Con cái bất trị, bốc đồng, cha mẹ đừng vội phát khùng, 'phương pháp cây tre' sẽ giúp phụ huynh kiểm soát ngay vấn đề

Đối diện với những tình huống đó, nhiều phụ huynh thường rơi vào hai thái cực: hoặc la hét, trừng phạt; hoặc nhượng bộ để "cho qua chuyện".

Tuy nhiên, cả hai cách đều không giúp trẻ học được cách kiểm soát cảm xúc. Đó là lúc "Phương pháp cây tre" xuất hiện như một hướng đi mới vừa mềm mại trong cảm xúc, vừa kiên định trong nguyên tắc.

“Phương pháp cây tre” giúp cha mẹ vừa giữ được nguyên tắc, vừa duy trì sự gần gũi và yêu thương (Ảnh minh họa)

Chị Thu kể rằng, mỗi lần con trai 5 tuổi không được xem điện thoại là bé lập tức khóc lóc, đập bàn ghế và hét lớn. Những biểu hiện này không phải là hiếm. Trẻ nhỏ ngày nay có xu hướng bộc lộ cảm xúc mạnh mẽ hơn, đặc biệt khi nhu cầu bị từ chối. Nếu không được xử lý đúng cách, những hành vi này có thể trở thành thói quen và ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý lâu dài.

"Phương pháp cây tre" dẻo dai nhưng không dễ gãy

Lấy cảm hứng từ đặc tính của cây tre mềm mại uốn mình trước gió, nhưng rễ cắm sâu và không bao giờ gãy, phương pháp này khuyến khích cha mẹ linh hoạt trong cảm xúc nhưng kiên định trong giới hạn. Cốt lõi của phương pháp là biết khi nào nên lắng nghe, ôm ấp và khi nào cần đặt ra ranh giới rõ ràng. Không cần dùng đến đòn roi hay quát tháo, chỉ cần chọn đúng thời điểm “mềm” và “cứng”. Đó là nghệ thuật cân bằng giúp cha mẹ hiện đại đồng hành cùng con hiệu quả hơn.

Một trong những chìa khóa của phương pháp là lắng nghe cảm xúc của trẻ mà không phán xét hay vội vàng dạy bảo. Khi trẻ tức giận, thay vì nói “Nín ngay!”, cha mẹ có thể nói: “Mẹ hiểu con đang tức giận lắm phải không?”. Việc gọi đúng tên cảm xúc sẽ giúp trẻ cảm thấy được công nhận và dễ hạ cơn giận hơn. Cha mẹ cũng nên tạo môi trường an toàn để trẻ biết rằng, cảm xúc là điều bình thường, nhưng không phải hành vi nào cũng được chấp nhận. Ví dụ, có thể buồn nhưng không được ném đồ. Sử dụng ngôn ngữ tích cực như “Con nói nhẹ để mẹ nghe rõ hơn nhé” cũng giúp trẻ học được cách bày tỏ đúng mực.

Dù trẻ cần được lắng nghe, nhưng cũng cần ranh giới để cảm thấy an toàn. Cha mẹ cần thiết lập quy tắc từ đầu và nhất quán trong thực hiện, tránh thay đổi theo cảm xúc. Khi trẻ làm sai, hãy giải thích hậu quả một cách cụ thể và nhẹ nhàng. Ví dụ: "Nếu con không dọn đồ chơi, ngày mai con sẽ không được chơi bộ đó nữa". Quan trọng là giúp trẻ hiểu nguyên nhân sai và cách sửa sai, thay vì chỉ trừng phạt. Điều này sẽ giúp trẻ học cách tự kiểm soát và phát triển tính kỷ luật.

Vì sao “Phương pháp cây tre” hiệu quả?

Theo Thạc sĩ Nguyễn Thị Thanh Huyền - chuyên gia tâm lý trẻ em, trẻ không thiếu quyết tâm mà thiếu kỹ năng điều tiết cảm xúc. Khi cha mẹ biết cách “mềm - cứng” đúng lúc, trẻ không chỉ học cách làm chủ bản thân mà còn cảm thấy được tôn trọng. Sự chống đối sẽ giảm đi, thay vào đó là sự hợp tác và tự tin. Quan hệ giữa cha mẹ và con cũng trở nên gần gũi, đồng hành hơn là đấu tranh. Gia đình vì vậy trở thành nơi nuôi dưỡng chứ không phải nơi kiểm soát.

Tình huống cụ thể

Tình huống 1: Bé khóc đòi mua đồ chơi trong siêu thị.

Mềm mại: “Mẹ thấy con rất thích món đó.”

Vững chắc: “Nhưng hôm nay mình không có kế hoạch mua thêm. Con hãy ghi vào sổ, cuối tuần mình cùng xem lại nhé.”

Tình huống 2: Bé đánh bạn vì bị giành đồ chơi.

Mềm mại: “Con đang buồn vì bạn lấy đồ chơi đúng không?”

Vững chắc: “Nhưng đánh bạn là sai. Con cần xin lỗi, và lần sau nếu gặp lại chuyện này, mình sẽ xử lý thế nào?”

Lưu ý dành cho cha mẹ

Áp dụng “Phương pháp cây tre” đòi hỏi sự kiên nhẫn và nhất quán. Trẻ không thể thay đổi hành vi chỉ sau vài lần trò chuyện. Gia đình cần đồng lòng trong cách nuôi dạy, để tránh gây nhầm lẫn hoặc mất niềm tin nơi trẻ. Ngoài ra, mỗi đứa trẻ là một cá thể khác biệt, nên cha mẹ cần điều chỉnh linh hoạt tùy theo tính cách và hoàn cảnh. Nếu cảm thấy quá tải, đừng ngần ngại tìm đến chuyên gia để được hướng dẫn phù hợp.

Dạy con không phải là kiểm soát, mà là cùng con lớn lên. “Phương pháp cây tre” giúp cha mẹ vừa giữ được nguyên tắc, vừa duy trì sự gần gũi và yêu thương. Khi cha mẹ trở thành người đồng hành với cảm xúc của con, thay vì là người trấn áp, trẻ sẽ học được cách yêu thương chính mình và sống có trách nhiệm. Nuôi dạy con chưa bao giờ là dễ, nhưng cũng chính là cơ hội để cha mẹ học cách trưởng thành cùng con từng ngày, từng khoảnh khắc.

Nguyễn Giang (TH) (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)