Tinh bột là nguồn năng lượng chính của cơ thể, có nhiều trong cơm, khoai, ngô, sắn… Khi vào cơ thể, tinh bột được phân giải thành glucose để cung cấp năng lượng. Tuy vậy, mỗi loại tinh bột lại ảnh hưởng khác nhau đến đường huyết và cân nặng.
Các nhà khoa học chia tinh bột thành ba nhóm:
- Tinh bột tiêu hóa nhanh: chuyển hóa nhanh thành đường, làm tăng đường huyết đột ngột.
- Tinh bột tiêu hóa chậm: giải phóng glucose từ từ, duy trì năng lượng ổn định.
- Tinh bột kháng (Resistant Starch): không tiêu hóa ở ruột non, xuống ruột già, hoạt động như chất xơ, nuôi lợi khuẩn và tốt cho hệ tiêu hóa.
Một số loại tinh bột sau khi nấu chín, để nguội và bảo quản lạnh có thể biến đổi một phần thành tinh bột kháng, mang lại lợi ích cho sức khỏe (Ảnh minh họa).
Nên để nguội và bảo quản lạnh thực phẩm giàu tinh bột
Tăng lượng tinh bột kháng
Theo nghiên cứu của British Journal of Nutrition (2013), khi cơm, khoai tây hoặc chuối xanh luộc được làm lạnh, cấu trúc tinh bột thay đổi, một phần tinh bột tiêu hóa nhanh chuyển thành tinh bột kháng loại 3 (RS3). Loại tinh bột này không làm đường huyết tăng đột ngột và có chỉ số đường huyết (GI) thấp hơn.
Hỗ trợ kiểm soát đường huyết và giảm cân
Tinh bột kháng giúp giảm tốc độ giải phóng glucose vào máu, tránh tình trạng "đường huyết tăng vọt" sau bữa ăn. Điều này đặc biệt hữu ích cho người tiền tiểu đường, tiểu đường type 2 hoặc người muốn kiểm soát cân nặng. Ngoài ra, tinh bột kháng tạo cảm giác no lâu hơn, giảm nhu cầu ăn vặt.
Nuôi dưỡng lợi khuẩn đường ruột
Tinh bột kháng không bị tiêu hóa ở ruột non mà trở thành thức ăn cho lợi khuẩn ở ruột già. Khi lợi khuẩn lên men tinh bột kháng, chúng tạo ra butyrate – một axit béo chuỗi ngắn có tác dụng:
Giảm viêm trong hệ tiêu hóa.
Bảo vệ niêm mạc ruột.
Có thể giảm nguy cơ ung thư đại tràng.
Giảm lượng calo hấp thụ
(Ảnh minh họa)
Do tinh bột kháng không được tiêu hóa và hấp thu hoàn toàn, nên tổng lượng calo mà cơ thể nhận được từ thực phẩm giàu tinh bột sau khi làm lạnh sẽ thấp hơn so với khi ăn nóng ngay. Đây là một mẹo đơn giản giúp giảm calo mà không cần ăn ít đi.
Một số thực phẩm phổ biến mà bạn có thể áp dụng phương pháp nấu chín → làm lạnh → ăn nguội hoặc hâm lại nhẹ gồm:
Cơm trắng hoặc gạo lứt: Nên nấu chín, để nguội và bảo quản trong ngăn mát ít nhất 12 tiếng trước khi ăn.
Khoai tây: Khoai luộc hoặc hấp, để nguội và cất lạnh giúp tăng tinh bột kháng rõ rệt.
Chuối xanh luộc: Giàu tinh bột kháng tự nhiên, làm lạnh sau khi luộc sẽ càng tăng lượng RS3.
Pasta và mì sợi: Tương tự cơm, việc làm lạnh sau khi nấu sẽ làm chỉ số GI thấp hơn.
Lưu ý:
(Ảnh minh họa)
Có thể ăn nguội trực tiếp (ví dụ: cơm trộn salad, khoai tây làm salad lạnh).
Hoặc hâm nóng lại nhẹ (dưới 60°C) để hạn chế phá vỡ cấu trúc tinh bột kháng. Nếu hâm nóng quá cao, một phần tinh bột kháng có thể bị chuyển ngược về dạng tinh bột dễ tiêu hóa.
Không bảo quản quá lâu: Thực phẩm tinh bột nấu chín chỉ nên bảo quản lạnh tối đa 2–3 ngày để tránh nhiễm khuẩn.
Không áp dụng cho người có vấn đề tiêu hóa đặc biệt: Người mắc hội chứng ruột kích thích (IBS) nên thử với lượng nhỏ trước, vì tinh bột kháng có thể gây đầy bụng ban đầu.
Kết hợp chế độ ăn cân đối: Phương pháp này hỗ trợ sức khỏe nhưng không thay thế việc duy trì chế độ ăn lành mạnh và tập luyện thường xuyên.
T.San (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)