Xu hướng chọn hướng nhà ở một số nơi trên thế giới

Nhật Bản: Tối đa hóa ánh sáng hướng Nam

Tại Nhật Bản, đặc biệt là khu vực khí hậu ôn đới có mùa đông lạnh và tuyết, nhà thường được thiết kế sao cho các không gian sinh hoạt chính như phòng khách, hiên và cửa sổ lớn đều hướng Nam. Mục đích chính là để tối đa hóa ánh sáng mặt trời vào mùa đông.

Một ví dụ điển hình là công trình "Facing True South" ở thị trấn Kanaishi, tỉnh Kanazawa. Ngôi nhà được thiết kế với các cửa sổ nhìn về hướng Nam, kết hợp mái đua sâu. Thiết kế này giúp che nắng vào mùa hè nhưng vẫn thu được ánh sáng và nhiệt độ khi mùa lạnh tới.

Ở mỗi vùng đất, việc chọn hướng nhà là một nghệ thuật, có khi chủ ý vì tiện lợi, có khi vì tín ngưỡng, có khi vì sinh khí và ánh sáng (Ảnh minh hoạ)

Lý do cho sự lựa chọn này là vì ánh sáng mặt trời mùa đông thường thấp hơn; nếu ngôi nhà hướng Nam, ánh sáng sẽ chiếu sâu hơn vào trong, giúp làm ấm nhà và giảm chi phí sưởi. Ngược lại vào mùa hè, mái đua hoặc ban công giúp chắn bớt ánh nắng gay gắt buổi chiều. Cùng với kiến trúc truyền thống như engawa, shoji và cửa trượt, tất cả nhằm cân bằng giữa việc đón sáng và thông gió.

Trung Quốc: Phong thủy và dương khí

Ở Trung Quốc, truyền thống phong thủy (Feng Shui) ảnh hưởng rất sâu đến cách định hướng nhà. Các ngôi nhà kiểu siheyuan (tứ hợp viện) thường được thiết kế với các phòng quan trọng hướng về phía Nam.

Theo quan niệm tại đây, hướng Nam mang lại nhiều sinh khí và dương khí (ánh sáng, sự ấm áp). Một ngôi nhà gần Bắc Kinh được thiết kế theo phong thủy là ví dụ điển hình: phòng khách và phòng ngủ chính đều hướng Nam, có sân trong để ánh sáng tự nhiên lan tỏa khắp không gian. Ngoài yếu tố tâm linh giúp kích hoạt vượng khí, việc chọn hướng Nam còn xuất phát từ khí hậu vùng phía Bắc Trung Quốc có mùa lạnh khắc nghiệt, hướng này giúp giữ ấm hiệu quả. Vào mùa hè, người dân sử dụng mái hiên và tường dày để giảm nhiệt.

Ấn Độ: Hướng Đông và năng lượng khởi đầu

(Ảnh minh hoạ)

Khác với các quốc gia Đông Bắc Á, hệ thống kiến trúc cổ truyền Vastu Shastra ở Ấn Độ đặt hướng Đông lên hàng đầu. Nhà hướng Đông được coi là mang lại ánh sáng ban mai, năng lượng mới và sự tốt lành. Quan niệm tại đây cho rằng mặt trời mọc là sự khởi đầu, là thần linh và sức sống.

Điều này được thể hiện rõ trong các ngôi đền và nhà cổ, nơi cửa ra vào hay không gian linh thiêng thường hướng về phương Đông hoặc ít nhất là Đông Bắc để đón ánh sáng mặt trời buổi sáng sớm.

Vùng nhiệt đới: Thích ứng với gió và nhiệt

Ở những nơi nóng ẩm, tiêu chí thiết kế là tận dụng gió mát và tránh ánh nắng trực tiếp.

Tại vùng Okinawa (Nhật Bản), nhà thường thấp, mái rộng, hiên mở để đón gió chủ đạo và giúp gió biển thoát nhiệt nhanh. Tương tự, tại vùng Caribbean hoặc Trung Mỹ, nhà thường hướng theo gió mùa, mở cửa sổ theo hướng gió để đối lưu không khí vào mùa nóng.

Nguyên tắc chung ở vùng nhiệt đới hay xích đạo là việc tránh gió nóng và nắng chiều Tây rất quan trọng. Do đó, cửa sổ lớn thường tránh hướng Tây, nhà có mái hiên rộng, sân bố trí phía Đông hoặc Bắc để đón gió.

Nguyên tắc chung và giá trị tinh thần

Bên cạnh lý do khí hậu và ánh sáng, việc chọn hướng nhà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như:

(Ảnh minh hoạ)

Tín ngưỡng và phong thủy: Chọn hướng để đón năng lượng tích cực, tránh hướng xấu.

Thói quen sinh hoạt: Ưu tiên các phòng chính có ánh sáng vào buổi sáng để tinh thần tốt hơn.

Địa hình: Sự tác động của núi, hướng gió, cây cối và các ngôi nhà lân cận.

Tổng kết lại, ở các vùng có mùa đông rõ rệt như châu Âu, Nhật Bản miền Bắc hay Trung Quốc phía Bắc, hướng Nam là ưu tiên vì nhu cầu nhiệt và ánh sáng. Ngược lại, văn hóa và tín ngưỡng làm cho hướng nhà trở thành một phần tâm linh: ánh sáng buổi sáng, mặt trời mọc, hướng linh thiêng… tất cả đưa vào thiết kế kiến trúc với ý thức không chỉ về tiện ích vật lý mà cả về cảm hứng, niềm tin.

Như một bài thơ thiên nhiên vô hình, hướng nhà phản ánh mối giao cảm giữa con người với trời đất. Ánh sáng, gió, núi, linh khí, văn hóa, tất cả hòa quyện để tạo nên một hướng nhà không chỉ hợp lí về mặt sinh học, kinh tế, mà còn đậm đà chất văn hóa, mang lại cảm giác an yên.

* Thông tin mang tính chất tham khảo

T.Hà (Theo Thời Trang Vàng)