chúng không chỉ tiếp thu thông tin một chiều, mà còn biết đặt câu hỏi, phân tích nguyên nhân và kết quả. Đây là nền tảng quan trọng để phát triển trí tuệ và sáng tạo, bất kể hình dạng hộp sọ ra sao.
Các nhà khoa học khẳng định: IQ không được “đo” bằng chiếc thước đo hình dạng đầu, mà được nuôi dưỡng qua trải nghiệm, giáo dục và tình yêu thương. Vì vậy, thay vì lo lắng con có đầu tròn hay đầu bẹt, cha mẹ nên tập trung tạo môi trường giàu kích thích trí tuệ cho trẻ ngay từ những năm đầu đời.
Dương Huyền (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)