Danh mục

4 thói quen dạy con nhàn nhưng 'đánh cắp' trí thông minh, trẻ ngày càng lười suy nghĩ

Thứ tư, 07/05/2025 13:25

Nhiều bậc phụ huynh vô tình áp dụng những thói quen nuôi dạy con với mục tiêu tiết kiệm thời gian và công sức. Nhưng ít ai nhận ra rằng, những phương pháp này có thể kìm hãm sự phát triển tư duy của trẻ, khiến trẻ lười suy nghĩ và phụ thuộc vào sự giúp đỡ từ người khác.

Giáo dục không chỉ là việc truyền đạt kiến thức, mà còn là quá trình rèn luyện khả năng tư duy độc lập và sáng tạo cho trẻ. Các nghiên cứu khoa học thần kinh đã chỉ ra rằng, mỗi khi trẻ tự mình giải quyết một vấn đề, các khớp thần kinh mới sẽ được hình thành ở vỏ não trước trán - khu vực chịu trách nhiệm cho tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề. Tuy nhiên, khi cha mẹ vội vàng sử dụng câu thần chú "Để bố/mẹ làm cho" thay vì khuyến khích trẻ "Con thử xem", điều này giống như việc nhấn nút tạm dừng sự phát triển tư duy, khiến trẻ dần trở nên ỷ lại và chờ đợi sự giúp đỡ mỗi khi gặp khó khăn.

Bộ não cũng giống như một cơ bắp, cần được rèn luyện thường xuyên. Việc ít sử dụng sẽ dẫn đến sự thoái hóa nhanh chóng. Những hành vi tưởng chừng như vô hại sau đây lại đang âm thầm hạn chế sự phát triển tư duy ở trẻ một cách vô hình:

1. Vội vàng đưa ra câu trả lời thay vì để trẻ tự suy nghĩ

Nhiều bậc cha mẹ, vì muốn tiết kiệm thời gian hoặc lo lắng con mình gặp khó khăn, thường có xu hướng đưa ra câu trả lời ngay lập tức khi trẻ đặt câu hỏi. Tuy nhiên, nghiên cứu từ Đại học Harvard đã chỉ ra rằng, việc nói trực tiếp câu trả lời có thể làm giảm hoạt động của vỏ não trước trán, khu vực chịu trách nhiệm cho tư duy logic, tới 30%.

giáo dục con cái, trí thông minh,  trẻ lười suy nghĩ, cách dạy con nhàn

4 thói quen dạy con nhàn nhưng khiến trẻ càng lười suy nghĩ (Ảnh minh hoạ)

Thực tế đáng báo động là nhiều phụ huynh còn chạy theo xu hướng cho con tham gia các lớp học tính nhanh, tốc ký, chỉ tập trung vào việc nhồi nhét kiến thức mà bỏ qua quá trình suy nghĩ và phân tích. Hậu quả là trẻ thiếu hụt kỹ năng tư duy độc lập và trở nên phụ thuộc vào người khác trong việc tìm kiếm câu trả lời. Việc học trở thành một quá trình thụ động, nơi trẻ không được khuyến khích khám phá và tự tìm hiểu.

Chúng ta, với mong muốn tạo ra "đường tắt" để giúp con tránh đi những con đường vòng, vô tình tước đi cơ hội để con cái suy nghĩ chủ động, giống như việc cắt đứt đôi cánh của một con đại bàng đang tập bay. Việc để trẻ tự mình tìm ra câu trả lời, dù có thể mất nhiều thời gian hơn, lại là cách tốt nhất để phát triển tư duy phản biện, khuyến khích sự sáng tạo và khả năng thích ứng. Khi trẻ đối mặt với những câu hỏi khó khăn và tự mình tìm ra giải pháp, trẻ sẽ cảm thấy tự tin hơn và có khả năng đối mặt với những thách thức trong tương lai.

2. Lạm dụng các thiết bị điện tử

Trong thời đại công nghệ số, điện thoại di động và TV đã trở thành những "bảo mẫu" bất đắc dĩ của nhiều gia đình. Tuy nhiên, việc lạm dụng các thiết bị điện tử lại gây ra những tác động tiêu cực đến sự phát triển trí não của trẻ.

giáo dục con cái, trí thông minh,  trẻ lười suy nghĩ, cách dạy con nhàn

(Ảnh minh hoạ)

Dữ liệu cho thấy, trẻ em sử dụng các thiết bị điện tử hơn 2 giờ mỗi ngày sẽ có vùng thùy chẩm (chịu trách nhiệm xử lý hình ảnh) phát triển quá mức, trong khi vùng thùy thái dương (chịu trách nhiệm sáng tạo) lại kém phát triển. Điều này ảnh hưởng đến khả năng nhận thức, tác động đến sự phát triển cảm xúc và kỹ năng xã hội. Khi trẻ quá phụ thuộc vào các thiết bị điện tử, khả năng tư duy sáng tạo và giải quyết vấn đề của chúng bị hạn chế, dẫn đến việc trẻ trở nên thụ động và thiếu động lực trong việc khám phá thế giới xung quanh.

Nhiều phụ huynh sử dụng các sản phẩm điện tử như một công cụ kỳ diệu để xoa dịu trẻ, nhưng không nhận ra rằng, họ đang đánh đổi sự bình yên ngắn hạn để lấy sự trì trệ lâu dài trong quá trình phát triển tinh thần của trẻ. Giống như việc gieo một hạt giống trì trệ về mặt tinh thần, dần dần bén rễ và nảy mầm theo thời gian. Khi trẻ không được khuyến khích tham gia vào các hoạt động sáng tạo như vẽ tranh, chơi nhạc, các trò chơi tương tác, trẻ sẽ bỏ lỡ cơ hội phát triển tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề.

3. Làm thay trẻ mọi việc, tước đoạt cơ hội thực hành

Triết lý giáo dục Montessori nhấn mạnh: "Nếu tôi nghe - tôi sẽ quên, nếu tôi nhìn - tôi sẽ nhớ, nếu tôi làm - tôi sẽ hiểu." Đây là một phương pháp giáo dục khuyến khích trẻ tham gia vào quá trình học tập thông qua trải nghiệm thực tế và hoạt động thực hành. Thay vì chỉ tiếp nhận kiến thức một cách thụ động, trẻ được khuyến khích khám phá và tự mình tìm ra câu trả lời, từ đó phát triển tư duy độc lập.

giáo dục con cái, trí thông minh,  trẻ lười suy nghĩ, cách dạy con nhàn

(Ảnh minh hoạ)

Tuy nhiên, nhiều bậc cha mẹ muốn chăm lo mọi thứ cho con, nghĩ rằng như vậy là tốt. Họ thường có xu hướng can thiệp quá mức vào cuộc sống của trẻ, từ việc chọn lựa đồ chơi, đến việc làm bài tập, và thậm chí cả việc quyết định cách trẻ giao tiếp với bạn bè. Sự bảo bọc này có thể khiến trẻ cảm thấy an toàn trong thời điểm hiện tại, nhưng đồng thời cũng tước đi cơ hội để trẻ phát triển tính độc lập và khả năng tự lập.

Chuyên gia giáo dục Nhật Bản Masamichi Nakagawa đã tiến hành một nghiên cứu và phát hiện rằng, trẻ em thiếu sự rèn luyện độc lập trước 10 tuổi có tốc độ phản ứng của não chậm hơn 2,3 lần so với bạn bè cùng trang lứa khi giải quyết các vấn đề thực tế. Kết quả này cho thấy rằng, những trẻ không được khuyến khích phát triển kỹ năng tự lập sẽ gặp khó khăn hơn khi xử lý tình huống phức tạp, ảnh hưởng đến khả năng thành công trong cuộc sống sau này. Sự thiếu hụt trải nghiệm thực tế có thể dẫn đến sự tự ti và lo lắng, vì trẻ không có đủ kỹ năng để xử lý các vấn đề gặp phải.

4. Áp đặt câu trả lời chuẩn, hạn chế tư duy phân kỳ

Chúng ta thường có những ý tưởng cố định, chẳng hạn như hoa màu đỏ và cỏ màu xanh lá cây. Đôi khi, chúng ta vô tình hạn chế trí tưởng tượng của trẻ em bằng những câu trả lời tiêu chuẩn này. Một thí nghiệm do Torrance thực hiện, các chuyên gia nghiên cứu về sự sáng tạo của Mỹ, cho thấy trẻ em theo đuổi quá mức những câu trả lời chuẩn mực sẽ giảm 47% khả năng tư duy linh hoạt sau 12 tuổi.

giáo dục con cái, trí thông minh,  trẻ lười suy nghĩ, cách dạy con nhàn

(Ảnh minh hoạ)

Giống như trong "Cuộc đời của Pi", mỗi người có cách diễn giải khác nhau về cùng một câu chuyện, và chính lối suy nghĩ đa dạng này làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn. Nhưng những đánh giá dễ hiểu của chúng ta lại đặt ra ranh giới cho tư duy của trẻ ngay từ sớm.

Thực tế, không có con đường tắt nào trong giáo dục, và bất kỳ ai muốn thành công cũng cần trải qua một quá trình rèn luyện. Các chuyên gia khuyến khích các bậc cha mẹ hãy trao cho trẻ nhiều không gian hơn để suy nghĩ, tạo điều kiện cho trẻ trải nghiệm và thực hành, và khuyến khích trẻ phát triển tư duy thông qua việc khám phá. Chỉ có như vậy, trẻ mới có thể có được trí tuệ và lòng dũng cảm để đối mặt với những thách thức trong tương lai. Hãy nhớ rằng, sự nhàn nhã của cha mẹ ngày hôm nay có thể là gánh nặng cho con cái trong tương lai.

Lam Vy (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Tin được quan tâm

10 nghề ở Việt Nam có thể bị AI 'xóa sổ' vĩnh viễn trong 5 năm tới, ngành đầu tiên gây bất ngờ rất nhiều người đăng ký thi năm nay

Sự phát triển vượt bậc của Al làm tăng nguy cơ người làm ở các ngành nghề sau rơi vào cảnh thất nghiệp, khó kiếm...
Kiến thức 3 ngày, 14 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ sáu ngày 30/5, tức ngày 4 tháng 5 âm lịch?

Văn hóa truyền thống sử dụng sự kết hợp giữa thân trời và cành đất để tượng trưng cho bốn thời điểm trong năm, tháng,...
Đời sống số 1 ngày, 7 giờ trước

Hơn 1 tháng nữa, ngân sách Nhà nước sẽ đóng BHYT cho 20 đối tượng này, người dân đặc biệt lưu ý

Chính thức từ ngày 1/7/2025, 20 nhóm đối tượng được sẽ ngân sách Nhà nước đóng BHYT, ai không biết là thiệt.
Kiến thức 2 ngày, 9 giờ trước

Người đi xe máy không cấp đổi Giấy phép lái xe theo mẫu mới sẽ bị phạt 3 triệu đồng, đúng không?

Trong năm 2025, người dân có bắt buộc phải đổi bằng lái xe theo mẫu mới không? Đây là thắc mắc của nhiều người. Vậy...
Kiến thức 2 ngày, 18 giờ trước

Trắc nghiệm tâm lý: Chọn một bức tranh dựa trên trực giác của bạn để kiểm tra xem bạn có thể kiếm được nhiều tiền hay ít tiền trong cuộc sống hay không?

Bạn hãy chọn một trong các hình dưới đây dựa trên trực giác đầu tiên của bạn – không cần suy nghĩ quá lâu. Sau...
Đời sống số 1 ngày, 7 giờ trước

Thầy phong thuỷ dặn kỹ: Trước cửa nhà trồng 5 cây càng xanh tốt người càng suy kiệt, cây thứ nhất rất nhiều nhà đang trồng

Có một số loại cây không mang ý nghĩa tốt lành theo quan niệm phong thủy. Nếu gia đình bạn đang trồng nên chặt hoặc...
Phong thủy 1 ngày, 11 giờ trước

Tin cùng mục

Những đứa trẻ 'giàu có' thường xuyên được cha mẹ nói 8 câu này

Các chuyên gia tâm lý khẳng định, những lời răn dạy từ cha mẹ không chỉ là hành trang đồng hành trên suốt cuộc đời...
Chăm con 8 giờ, 38 phút trước

Giao tiếp giữa cha mẹ và con cái không hiệu quả? Bạn có thể đang mắc phải 5 lỗi này

Trong giao tiếp giữa cha mẹ và con cái hay xảy ra mâu thuẫn thì hãy xem có thể bạn đang mắc những lỗi sau...
Chăm con 9 giờ, 7 phút trước

5 loại lá quen thuộc giúp giải độc, tốt cho hệ hô hấp

Những ngày hè nắng nóng oi bức không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi, khó chịu mà còn dễ tích tụ nhiệt độc, ảnh hưởng...
Chăm sóc sức khỏe 10 giờ, 5 phút trước

'Mẹ ơi, chúng ta có bao nhiêu tiền?' 3 câu trả lời khác nhau quyết định 3 cuộc sống khác nhau của con bạn

Thực tế cho thấy, khi trẻ em hỏi về tiền bạc là chúng bắt đầu có nhận thức về tiền. Vì vậy, cha mẹ nào...
Chăm con 10 giờ, 10 phút trước

Vào tháng 5, vải thiều được bày bán đầy chợ. Các bác sĩ nhắc nhở 4 kiểu người này nên ăn ít hơn và chú ý đến các vấn đề sức khỏe

Vải có thể được gọi là "ngân hàng năng lượng tự nhiên". Cứ 100 gam cùi chứa khoảng 20 gam đường, tương đương với 4...
Chăm sóc sức khỏe 13 giờ, 13 phút trước

Nghiên cứu Harvard: Cha cần làm những điều gì để con gái càng trở nên xuất chúng, chỉ tốn 5 phút/ngày

Một nghiên cứu mới từ Đại học Harvard công bố những phát hiện bất ngờ về tầm quan trọng của người cha trong việc nuôi...
Chăm con 14 giờ, 52 phút trước

Tin mới cập nhật

Tử vi ngày 31/5/2025 của 12 con giáp: Tuổi Mùi sự nghiệp thăng hoa, Ngọ tài chính ảm đạm

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 31/5/2025.
Đời sống số 2 giờ, 58 phút trước

H’Hen Niê mang thai con đầu lòng, hạnh phúc khoe bụng bầu vượt mặt

H’Hen Niê hạnh phúc đón con đầu lòng.
Chuyện làng sao 2 giờ, 28 phút trước

Học viện Tài chính công bố công thức tính điểm xét tuyển năm 2025

Năm 2025, Học viện Tài chính cho biết sẽ tuyển 6.320 sinh viên, tăng hơn 1.800 so với năm ngoái. Ngoài ba địa điểm ở...
Tin trong ngày 3 giờ, 18 phút trước

Dự báo thời tiết đêm 30 và sáng 31-5: Miền Bắc nắng nóng gay gắt, Nam Bộ đề phòng lốc, sét, mưa đá

Mới đây, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia vừa đưa ra thông tin dự báo thời tiết ở khu vực Bắc...
Tin trong ngày 5 giờ, 23 phút trước

Vợ chồng Đoàn Di Băng sở hữu biệt thự giữa rừng thông Đà Lạt, giá trị ra sao?

Biệt thự giữa rừng thông Đà Lạt của Đoàn Di Băng từng nhận được sự chú ý bởi vẻ xa hoa và kín tiếng về...
Nhà Sao 5 giờ, 27 phút trước

Sau 9 ngày bị bắt giam, Thùy Tiên mất gì?

Các trang mạng xã hội của Thùy Tiên có sự thay đổi gây bất ngờ sau khi cô bị khởi tố, bắt tạm giam.
Chuyện làng sao 5 giờ, 28 phút trước

Sao Việt 30/5: Diễn viên Hòa Hiệp bất ngờ thông báo cưới vợ trẻ ở tuổi 43; Nữ ca sĩ Việt được chụp ảnh với Tổng thống Pháp là ai?

Tin sao Việt 30/5/2025: Diễn viên Hòa Hiệp thông báo đã lấy vợ, có con trai gần 1 tuổi. Anh hiện nỗ lực kiếm tiền,...
Chuyện làng sao 7 giờ, 31 phút trước

Công viên Cầu Giấy đang dần “lột xác” sau hơn 3 tháng cải tạo, hứa hẹn sẽ là 'lá phổi xanh' của thủ đô

Sau hơn ba tháng khẩn trương cải tạo và nâng cấp, công viên Cầu Giấy, tọa lạc tại đường Thành Thái, phường Dịch Vọng, quận...
Kiến thức 7 giờ, 35 phút trước

Phạt nặng hành vi vi phạm quy định phòng cháy chữa cháy 2025, mức cao nhất lên đến 100 triệu đồng

Kể từ ngày 01/07/2025, Nghị định 106/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực, quy định rõ ràng về mức phạt cho các hành vi vi phạm...
Kiến thức 7 giờ, 35 phút trước

4 phương thức xét tuyển vào Đại học Ngoại giao 2025

Ngày 26/5, Học viện Ngoại giao đã chính thức công bố thông tin tuyển sinh đại học 2025. Năm nay, Học viện Ngoại giao dự...
Tin trong ngày 7 giờ, 35 phút trước