Trong những năm 1930, khi nhân viên công ty United Fruit dọn dẹp làm sạch khu rừng nhiệt đới Costa Rica để trồng chuối, họ bắt đầu phát hiện ra những quả cầu đá lớn bị chôn vùi trong đất. Ngay sau đó những khối đá hình cầu bí ẩn này trở thành vật trang trí trên cỏ.
Nhiều khối đá hình cầu đã bị mẻ, vỡ trong quá trình dịch chuyển. Bên cạnh đó, những gã thợ săn kho báu tìm vàng đã cố tình phá vỡ chúng khi còn ở dưới đất. Cho đến thời điểm cơ quan chức năng can thiệp, tình hình có giảm đi, nhưng đã có hàng chục hòn đá bị phá hủy.
Trong nhiều thập kỷ tiếp theo đó, đã có tổng cộng 300 viên đá được khai quật, chủ yếu nằm ở xung quanh khu vực đồng bằng sông Diquis.
Những khối đá này có kích thước, đường kính từ vài cm đến hơn 2m và nặng tới 15 tấn. Một số vẫn còn nguyên vẹn ở các vị trí ban đầu được khám phá, nhưng cũng có nhiều trong số chúng đã được di dời, bị hư hỏng do xói mòn, nạn cháy rừng và phá hoại.
Chúng được tạo thành khoảng 600 năm sau công nguyên, và phần lớn có niên đại 1.000 năm sau công nguyên.
Tuy nhiên, những khối đá này vẫn còn rất khó để ước tính tuổi. Các nhà khảo cổ xác định niên đại của chúng thông qua tuổi của những mẫu gốm và tuổi phóng xạ các-bon, liên quan đến lớp trầm tích được tìm thấy ở những khu vực đã khai quật.
Các phương pháp khảo cứu này chỉ cho biết lần cuối cùng những khối đá hình cầu được sử dụng là khi nào, chứ không phải tìm ra thời điểm mà chúng được tạo ra.
Niên đại của đá còn phức tạp hơn nữa khi những khu vực đá hình cầu được tìm thấy lại có sự xuất hiện của những hiện vật văn hóa có niên đại khác nhau. Hơn nữa, hầu hết chúng không còn nằm ở vị trí ban đầu.
Người ta giả định rằng những khối đá hình cầu này có thể có liên quan đến văn hóa Diquis (văn hóa bản địa của Costa Rica nở rộ từ 700 đến 1530 năm công nguyên), nhưng điều này vẫn không thể được xác nhận.
Những khối đá với bề mặt nhẵn, bóng loáng này được sử dụng với mục đích gì thì các nhà khảo cổ vẫn chưa tìm ra được câu trả lời.
Một số nhà khoa học đã liên kết những khối đá này với lục địa bị mất của Atlantis, trong khi những người khác tin rằng chúng có liên quan đến đá Stonehenge ở nước Anh và cả những khối đá khổng lồ trên đảo Phục Sinh, hoặc thậm chí có mối liên hệ với người ngoài hành tinh.
Những hòn đá này bây giờ được tổ chức liên hiệp quốc, UNESCO tuyên bố là di sản của nhân loại.
Theo Zing.vn