1. Luôn phản ứng thay vì lắng nghe
Một trong những biểu hiện rõ ràng nhất của người có EQ thấp là thói quen phản ứng ngay lập tức khi nhận được góp ý hoặc đối mặt với một tình huống không mong muốn. Thay vì giữ bình tĩnh và lắng nghe, họ thường có xu hướng ngắt lời người khác, vội vàng phản biện một cách gay gắt hoặc tìm mọi cách để chứng minh mình đúng.
Trong môi trường công sở, thói quen này dễ khiến đồng nghiệp cảm thấy e ngại khi giao tiếp. Trong cuộc sống cá nhân, nó biến những cuộc trò chuyện ôn hòa thành những cuộc tranh cãi không đáng có.
Ngược lại, người có EQ cao hiểu rằng lắng nghe không có nghĩa là đồng tình. Đối với họ, đó là cách thể hiện sự tôn trọng và khả năng kiểm soát cảm xúc hiệu quả. Họ kiên nhẫn chờ đối phương trình bày hết quan điểm trước khi đưa ra phản hồi một cách có cân nhắc. Trong khi đó, người EQ thấp lại thường để cảm xúc bộc phát dẫn lối, dẫn đến những lời nói thiếu suy nghĩ và khó có thể rút lại.
2. Đổ lỗi và than vãn thay vì nhìn lại bản thân
3 thói quen phản ánh rõ trình độ EQ thấp (Ảnh minh hoạ)
Thói quen thứ hai của người EQ thấp là xu hướng đổ lỗi cho hoàn cảnh, cho người khác hoặc than vãn về mọi thứ không như ý muốn. Họ thường tự đặt mình vào vị thế "nạn nhân" của cuộc sống: sếp thì khó tính, đồng nghiệp không hợp tác, hay đơn giản là vận may không mỉm cười. Khi gặp thất bại, thay vì tự vấn "Mình đã làm sai ở đâu?", họ lại tập trung tìm kiếm lý do bên ngoài để biện minh cho mình.
Lối tư duy này không chỉ kìm hãm sự phát triển của bản thân mà còn làm tiêu hao năng lượng tích cực của những người xung quanh.
Trái lại, người có EQ cao xem sai lầm là một cơ hội để học hỏi. Sau những cảm xúc thất vọng ban đầu, họ nhanh chóng chuyển hóa chúng thành hành động cụ thể như cải thiện kỹ năng, trao đổi thẳng thắn để giải quyết vấn đề, hoặc điều chỉnh lại hướng đi. Chính khả năng "tự soi chiếu" này giúp họ trưởng thành, tạo dựng được sự tin tưởng và củng cố các mối quan hệ.
3. Thiếu tinh tế trong giao tiếp
Người có chỉ số EQ thấp thường gặp khó khăn trong việc nhận biết cảm xúc của người khác thông qua giọng nói, nét mặt hay bối cảnh giao tiếp. Điều này dẫn đến những hành xử kém tinh tế như nói đùa không đúng lúc, kể những câu chuyện vô tình gây tổn thương, hoặc chia sẻ thông tin riêng tư của người khác mà chưa được phép.
Bên cạnh đó, họ cũng có xu hướng thể hiện công khai các cảm xúc tiêu cực của mình như cau có, phàn nàn, khiến không khí chung quanh trở nên nặng nề và căng thẳng.
(Ảnh minh hoạ)
Ngược lại, người có EQ cao luôn biết cách chọn lựa thời điểm và ngôn từ phù hợp. Họ nhận thức được khi nào nên lên tiếng và khi nào cần im lặng, bởi họ hiểu rằng sự tinh tế đôi khi còn quan trọng hơn cả sự thật trần trụi.
Nghệ thuật sống cân bằng
May mắn thay, EQ không phải là một năng lực bẩm sinh mà hoàn toàn có thể được rèn luyện và cải thiện. Chìa khóa của quá trình này nằm ở việc nhận biết cảm xúc của chính mình và của người khác.
Khi cảm thấy muốn phản ứng một cách gay gắt, hãy thử dừng lại một vài giây, hít thở sâu rồi mới trả lời. Khi gặp phải chuyện không như ý, thay vì than vãn, hãy tập trung vào những điều mình có thể cải thiện. Và quan trọng nhất, khi trò chuyện, hãy luôn đặt mình vào vị trí của đối phương để thấu hiểu cảm xúc của họ.
Bằng cách lặp lại những thay đổi nhỏ này mỗi ngày, chúng ta có thể trở nên bình tĩnh, sâu sắc và được mọi người yêu mến hơn. Bởi lẽ, EQ không chỉ là khả năng kiểm soát cảm xúc, mà còn là nghệ thuật sống hài hòa với chính bản thân và thế giới xung quanh.
Tuấn Nguyễn (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)