Như chúng ta đều biết, thời thơ ấu là thời kỳ vàng son của sự phát triển trí tuệ con người. Một số tiêu chí phát triển nhất định có thể giúp cha mẹ đánh giá sự phát triển trí tuệ của con mình. Nếu một em bé đáp ứng các tiêu chí này, điều đó cho thấy trẻ có tiềm năng đạt được trí thông minh cao.
Trí thông minh là gì?
Nói một cách đơn giản, trí thông minh là khả năng học hỏi, hiểu biết và áp dụng kiến thức cũng như kinh nghiệm của chúng ta - hay nói cách khác, là khả năng thích nghi với môi trường. Sự phát triển trí tuệ không bắt đầu sau khi sinh. Ngay từ tuần thứ ba của thai kỳ, đĩa thần kinh, sau này sẽ phát triển thành não bộ, đã hình thành. Khi mới sinh, não của trẻ sơ sinh nặng chưa đến một phần tư não bộ của người trưởng thành và chỉ chịu trách nhiệm cho một vài hành vi tự chủ. Khi trẻ lớn lên, vỏ não phát triển và số lượng tế bào thần kinh tăng nhanh chóng, đánh dấu đỉnh cao của sự phát triển trí tuệ.
Các mốc phát triển nhận thức của trẻ sơ sinh trước 1 tuổi
Trẻ sơ sinh từ 3 đến 6 tháng tuổi
Trẻ sơ sinh trong tháng này bắt đầu sử dụng các từ lặp lại đơn giản, chẳng hạn như en và gu, và phản ứng với âm thanh bên ngoài bằng âm thanh. Bàn tay nhỏ bé của bé có thể cầm nắm đồ vật trong một thời gian dài. Khi đói, bé cũng sẽ sử dụng âm thanh để thể hiện sự đói.
Trẻ sơ sinh từ 6 đến 8 tháng tuổi
Trong tháng này, bé có thể phát ra những âm thanh phức tạp hơn, chẳng hạn như "baba" và "mama". Bé cũng bắt đầu nhận ra mọi người và phản ứng với tên của chính mình. Hơn nữa, hầu hết các bé đã biết bò.
9 đến 12 tháng
Trẻ sơ sinh trong tháng này đã phát triển hơn về mặt thể chất, có thể đứng và cầm nắm các vật nhỏ. Về mặt ngôn ngữ, trẻ không chỉ có thể nói những từ đơn giản được lặp lại mà còn hiểu được những chỉ dẫn đơn giản từ cha mẹ.
Trong vòng một năm, các kỹ năng vận động thô của trẻ phát triển theo thứ tự ngẩng đầu, lăn, ngồi, đứng và đi. Các kỹ năng vận động tinh bao gồm nắm, giữ, giật, véo và đổi tay.
Phần trên giới thiệu các tiêu chuẩn phát triển của trẻ sơ sinh theo từng giai đoạn. Bây giờ, chúng ta hãy cùng xem xét các tiêu chí đánh giá sự phát triển trí tuệ của trẻ.
1. Bé có thích cười không?
Nhìn chung, nụ cười đầu tiên của trẻ sơ sinh sẽ xuất hiện trong vòng 4 đến 6 tuần sau khi sinh. Nếu sau 8 tuần mà trẻ vẫn chưa cười, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám.
2. Mắt có dõi theo người khác không?
Như câu nói "Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn", và ánh mắt của trẻ sơ sinh đóng vai trò thiết yếu trong sự phát triển nhận thức của bé. Trẻ sơ sinh từ bốn đến sáu tháng tuổi sẽ xoay mắt 90 độ để theo dõi các vật thể chuyển động. Khi được một tuổi, khi cha mẹ gọi tên, trẻ sẽ quay đầu về phía mẹ dựa trên vị trí phát ra âm thanh. Việc thiếu khả năng "theo dõi người khác" bằng mắt cũng có thể là một dấu hiệu của sự phát triển trí tuệ chậm.
3. Thời gian ngủ có quá dài không?
Mặc dù trẻ sơ sinh thường ngủ rất nhiều, nhưng ngủ lâu hơn chưa chắc đã tốt hơn. Khi trẻ lớn lên, giấc ngủ ban ngày sẽ ngắn lại và ban đêm sẽ dài hơn. Nếu con bạn ngủ liên tục, ngay cả khi không có thời gian bú, điều này có thể cho thấy sự phát triển trí tuệ của bé có vấn đề.
4. Phát triển kỹ năng vận động
Trẻ sơ sinh nắm bắt mọi thứ chúng cầm nắm như một phản xạ bản năng, một hành động nắm bắt vô thức. Chúng chỉ có ý thức nắm bắt đồ vật khi được ba tháng tuổi. Đến sáu tháng tuổi, chúng mất hứng thú với chân tay. Đến bảy tháng tuổi, chúng có thể với đồ chơi ở xa, luân phiên giữa hai tay. Phải đến chín tháng tuổi, trẻ mới có ý thức ném đồ vật, một hoạt động mà chúng rất thích.
5. Phát triển kỹ năng xã hội
Trong giai đoạn sơ sinh, trẻ bắt đầu phát triển các kỹ năng xã hội, chủ yếu thể hiện ở khả năng "nhận biết mọi người" và "sợ người lạ". Nếu con bạn đã 8 tháng tuổi mà vẫn chưa thể nhận biết mọi người và không sợ người lạ, cha mẹ nên chú ý.
Nếu trẻ đáp ứng được các điều kiện trên, điều đó chỉ có nghĩa là trẻ phát triển bình thường. Chỉ khi trẻ có bốn đặc điểm sau đây mới có thể nói rằng trẻ có tiềm năng trí tuệ cao.
1. Cân nặng vừa phải
Bạn đọc đúng rồi đấy: cân nặng khi sinh của trẻ thực sự có liên quan đến sự phát triển trí tuệ. Nhìn chung, cân nặng của trẻ sơ sinh dao động từ 2500 gram đến 4000 gram, với 3000 gram là cân nặng lý tưởng. Trẻ sơ sinh nặng dưới 2500 gram được coi là thiếu cân và cần phát triển thể chất trước khi phát triển trí tuệ, do đó sự phát triển trí tuệ chắc chắn sẽ chậm hơn. Tất nhiên, thừa cân cũng không phải là một ý tưởng hay, vì nó cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ.
2. Mút ngón tay cái sớm
Nhiều bà mẹ lo lắng về vấn đề vệ sinh và sức khỏe, và không thích con mình mút ngón tay cái. Nhưng thực tế, mút ngón tay cái là cách trẻ khám phá thế giới, cho thấy trẻ có tính tò mò mạnh mẽ và là dấu hiệu của trí thông minh cao.
3. Tầm nhìn linh hoạt
Trẻ em có đôi mắt sáng chắc chắn đang phát triển trí tuệ. Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng chuyển động thị giác có thể phản ánh sự phát triển trí tuệ của trẻ. Nếu mắt bé hoạt động khi bạn giao tiếp với bé, điều đó cho thấy sự phát triển trí tuệ của bé rất mạnh mẽ.
4. Phát triển nhanh chóng các kỹ năng vận động thô và tinh
Khi thảo luận về sự phát triển vận động thô và vận động tinh, nhiều bậc cha mẹ thắc mắc liệu điều này có liên quan đến trí thông minh hay không. Dĩ nhiên là có mối liên hệ. Tốc độ phát triển vận động có liên quan trực tiếp đến não bộ. Trẻ sơ sinh có não bộ phát triển nhanh thường xuất sắc ở cả các kỹ năng vận động thô như ngẩng đầu, lăn lộn, ngồi và đi, cũng như các cử động nhỏ hơn như nắm, giữ, véo và ném. Ngược lại, việc thực hiện tốt các kỹ năng này sẽ kích thích sự phát triển não bộ nhanh hơn.
Minh Thanh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)