Bốn thời điểm cấm kị chỉ trích trẻ! Cha mẹ nên hiểu để không làm 'hại con'

Một sự thật mà nhiều bậc cha mẹ không biết rằng, khi mình chưa hiểu lý do tại sao trẻ mắc lỗi mà đã trách mắng chúng, sẽ khiến kết quả trở nên tồi tệ hơn. Điều này khiến trẻ chống lại cảm xúc tạo nên tâm lý phản nghịch, đồng thời cũng ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái. Vì vậy khi trẻ mắc lỗi, chúng ta phải giáo dục đúng lúc, chọn sai thời điểm có thể sẽ phản tác dụng.

Đừng chê trách con bạn trong những khoảnh khắc này

Khi đi ra ngoài vào buổi sáng và ngủ vào ban đêm

Các nhà tâm lý học cho rằng, nếu buổi sáng sớm trước khi ra khỏi cửa, bố mẹ đã lớn tiếng răn dạy, trách mắng, doạ nạt con cái, hoặc có những cách xâm phạm tâm lý khác thì những âm thanh này sẽ “đeo bám” chúng trong suốt cả ngày hôm đó.

Kế hoạch cho một ngày là vào buổi sáng và tất cả chúng ta đều biết thời gian đó quan trọng như thế nào. Mang đến cho con bạn một buổi sáng thư thái và dễ chịu, cả ngày học tập sẽ tràn đầy động lực và sức sống.

Ngược lại, nếu cha mẹ chỉ trích con vào thời điểm này và để trẻ đánh mất buổi sáng tốt lành thì cả ngày sẽ rất dễ bị kích động. Đương nhiên sau khi trách mắng các ông bố, bà mẹ sẽ trút được cơn bực tức trong người, nhưng với trẻ thì những lời mắng nhiếc ấy sẽ tích đọng lại trong đầu. Lâu dần trong trái tim non trẻ của chúng sẽ bị bao trùm bởi bóng đen sợ hãi trong cả quãng thời gian dài, điều này rất có hại trong việc phát triển trí lực và thể chất của trẻ.

Cũng như vậy, đừng chỉ trích con khi đi ngủ vào ban đêm. Việc quát mắng trẻ vào ban đêm sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng giấc ngủ của bé. Lúc ấy, trẻ sẽ đi ngủ với tâm trạng ấm ức và tủi hờn. Đồng thời trẻ dễ hoảng hốt, giật mình hay gặp ác mộng khi ngủ. Thậm chí nhiều bé thường lo lắng và khó ngủ hơn.

Vì thế, trước giờ đi ngủ của trẻ, bố mẹ cần tránh quát mắng, tạo áp lực hoặc làm trẻ sợ hãi. Hãy để bé chìm vào giấc ngủ với tâm trạng vui vẻ, thoải mái nhất.

Không mắng trẻ trong bữa ăn

Một điều bố mẹ cần nhớ là đừng bao giờ quát mắng con trên bàn ăn. Hãy nhớ: “Trời đánh còn tránh miếng ăn”. Sự tức giận của cha mẹ sẽ ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ khiến chúng bị ức chế, ăn không ngon miệng, dẫn đến khó hấp thu chất dinh dưỡng.

Cho dù có tức giận đến mấy thì cũng chỉ nên nhắc nhở con với thái độ nhẹ nhàng. Bởi vì sau bữa ăn, bạn còn rất nhiều thời gian để dạy bảo con theo cách mà bạn muốn. Đôi khi sự đồng cảm rất quan trọng. Việc phá hỏng thời gian tốt đẹp của gia đình đã là một vấn đề nghiêm trọng, ngoài ra sẽ khiến trẻ chán ăn, thậm chí gây rối loạn tiêu hóa do ăn không ngon miệng, ảnh hưởng đến sức khỏe.

Không mắng khi trẻ đã biết lỗi

Bố mẹ không thể bảo vệ hoặc dạy cho các con cách để không bao giờ mắc lỗi hay gây ra những chuyện tồi tệ. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể giúp các con cảm thấy ít bị tổn thương nhất.

Các cụ ta vẫn thường truyền tai nhau câu nói: “Đánh kẻ chạy đi, không ai đánh người chạy lại”. Vì thế, khi trẻ làm việc gì đó không đúng nhưng đã biết sai và nhận lỗi thì các bậc phụ huynh cũng nên nguôi giận. Lúc đó, bố mẹ hãy nhẹ nhành tâm sự với con chứ không nên vung ra những câu nói chì chiết làm tổn thương trẻ.

Khi trẻ bị ốm hoặc trong tình trạng xấu

Khi bị ốm, cơ thể mệt mỏi, khó chịu sẽ khiến trẻ trở nên cáu kỉnh và khó bảo hơn. Lúc này bố mẹ không nên mắng mỏ hay phê bình con. Bởi vừa bị ốm lại vừa bị mắng sẽ khiến trẻ càng dễ tủi thân và thấy bị tổn thương nặng nề. Tâm trạng suy sụp dễ làm con ốm nặng và lâu khỏi hơn. Bố mẹ nên thông cảm và bỏ qua những lúc con bị ốm, hoặc đợi bé khỏi ốm sẽ phân tích và giảng giải vào thời điểm hợp lý hơn.

Tất cả chúng ta, ai cũng hiểu rằng môi trường đầu tiên trẻ được học là gia đình, học từ cha mẹ và người thân. Những gì trẻ nghe, trẻ thấy sẽ ăn sâu vào tiềm thức của con mãi về sau. Người lớn - những bậc làm cha, làm mẹ đều nghĩ rằng những câu quát mắng con là hết sức bình thường, vô hại nhưng thực chất nó lại vô tình hằn sâu trong trái tim các con một vết thương tinh thần. La mắng sai cách sẽ không làm con tốt lên mà thậm chí còn khiến chúng có cảm giác sợ hãi, ám ảnh...

Nếu bạn muốn phê bình con, xin ghi nhớ một vài "lưu ý"

Chú ý đến những trường hợp phê bình trẻ em

Cố gắng tránh chỉ trích trẻ ở nơi công cộng hoặc khi có nhiều người, trẻ sẽ có lòng tự trọng khi còn nhỏ. Giáo dục là điều quan trọng, và chỉ ra lỗi là hợp lý.

Nhưng nếu đứa trẻ cảm thấy rằng lòng tự trọng của mình đã bị tổn thương, nó không thể dễ dàng khôi phục được. Làm như vậy sẽ phản tác dụng, thậm chí còn khơi dậy tâm lý nổi loạn của trẻ.

Chú ý đến phương pháp phê bình

Phê bình trẻ em đề cập đến kỷ luật ngôn ngữ, không phải để chống lại trẻ em. Tất cả chúng ta đều nhận thức được những thiệt thòi của việc đánh con, làm tổn thương con cái, hủy hoại mối quan hệ cha mẹ - con cái, thậm chí vi phạm pháp luật.

Tất cả chúng ta đều muốn giáo dục con cái thật tốt nhưng đây không phải là cách khắc phục nhanh chóng mà nó đòi hỏi sự kiên nhẫn và tình yêu thương. Ngoài ra, đừng chỉ trích trẻ 14 tuổi giống như trẻ 4 tuổi. Nên thay đổi phương pháp giáo dục cho các độ tuổi khác nhau.

Chú ý đến nội dung phê bình

Chúng tôi muốn trẻ hiểu rằng mọi thứ đều đúng và sai. Làm sai một việc không có nghĩa là trẻ không có năng lực hoặc có hành vi không tốt, càng không thể chỉ trích làm trẻ mất đi những kỳ vọng và khát vọng sống.

Một số cha mẹ lo lắng sẽ nói với con: “Nhìn con, con thật là ngu ngốc, điều này sẽ không xảy ra”. Những nhận xét như vậy sẽ khiến trẻ tự chối bỏ bản thân và trực tiếp dẫn đến việc trẻ thiếu tự tin, thậm chí là tự kỷ.

Phê bình cần xem xét cảm xúc của trẻ

Chỉ trích, đây là điều mà tất cả trẻ em đều sợ. Bởi vì nó thường có nghĩa là trừng phạt và xấu hổ.

Cha mẹ là giáo viên đầu tiên của trẻ và chúng ta phải cho trẻ hiểu rằng phê bình không phải là mục tiêu, mà sửa chữa mới là mục tiêu.

Đồng thời, chúng ta phải dạy trẻ cách đối phó với những lời chỉ trích một cách chính xác, điều này đòi hỏi chúng ta phải làm gương và tinh chỉnh những nguyên tắc này vào mọi cách giáo dục trẻ em.

Trong quá trình giáo dục con cái, chúng ta cũng đang cùng chúng lớn lên. Chúng ta cùng nhau học tập và cùng nhau tiến bộ. Phê bình trẻ chỉ là phương tiện để trẻ biết mình sai và sửa sai, không phải là món hời của người lớn, cũng không phải là vũ khí chúng ta dùng để dọa trẻ.

Ở độ tuổi các con còn nhỏ, chưa hiểu được hết hoàn toàn những điều người lớn nói nên bướng bỉnh, cha mẹ hãy cố gắng kiềm chế cảm xúc tiêu cực và giữ bình tĩnh. Có nhiều trường hợp do chúng ta quá nóng giận nên lỡ tay đánh con - hành động này sẽ không giải quyết được vấn đề đang gặp phải. Thay vì trách mắng, hãy nhẹ nhàng chia sẻ cảm xúc của mình cho con nghe. Vì như vậy sẽ tránh được việc xúc phạm con và đồng thời giúp chúng hiểu bố mẹ hơn.

Hạ Tú (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)