Danh mục

Về Chu-ru xem gái... bắt chồng!

Thứ tư, 28/01/2015 11:53

Với bà con trên cao nguyên đất đỏ, ngày xuân - ngày những "con ong làm mật" gõ cửa cũng đồng nghĩa với niềm vui nhân đôi ùa tới từng ngõ xóm, buôn làng. Lâng lâng bên những ché rượu cần, khắp nơi rộn ràng mùa cưới - mùa bắt chồng.

Srí và câu chuyện về ước hiệu của tình yêu

Trong tục lệ của đồng bào dân tộc Tây Nguyên, tín vật mang tính linh thiêng nhất của vợ chồng là cặp nhẫn cưới. Người Churu gọi “srí”(nhẫn mái) có nghĩa là chiếc nhẫn dành cho nữ giới và sră là chiếc nhẫn dành cho nam giới (nhẫn trống). Đối với gái trai Churu sinh sống trong các plêi dọc triền thung lũng phì nhiêu bên dòng Đa Nhim, chiếc nhẫn bạc họ được sở hữu không chỉ là đồ trang sức, là của hồi môn quý giá mà còn là một tín vật thiêng liêng trong hôn ước của ngày đôi lứa nên duyên cầm sắt.


Đồ nghề làm nhẫn

Đến thời điểm này ở Lâm Đồng chỉ còn duy nhất một nghệ nhân làm được “nhẫn bắt chồng”, đó là Ya Tuất ở Đơn Dương. Hơn 20 năm nay, anh vẫn miệt mài làm ra hàng triệu chiếc nhẫn. Làm nhẫn tuy không đòi hỏi kỹ thuật cao nhưng phải là người thực sự có năng khiếu. Sinh thời cha anh đã miệt mài làm nhưng không thành công, chỉ có Ya Tuất may mắn học làm được từ sự chỉ dạy của cậu là Ya Grang. Anh cho hay: “Người Kinh thường rộn ràng với lễ tình yêu, còn đồng bào mình, đặc biệt là những cô gái khi đã đến tuổi trưởng thành luôn khao khát đến mùa bắt chồng để được đeo Srí vào tay người mình hết lòng yêu và nhớ… Nhiều cô gái mang chiếc nhẫn về ôm chặt vào ngực thổn thức cả ngày trời trước khi đi đeo cho người mình yêu." Có lẽ vì vậy anh dốc lòng với nghề dù là truyền nhân cuối cùng.


Nghệ nhân Ya Tuất đang đúc nhẫn

Để cho ra đời một cặp nhẫn hoàn hảo phải trải qua nhiều công đoạn tỉ mỉ: Lấy sáp ong nấu chảy, trộn phân trâu rồi dùng que gỗ tròn bằng ngón tay nhúng vào, chờ khô rút que gỗ ra, sáp ong và phân trâu khô quánh thành những ống và được cắt thành khuyên nhỏ làm khuôn đúc. Bạc sau khi đun nóng sẽ đổ vào khuôn, trước sức nóng của bạc mới nấu, sáp ong và phân trâu bết chặt tạo thành một lớp men bên ngoài nhẫn. Trong quá trình đánh bóng và chạm trổ nghệ nhân dùng nước bồ kết hoặc nước lá cây Kơ -nia đun sôi để rửa và gửi gắm ước vọng về một mùa xuân vĩnh hằng.

Kèm với sự cầu kì của việc làm nhẫn là những nguyên tắc "kì lạ" mà Ya Tuất tự tuân thủ, được xem như bí quyết riêng. Ví dụ như dung dịch phân trâu sử dụng để tạo khuôn nhẫn phải là của trâu đực ba tuổi trộn với đất (đất đó lấy từ một nơi bí mật trong rừng chỉ anh biết) để cho ra một hỗn hợp không bị cháy ở nhiệt độ nóng chảy của bạc. Củi đốt là một loại cây rừng có tên kasiu, nếu đốt bằng các loại khác thì nhẫn bị nứt, gãy. Đêm trước khi bắt tay vào đúc nhẫn, người thợ phải tắm rửa sạch sẽ bằng nước một loại lá thơm hái trong rừng, đồng thời phải cách ly, không được gần gũi vợ. Tuy người đàn bà đóng vai trò mang nhẫn đi hỏi cưới và đeo nhẫn cho người đàn ông nhưng lại không được tham gia làm nhẫn vì người ta cho rằng sức mạnh gắn kết từ người đàn ông uy lực, tiềm ẩn và phóng túng hơn. Bốn giờ sáng bắt đầu nấu bạc, đúc nhẫn và tới tám giờ thì phải hoàn thành công đoạn cuối cùng, đây là "khung giờ thiêng" để lứa đôi tương hợp.

Xem ra, với tín vật mà mình tôn thờ, người Churu có cách thể hiện sự nghiêm cẩn hiếm có và thật đáng ca ngợi.

Xốn xang đêm hội bắt chồng

Đám cưới được coi là một trong những nghi lễ đời người quan trọng nhất của người Churu. Theo chế độ mẫu hệ, con cái trong dân tộc này mang họ mẹ và hôn nhân là do phái nữ chủ động trước. Khi đến tuổi trưởng thành, các cô gái thường chọn cho mình một “ý trung nhân”, tự đi đặt nhẫn bắt chồng.


Nghi lễ trong đám cưới

Hôn nhân được bắt đầu bằng việc cô gái và gia đình mình chọn một đêm tốt lành sang nhà trai “chạm ngõ”. Thường thì cô không xuất hiện ngay mà tạm lánh vào nhà người quen gần nhà chàng trai nhất. Sau khi nhà gái trình bày nguyện vọng muốn kết duyên của cô gái đối với chàng trai, nếu anh ta đồng ý thì cô có mặt để tiến hành nghi lễ đeo nhẫn. Trường hợp anh ta không thích có thể tháo trả lại nhưng 7 ngày sau, cô gái chọn một đêm đẹp trời khác đến đeo nhẫn cho chàng trai. Cứ thế lặp đi, lặp lại cho tới khi nào người con trai thương và chấp nhận thì đám cưới diễn ra.


Đôi vợ chồng son

Trước khi cưới một ngày, buôn làng tổ chức đêm hội gọi là “Đêm bắt chồng”. Trong đêm hội này, họ thề hẹn bằng cách đọc một số câu luật tục riêng của đồng bào mình, như: “Tìm vợ, tìm chồng phải hỏi mẹ cha; ăn ruộng, ăn rẫy phải hỏi tai con trâu, con bò; làm bẫy phải hỏi thần núi; về với vợ như về với nước,...”. Hôm cưới, đôi vợ chồng trẻ rút nhẫn đeo lại cho nhau. Kết thúc hôn lễ, họ về ra mắt nhà trai, có thể lưu lại ở đó vài bữa, rồi người con trai khăn gói sang ở hẳn bên gia đình vợ. Hết 7 ngày, cô gái tháo nhẫn đưa mẹ chồng cất giữ và ngược lại nhẫn chàng trai do mẹ vợ cất giữ.


Dân làng múa chiêng chúc mừng đôi vợ chồng trẻ

Lễ cưới của đôi trai gái Churu là dịp vui của cả cộng đồng. Hôn nhân thủy chung một vợ, một chồng được người Churu đặc biệt coi trọng. Ly hôn xem như tội trọng khi srí, sra đã lồng ngón tay nhau...Nếu cuộc sống vợ chồng sau đó xảy ra mâu thuẫn, không hòa hợp, ai đề nghị ly hôn trước thì người đó phải nộp một con trâu cho người kia (thường là trâu đực). Đồng thời sau lễ bắt chồng, ai đi ngoại tình sẽ phải đền ba con trâu đực to và số trâu sẽ tăng lên nếu ngoại tình nhiều lần. Đây cũng được xem như luật tục riêng làm tăng tính gắn kết và chung thủy trong cuộc sống.

Theo Depplus.vn/MASK

Tin được quan tâm

Kể từ bây giờ, người dân không cần trực tiếp đến cơ quan Công an để đổi thẻ CCCD, đúng không?

Người dân cần đổi thẻ căn cước công dân có thể không cần đến trực tiếp cơ quan công an nếu không phải thu nhận...
Dòng sự kiện 3 ngày, 13 giờ trước

Tin vui: Từ năm 2026, Quốc hội đồng ý nghỉ hưu trước tuổi không bị giảm tiền hưởng lương hưu đối với giáo viên mầm non có nguyện vọng trong trường hợp đã đóng BHXH bao nhiêu năm trở lên?

Cụ thể từ ngày 1/1/2026, giáo viên mầm non nếu có nguyện vọng thì có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn tuổi nghỉ hưu...
Tin trong ngày 2 ngày, 7 giờ trước

Kể từ nay đến 31/12/2025: Người đủ 30 năm tuổi Đảng sẽ được nhận mức tiền thưởng là bao nhiêu?

Tiền thưởng huy hiệu Đảng năm 2025 dự kiến được tính theo mức lương cơ sở quy định tại Nghị định 73/2024/NĐ-CP.
Kiến thức 1 ngày, 5 giờ trước

Từ nay, công chức vi phạm các hành vi này sẽ bị buộc thôi việc theo quy định mới

Bắt đầu từ 1/7/2025, công chức vi phạm các hành vi nghiêm trọng như dùng bằng giả, tái phạm, gây hậu quả nặng sẽ bị...
Tin trong ngày 2 ngày, 14 giờ trước

Người cao tuổi sẽ không được nhận trợ cấp hưu trí xã hội 700.000 đồng/tháng nếu không đáp ứng được các điều kiện nào tại Nghị quyết 65?

Mức trợ cấp hưu trí xã hội hằng tháng 700.000 đồng/tháng theo Nghị quyết 65/2025/NQ-HĐND cao hơn 200.000 đồng (tức 40%) so với mức của...
Kiến thức 1 ngày, 5 giờ trước

Từ tháng 7/2025: Vợ chồng đi xe của nhau sẽ bị CSGT xử phạt và tịch thu phương tiện, đúng không?

Theo quy định, những trường hợp này đi xe không chính chủ sẽ không bị CSGT xử phạt.
Kiến thức 2 ngày, 11 giờ trước

Tin cùng mục

'Thiên đường hạ giới' cách Hà Nội 200km có gì mà 'gây bão' mạng xã hội?

Chỉ cách Hà Nội hơn 200km, Tà Xùa (Sơn La) đang trở thành điểm đến "chữa lành" lý tưởng cho những chuyến đi chơi mùa...
Du lịch Việt 3 ngày, 4 giờ trước

Những địa điểm khách Việt nên đi du lịch dịp Trung thu năm nay để vừa 'ăn ngon' vừa 'chơi vui'

Trung Thu không chỉ là dịp đoàn viên mà còn là thời điểm để tận hưởng không khí lễ hội. Cùng khám phá những địa...
Du lịch Việt 3 ngày, 11 giờ trước

Cách Hà Nội khoảng 80km, có kiểu làm du lịch đang hot thu hút khách nườm nượp vào cuối tuần và dịp lễ

Chỉ sau quãng thời gian ngắn gây dựng, nông trại đã trở thành một điểm đến hấp dẫn, thu hút du khách đến tham quan...
Du lịch Việt 4 ngày, 10 giờ trước

Việt Nam có 1 thành phố lọt Top 5 danh sách Điểm ngắm lá mùa thu đẹp nhất châu Á

Hà Nội là đại diện duy nhất của Việt Nam lọt Top điểm đến ngắm lá mùa thu đẹp nhất châu Á do tạp chí...
Du lịch Việt 5 ngày, 10 giờ trước

Việt Nam có một ngôi làng nằm trong top 20 đẹp nhất thế giới, không đi quá tiếc

Trong danh sách những ngôi làng đẹp nhất thế giới năm 2025 vừa được công bố, có một địa điểm ở Việt Nam.
Du lịch Việt 6 ngày, 3 giờ trước

Công viên nước 'ma mị' ở Huế từng lên báo Mỹ: Bỏ hoang gần 20 năm, nay 'hồi sinh' thành điểm tham quan miễn phí

Sau gần 20 năm bị bỏ hoang và trở nên nổi tiếng thế giới với vẻ đẹp ma mị, công viên nước Hồ Thủy Tiên...
Du lịch Việt 6 ngày, 6 giờ trước

Tin mới cập nhật

Không nên 'nháy' đèn pha, bật đèn khẩn cấp khi lái ô tô dưới mưa bão: Lý do thực sự là gì?

Nhiều tài xế có thói quen bật đèn khẩn cấp hoặc liên tục nháy đèn pha khi lái xe dưới trời mưa bão với suy...
Kiến thức 4 phút trước

Đặc biệt chú ý: Đi làm sau tuổi hưu, nhiều người không ngờ mất trắng 2 khoản tiền tưởng chắc chắn được nhận

Lưu ý, với trường hợp đi làm sau độ tuổi nghỉ hưu thì có 02 khoản tiền mà lao động cao tuổi có thể không...
Kiến thức 4 phút trước

Thay đổi quan trọng của Zalo, hàng chục triệu người dùng cập nhật ngay để không bị mất quyền lợi

Zalo tiếp tục giới thiệu hai tính năng nổi bật nhằm tối ưu hóa trải nghiệm số của người dùng đó là AI Trợ lý...
Đời sống số 5 phút trước

Giới đầu tư lão luyện tiết lộ 5 nguyên tắc chọn nhà đất sinh lời cao cho người mới, mọi người đừng vội bỏ qua

Trong bối cảnh thị trường bất động sản đang bước vào giai đoạn sàng lọc mạnh mẽ, việc đầu tư không còn dễ dàng như...
Kiến thức 5 phút trước

Bán hàng online sẽ ngày càng khó, người kinh doanh cần làm gì để không bị 'đào thải'?

Thị trường bán hàng online đang bước vào giai đoạn phân hóa rõ rệt. Điều này đồng nghĩa với việc những người kinh doanh nhỏ...
Kiến thức 5 phút trước

Sao Việt 29/9: Tóc Tiên được Touliver đón về giữa loạt tin đồn hôn nhân gây xôn xao?; Cục trưởng Xuân Bắc hội ngộ 'vợ ba' Hồng sau 25 năm

Tin sao Việt 29/9/2025: Cư dân mạng lan truyền khoảnh khắc nghi vấn Tóc Tiên được chồng đến tận nơi đón về. Cục trưởng Xuân...
Chuyện làng sao 2 giờ, 8 phút trước

Từ nay, 1 đối tượng này sẽ nhận được tiền thưởng hơn 107.000.000 đồng, là ai?

Chính phủ đã ban hành Nghị định số 152/2025/NĐ-CP, quy định chi tiết một số nội dung của Luật Thi đua, khen thưởng, trong đó...
Tin trong ngày 2 giờ, 11 phút trước

Ngành học gắn liền với lĩnh vực hàng chục tỷ đô, điểm chuẩn chỉ từ 16: Tốt nghiệp được săn đón, lương 200.000.000 đồng/tháng

Ngành Nuôi trồng thủy sản ngày càng khẳng định vị thế trong nền nông nghiệp hiện đại, không chỉ góp phần phát triển kinh tế...
Kiến thức 2 giờ, 11 phút trước

Một hồ ở trung tâm Hà Nội có 2 dự án lớn đang xây: Vinhomes làm nhà trăm tỷ, sẽ có 3 khách sạn cao tầng

Quanh hồ này quy tụ tới 3 dự án lớn: Vinhomes The Gallery Giảng Võ, khu phức hợp Giảng Võ và khách sạn Dolce by...
Tin trong ngày 2 giờ, 12 phút trước

Tin vui: Thêm 3 khoản thu nhập được miễn thuế thu nhập cá nhân từ ngày 1/10/2025

Từ ngày 1/10/2025 sẽ có thêm các khoản tiền lương, thu nhập được miễn thuế thu nhập cá nhân.
Kiến thức 2 giờ, 12 phút trước