Danh mục

4 thói quen dạy con nhàn nhưng 'đánh cắp' trí thông minh, trẻ ngày càng lười suy nghĩ

Thứ tư, 07/05/2025 13:25

Nhiều bậc phụ huynh vô tình áp dụng những thói quen nuôi dạy con với mục tiêu tiết kiệm thời gian và công sức. Nhưng ít ai nhận ra rằng, những phương pháp này có thể kìm hãm sự phát triển tư duy của trẻ, khiến trẻ lười suy nghĩ và phụ thuộc vào sự giúp đỡ từ người khác.

Giáo dục không chỉ là việc truyền đạt kiến thức, mà còn là quá trình rèn luyện khả năng tư duy độc lập và sáng tạo cho trẻ. Các nghiên cứu khoa học thần kinh đã chỉ ra rằng, mỗi khi trẻ tự mình giải quyết một vấn đề, các khớp thần kinh mới sẽ được hình thành ở vỏ não trước trán - khu vực chịu trách nhiệm cho tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề. Tuy nhiên, khi cha mẹ vội vàng sử dụng câu thần chú "Để bố/mẹ làm cho" thay vì khuyến khích trẻ "Con thử xem", điều này giống như việc nhấn nút tạm dừng sự phát triển tư duy, khiến trẻ dần trở nên ỷ lại và chờ đợi sự giúp đỡ mỗi khi gặp khó khăn.

Bộ não cũng giống như một cơ bắp, cần được rèn luyện thường xuyên. Việc ít sử dụng sẽ dẫn đến sự thoái hóa nhanh chóng. Những hành vi tưởng chừng như vô hại sau đây lại đang âm thầm hạn chế sự phát triển tư duy ở trẻ một cách vô hình:

1. Vội vàng đưa ra câu trả lời thay vì để trẻ tự suy nghĩ

Nhiều bậc cha mẹ, vì muốn tiết kiệm thời gian hoặc lo lắng con mình gặp khó khăn, thường có xu hướng đưa ra câu trả lời ngay lập tức khi trẻ đặt câu hỏi. Tuy nhiên, nghiên cứu từ Đại học Harvard đã chỉ ra rằng, việc nói trực tiếp câu trả lời có thể làm giảm hoạt động của vỏ não trước trán, khu vực chịu trách nhiệm cho tư duy logic, tới 30%.

giáo dục con cái, trí thông minh,  trẻ lười suy nghĩ, cách dạy con nhàn

4 thói quen dạy con nhàn nhưng khiến trẻ càng lười suy nghĩ (Ảnh minh hoạ)

Thực tế đáng báo động là nhiều phụ huynh còn chạy theo xu hướng cho con tham gia các lớp học tính nhanh, tốc ký, chỉ tập trung vào việc nhồi nhét kiến thức mà bỏ qua quá trình suy nghĩ và phân tích. Hậu quả là trẻ thiếu hụt kỹ năng tư duy độc lập và trở nên phụ thuộc vào người khác trong việc tìm kiếm câu trả lời. Việc học trở thành một quá trình thụ động, nơi trẻ không được khuyến khích khám phá và tự tìm hiểu.

Chúng ta, với mong muốn tạo ra "đường tắt" để giúp con tránh đi những con đường vòng, vô tình tước đi cơ hội để con cái suy nghĩ chủ động, giống như việc cắt đứt đôi cánh của một con đại bàng đang tập bay. Việc để trẻ tự mình tìm ra câu trả lời, dù có thể mất nhiều thời gian hơn, lại là cách tốt nhất để phát triển tư duy phản biện, khuyến khích sự sáng tạo và khả năng thích ứng. Khi trẻ đối mặt với những câu hỏi khó khăn và tự mình tìm ra giải pháp, trẻ sẽ cảm thấy tự tin hơn và có khả năng đối mặt với những thách thức trong tương lai.

2. Lạm dụng các thiết bị điện tử

Trong thời đại công nghệ số, điện thoại di động và TV đã trở thành những "bảo mẫu" bất đắc dĩ của nhiều gia đình. Tuy nhiên, việc lạm dụng các thiết bị điện tử lại gây ra những tác động tiêu cực đến sự phát triển trí não của trẻ.

giáo dục con cái, trí thông minh,  trẻ lười suy nghĩ, cách dạy con nhàn

(Ảnh minh hoạ)

Dữ liệu cho thấy, trẻ em sử dụng các thiết bị điện tử hơn 2 giờ mỗi ngày sẽ có vùng thùy chẩm (chịu trách nhiệm xử lý hình ảnh) phát triển quá mức, trong khi vùng thùy thái dương (chịu trách nhiệm sáng tạo) lại kém phát triển. Điều này ảnh hưởng đến khả năng nhận thức, tác động đến sự phát triển cảm xúc và kỹ năng xã hội. Khi trẻ quá phụ thuộc vào các thiết bị điện tử, khả năng tư duy sáng tạo và giải quyết vấn đề của chúng bị hạn chế, dẫn đến việc trẻ trở nên thụ động và thiếu động lực trong việc khám phá thế giới xung quanh.

Nhiều phụ huynh sử dụng các sản phẩm điện tử như một công cụ kỳ diệu để xoa dịu trẻ, nhưng không nhận ra rằng, họ đang đánh đổi sự bình yên ngắn hạn để lấy sự trì trệ lâu dài trong quá trình phát triển tinh thần của trẻ. Giống như việc gieo một hạt giống trì trệ về mặt tinh thần, dần dần bén rễ và nảy mầm theo thời gian. Khi trẻ không được khuyến khích tham gia vào các hoạt động sáng tạo như vẽ tranh, chơi nhạc, các trò chơi tương tác, trẻ sẽ bỏ lỡ cơ hội phát triển tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề.

3. Làm thay trẻ mọi việc, tước đoạt cơ hội thực hành

Triết lý giáo dục Montessori nhấn mạnh: "Nếu tôi nghe - tôi sẽ quên, nếu tôi nhìn - tôi sẽ nhớ, nếu tôi làm - tôi sẽ hiểu." Đây là một phương pháp giáo dục khuyến khích trẻ tham gia vào quá trình học tập thông qua trải nghiệm thực tế và hoạt động thực hành. Thay vì chỉ tiếp nhận kiến thức một cách thụ động, trẻ được khuyến khích khám phá và tự mình tìm ra câu trả lời, từ đó phát triển tư duy độc lập.

giáo dục con cái, trí thông minh,  trẻ lười suy nghĩ, cách dạy con nhàn

(Ảnh minh hoạ)

Tuy nhiên, nhiều bậc cha mẹ muốn chăm lo mọi thứ cho con, nghĩ rằng như vậy là tốt. Họ thường có xu hướng can thiệp quá mức vào cuộc sống của trẻ, từ việc chọn lựa đồ chơi, đến việc làm bài tập, và thậm chí cả việc quyết định cách trẻ giao tiếp với bạn bè. Sự bảo bọc này có thể khiến trẻ cảm thấy an toàn trong thời điểm hiện tại, nhưng đồng thời cũng tước đi cơ hội để trẻ phát triển tính độc lập và khả năng tự lập.

Chuyên gia giáo dục Nhật Bản Masamichi Nakagawa đã tiến hành một nghiên cứu và phát hiện rằng, trẻ em thiếu sự rèn luyện độc lập trước 10 tuổi có tốc độ phản ứng của não chậm hơn 2,3 lần so với bạn bè cùng trang lứa khi giải quyết các vấn đề thực tế. Kết quả này cho thấy rằng, những trẻ không được khuyến khích phát triển kỹ năng tự lập sẽ gặp khó khăn hơn khi xử lý tình huống phức tạp, ảnh hưởng đến khả năng thành công trong cuộc sống sau này. Sự thiếu hụt trải nghiệm thực tế có thể dẫn đến sự tự ti và lo lắng, vì trẻ không có đủ kỹ năng để xử lý các vấn đề gặp phải.

4. Áp đặt câu trả lời chuẩn, hạn chế tư duy phân kỳ

Chúng ta thường có những ý tưởng cố định, chẳng hạn như hoa màu đỏ và cỏ màu xanh lá cây. Đôi khi, chúng ta vô tình hạn chế trí tưởng tượng của trẻ em bằng những câu trả lời tiêu chuẩn này. Một thí nghiệm do Torrance thực hiện, các chuyên gia nghiên cứu về sự sáng tạo của Mỹ, cho thấy trẻ em theo đuổi quá mức những câu trả lời chuẩn mực sẽ giảm 47% khả năng tư duy linh hoạt sau 12 tuổi.

giáo dục con cái, trí thông minh,  trẻ lười suy nghĩ, cách dạy con nhàn

(Ảnh minh hoạ)

Giống như trong "Cuộc đời của Pi", mỗi người có cách diễn giải khác nhau về cùng một câu chuyện, và chính lối suy nghĩ đa dạng này làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn. Nhưng những đánh giá dễ hiểu của chúng ta lại đặt ra ranh giới cho tư duy của trẻ ngay từ sớm.

Thực tế, không có con đường tắt nào trong giáo dục, và bất kỳ ai muốn thành công cũng cần trải qua một quá trình rèn luyện. Các chuyên gia khuyến khích các bậc cha mẹ hãy trao cho trẻ nhiều không gian hơn để suy nghĩ, tạo điều kiện cho trẻ trải nghiệm và thực hành, và khuyến khích trẻ phát triển tư duy thông qua việc khám phá. Chỉ có như vậy, trẻ mới có thể có được trí tuệ và lòng dũng cảm để đối mặt với những thách thức trong tương lai. Hãy nhớ rằng, sự nhàn nhã của cha mẹ ngày hôm nay có thể là gánh nặng cho con cái trong tương lai.

Lam Vy (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Tin được quan tâm

Những con giáp nào cần thận trọng Ngày 29 tháng 7 là thứ Ba, tức mùng 5 tháng 6 âm lịch

Ngày 29 tháng 7 là thứ Ba, ngày mùng 5 tháng 6 âm lịch, sự kết hợp giữa thiên can và địa chi là năm...
Đời sống số 2 ngày, 10 giờ trước

Diện tích tối thiểu để đất được cấp Sổ đỏ theo quy định mới nhất hiện nay là bao nhiêu?

Căn cứ vào từng trường hợp cụ thể sẽ có yêu cầu về diện tích tối thiểu để đất được cấp sổ đỏ.
Dòng sự kiện 2 ngày, 21 giờ trước

Từ nay: Chuyển đất nông nghiệp lên đất thổ cư sẽ có thay đổi quan trọng, người dân cần phải biết

Chính thức từ 1/7, người dân sẽ đỡ tốn thời gian công sức hơn khi có thể làm thủ tục chuyển đất nông nghiệp lên...
Kiến thức 3 ngày, 14 giờ trước

Chốt mức tăng lương hưu lần thứ 3: Đối tượng nào được hưởng lợi lớn? Nghỉ hưu vào thời điểm nào?

Theo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024, từ ngày 1/7/2025, nhóm người lao động có mức lương hưu thấp và nghỉ hưu trước năm...
Tin trong ngày 3 ngày, 16 giờ trước

Những việc kiêng kị làm trang tháng 6 nhuận âm lịch

Gần đây, nhiều bạn than thở: Sao lại có tháng Sáu nữa sau tháng Sáu? Đúng vậy, năm nay là có tháng Sáu nhuận.
Kiến thức 2 ngày, 11 giờ trước

Con giáp nào may mắn vào Thứ Ba, ngày 29 tháng 7, tức ngày mùng 5 tháng 6 âm lịch?

Thời gian trong năm là sự sắp xếp của các vì sao, và người xưa đã thể hiện điều đó bằng các thuật ngữ mặt...
Đời sống số 3 ngày, 13 giờ trước

Tin cùng mục

Thói quen thức khuya khiến phụ nữ 29 tuổi đối mặt nguy cơ vô sinh, 'buồng trứng gần như ngừng hoạt động'

Ở tuổi 29, Tiểu Trần đã phải đối mặt với cú sốc khi bác sĩ thông báo buồng trứng của cô "gần như ngừng hoạt...
Chăm sóc sức khỏe 7 giờ, 32 phút trước

Con gái sau khi có kinh nguyệt còn có thể cao thêm bao nhiêu? Nếu con gái bạn khoảng 10 tuổi, nhất định phải đọc bài này để kiểm tra

Dậy thì sớm có khiến chiều cao của trẻ gái "đóng khung"? Đây là nỗi lo không của riêng ai, đặc biệt với các bậc...
Chăm con 12 giờ, 50 phút trước

Ngủ quá nhiều nguy hiểm hơn cả thiếu ngủ: Tăng tới 34% nguy cơ tử vong sớm

Ngủ đủ là nền tảng cho sức khỏe thể chất và tinh thần. Tuy nhiên, ngủ quá nhiều không hẳn là điều tốt.
Chăm sóc sức khỏe 12 giờ, 50 phút trước

Người phụ nữ nhập viện sau khi ăn dưa hấu trong tủ lạnh: Cảnh báo một kiểu bảo quản dưa hấu khiến nguy cơ nhiễm khuẩn gấp 3000 lần

Dưa hấu là món giải nhiệt mùa hè quen thuộc, nhưng một thói quen bảo quản trong tủ lạnh có thể biến nó thành "ổ...
Chăm sóc sức khỏe 20 giờ, 35 phút trước

Các bác sĩ nhắc nhở: Có hai thời điểm trong ngày để đo huyết áp chính xác nhất. Bạn đã chọn đúng thời điểm chưa?

Bác sĩ nhắc nhở: Thời điểm này trong ngày là thời điểm đo huyết áp chính xác nhất! Bạn đã chọn đúng?
Chăm sóc sức khỏe 22 giờ, 30 phút trước

Uống sữa vào 1 trong 3 thời điểm này mang lại nhiều lợi ích 'quý như vàng' cho sức khỏe

Sữa là nguồn thực phẩm giàu dưỡng chất như protein, canxi, magie, kali và vitamin D, có vai trò quan trọng trong việc tăng cường...
Chăm sóc sức khỏe 2 ngày, 12 giờ trước

Tin mới cập nhật

7 trường hợp không đăng kí thường trú bị phạt 1.000.000 đồng/người, là những ai?

Không tuân thủ quy định về đăng ký tạm trú hoặc khai báo tạm vắng có thể bị phạt tiền từ 500.000 đến 1.000.000 đồng....
Tin trong ngày 6 giờ, 59 phút trước

Từ nay đi xe máy ra đường cần chú ý: Không đáp ứng điều kiện này có thể bị CSGT phạt tới 10 triệu đồng

Người dân cần chú ý để thực hiện đúng những quy định của Luật Trật tự an toàn giao thông và Nghị định 168/2024/NĐ-CP.
Kiến thức 6 giờ, 59 phút trước

Loài cây cảnh trường thọ người giàu rất thích trồng: Có cây sống 200 năm, hoa vẫn nở sau khi chủ nhân mất

Không chỉ làm đẹp không gian sống, một số loại cây cảnh còn được xem như “bảo vật truyền đời” bởi tuổi thọ lên đến...
Phong thủy 6 giờ, 60 phút trước

3 kiểu nhắn tin người EQ cao ghét cay ghét đắng nhưng người EQ thấp lại rất chuộng, ai vẫn đang sử dụng nên bỏ ngay

Cách nhắn tin không chỉ đơn thuần là trao đổi thông tin mà còn là tấm gương phản chiếu trí tuệ cảm xúc (EQ) và...
Đời sống trẻ 7 giờ, 32 phút trước

Từ 15/8: Người dân tuyệt đối không được làm điều này với thẻ BHYT kẻo có thể bị phạt đến 5.000.000 đồng

Theo Nghị định 188/2025/NĐ-CP, từ ngày 15/8 tới, cơ quan chức năng sẽ thu hồi thẻ bảo hiểm y tế nếu phát hiện gian lận...
Kiến thức 7 giờ, 48 phút trước

Lan Phương bị dân mạng 'tấn công' sau khi chia sẻ chuyện ly hôn chồng

Sau khi chia sẻ chuyện ly hôn chồng ngoại quốc sau 7 năm chung sống, Lan Phương được nhiều người động viên, an ủi, bên...
Chuyện làng sao 7 giờ, 49 phút trước

Ngô Thanh Vân liệt kê 10 điều mà Huy Trần làm ai cũng ghen tị, số tiền chi cho con đầu lòng mới choáng

Sát ngày sinh con đầu lòng, Ngô Thanh Vân khiến dân mạng "lụi tim" khi đăng clip ghi lại loạt khoảnh khắc ông xã Huy...
Chuyện làng sao 7 giờ, 51 phút trước

Bất ngờ 'chạm mặt' Hoàng Thùy, biểu cảm của Thanh Hằng ra sao?

Khoảnh khắc chỉ vài giây bất ngờ được netizen truyền tay nhau rầm rộ.
Chuyện làng sao 7 giờ, 53 phút trước

Tử vi ngày 31/7/2025 của 12 con giáp: Tuổi Sửu nhiều vận may tài chính, Tuất cần thận trọng

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 31/7/2025.
Đời sống số 7 giờ, 54 phút trước