Bs. Phạm Văn Hùng: Những lưu ý đặc biệt khi chăm sóc trẻ sinh non

Sự phát triển của trẻ sinh thiếu tháng phụ thuộc rất nhiều vào sự chăm sóc, nuôi dưỡng và điều kiện môi trường xung quanh ngay từ phút đầu sau đẻ. Bởi trẻ sinh thiếu tháng thường có sức đề kháng yếu và sức khỏe gặp nhiều rủi ro hơn so với trẻ bình thường vì vậy cần cha mẹ có cách chăm sóc đặc biệt hơn.

Để hiểu hơn vấn đề chăm sóc trẻ sinh thiếu tháng chúng tôi có cuộc trao đổi với bác sĩ Phạm Văn Hùng (Bệnh viện Đống Đa, Hà Nội).

Trước tiên, để chăm sóc trẻ thiếu tháng chúng ta lưu ý những gì thưa bác sĩ?

- Với những trẻ sinh thiếu tháng tốt nhất là tổ chức một đơn vị đặc biệt nuôi trẻ từ người phục vụ đến các trang thiết bị, dụng cụ y tế, tã lót… riêng biệt tuyệt đối.

Ngay sau khi đẻ, trẻ sinh non phải được ủ ấm, nằm trong phòng có nhiệt độ 28 – 35 độ C. Với những trẻ sinh thiếu tháng nên cho nằm trong lồng ấp, nếu không dùng lồng ấp thì ủ ấm cho trẻ theo phương pháp chuột túi (đặt áp trẻ vào ngực mẹ để da sát da).

Chúng ta có nên tắm rửa hàng ngày cho trẻ sinh thiếu tháng như trẻ bình thường không thưa bác sĩ?

- Đối với những trẻ sinh thiếu tháng càng phải vệ sinh da sạch sẽ như trẻ bình thường, do đó phải tắm rửa hàng ngày bằng nước ấm, xà phòng cho trẻ em, tắm nhanh, lau khô. Mùa đông nên xoa một lớp mỏng dầu Parafin để gữi độ ẩm cho da khỏi mất nhiệt. Có nhiều bà mẹ thấy con nhỏ bé quá  nên sợ không tắm cho con, điều này không tốt vì thế rất dễ làm cho da bé bị bẩn gây nhiều bệnh tật.

Trẻ sinh đủ tháng thường được tắm nắng, với trẻ sinh thiếu tháng chúng ta có nên tắm nắng không?

- Trẻ nào cũng nên được tắm nắng, kể cả trẻ sinh non. Tuy nhiên với trẻ đẻ thiếu tháng, không nên tắm mỗi ngày bởi da bé dễ bị khô. Mỗi tuần tắm nắng 1-2 lần là đủ, miễn là giữ sạch vùng quấn tã. Lau mặt trẻ mỗi ngày với nước ấm, chú ý vùng da dưới cằm, nơi dễ bị đọng sữa. Đến lúc nào trẻ tăng cân ổn định thì chúng ta mới nên tắm nắng thường xuyên hơn cho trẻ.

Thưa bác sĩ trẻ sinh thiếu tháng có nên tiêm phòng theo lịch tiêm chủng?

- Trẻ sinh non thường được tiêm phòng ở cùng thời điểm sau sinh như trẻ đủ tháng. Nhưng cân nặng cần đạt chuẩn cho phép thì chúng ta mới tiêm. Bởi tiêm phòng biện pháp tốt nhất để phòng bệnh cho trẻ.

Về chế độ ăn uống trẻ sinh thiếu tháng cần lưu ý những gì thưa bác sĩ?

- Chế độ ăn uống của trẻ sinh thiếu tháng phải đặc biệt chú ý, mọi dụng cụ dùng để cho trẻ em cần phải tuyệt trùng tuyệt đối.

Trẻ sinh thiếu tháng ăn ít hơn trẻ bình thường, bé bú mẹ hoặc sữa công thức ít hơn và ăn theo giờ, kể cả lúc ngủ chúng ta cũng phải cho trẻ bú sữa mẹ bình thường. Mặc dù vậy, lượng sữa cần cho trẻ sinh thiếu tháng đòi hỏi nhiều hơn so với trẻ bình thường, đặc biệt trong những ngày đầu nhằm tránh hiện tượng vàng da. Nếu như trẻ quấy khóc không chịu ăn, cha mẹ cần hỏi ý kiến của các bác sĩ khoa nhi để xem xét lại chế độ ăn cho trẻ, đặc biệt là những bà mẹ cho con bú.

Để hiệu quả hơn trong việc chăm sóc ăn uống cho trẻ sinh thiếu tháng các bà mẹ nên tìm sự tư vấn các bác sĩ dinh dưỡng và tuân thủ đúng theo sự hướng dẫn, bởi trẻ sinh thiếu tháng cần được duy trì dinh dưỡng cao năng lượng cho đến khi được ít nhất 9 tháng tuổi và có thể kéo dài đến 12 tháng.

Thưa bác sĩ, cách ăn mặc cho trẻ sinh thiếu tháng khác trẻ bình thường như thế nào?

- Trẻ sinh non rất dễ bị hạ thân nhiệt, ngay cả khi thời tiết nóng bức. Nguyên nhân là do bé có lớp mỡ dưới da quá mỏng, khả năng giữ nhiệt kém.

Thêm vào đó, trẻ sinh thiếu tháng có sức đề kháng kém, khả năng miễn dịch không tốt như những bé sinh đủ tháng, vì vậy, việc giữ ấm cho trẻ vô cùng quan trọng. 

Đặc biệt khí hậu trong mùa lạnh bé cần được nằm trong phòng có nhiệt độ ổn định, bé cần được đội mũ mỏng, đi tất tay tất chân, giữ ấm cổ, bụng. Hạn chế tuyệt đối đưa bé ra đường. Về mùa nắng chúng ta có sự điều chỉnh phù hợp.

Ai cũng biết tác dụng của mát-xa với trẻ sơ sinh, nhưng với trẻ sinh non có nên áp dụng không thưa bác sĩ?

- Việc làm này vô cùng quan trọng, nó giúp bé sinh thiếu tháng nhanh cứng cáp, giúp bộ máy hô hấp của trẻ hoạt động tốt hơn, nâng cao khả năng đề kháng của cơ thể bé, đẩy nhanh quá trình trao đổi chất và đào thải những độc tố qua da, và một điều rất quan trọng là nó giúp tăng cường sự kết nối tình mẫu tử, giúp bé gần gũi hiểu mẹ hơn. Trước khi mát-xa da hay làm bất cứ việc gì đó chăm sóc trẻ các mẹ cần rửa tay sạch sẽ tránh lây bệnh cho bé. 

Trí Thức Trẻ