Danh mục

Về Chu-ru xem gái... bắt chồng!

Thứ tư, 28/01/2015 11:53

Với bà con trên cao nguyên đất đỏ, ngày xuân - ngày những "con ong làm mật" gõ cửa cũng đồng nghĩa với niềm vui nhân đôi ùa tới từng ngõ xóm, buôn làng. Lâng lâng bên những ché rượu cần, khắp nơi rộn ràng mùa cưới - mùa bắt chồng.

Srí và câu chuyện về ước hiệu của tình yêu

Trong tục lệ của đồng bào dân tộc Tây Nguyên, tín vật mang tính linh thiêng nhất của vợ chồng là cặp nhẫn cưới. Người Churu gọi “srí”(nhẫn mái) có nghĩa là chiếc nhẫn dành cho nữ giới và sră là chiếc nhẫn dành cho nam giới (nhẫn trống). Đối với gái trai Churu sinh sống trong các plêi dọc triền thung lũng phì nhiêu bên dòng Đa Nhim, chiếc nhẫn bạc họ được sở hữu không chỉ là đồ trang sức, là của hồi môn quý giá mà còn là một tín vật thiêng liêng trong hôn ước của ngày đôi lứa nên duyên cầm sắt.


Đồ nghề làm nhẫn

Đến thời điểm này ở Lâm Đồng chỉ còn duy nhất một nghệ nhân làm được “nhẫn bắt chồng”, đó là Ya Tuất ở Đơn Dương. Hơn 20 năm nay, anh vẫn miệt mài làm ra hàng triệu chiếc nhẫn. Làm nhẫn tuy không đòi hỏi kỹ thuật cao nhưng phải là người thực sự có năng khiếu. Sinh thời cha anh đã miệt mài làm nhưng không thành công, chỉ có Ya Tuất may mắn học làm được từ sự chỉ dạy của cậu là Ya Grang. Anh cho hay: “Người Kinh thường rộn ràng với lễ tình yêu, còn đồng bào mình, đặc biệt là những cô gái khi đã đến tuổi trưởng thành luôn khao khát đến mùa bắt chồng để được đeo Srí vào tay người mình hết lòng yêu và nhớ… Nhiều cô gái mang chiếc nhẫn về ôm chặt vào ngực thổn thức cả ngày trời trước khi đi đeo cho người mình yêu." Có lẽ vì vậy anh dốc lòng với nghề dù là truyền nhân cuối cùng.


Nghệ nhân Ya Tuất đang đúc nhẫn

Để cho ra đời một cặp nhẫn hoàn hảo phải trải qua nhiều công đoạn tỉ mỉ: Lấy sáp ong nấu chảy, trộn phân trâu rồi dùng que gỗ tròn bằng ngón tay nhúng vào, chờ khô rút que gỗ ra, sáp ong và phân trâu khô quánh thành những ống và được cắt thành khuyên nhỏ làm khuôn đúc. Bạc sau khi đun nóng sẽ đổ vào khuôn, trước sức nóng của bạc mới nấu, sáp ong và phân trâu bết chặt tạo thành một lớp men bên ngoài nhẫn. Trong quá trình đánh bóng và chạm trổ nghệ nhân dùng nước bồ kết hoặc nước lá cây Kơ -nia đun sôi để rửa và gửi gắm ước vọng về một mùa xuân vĩnh hằng.

Kèm với sự cầu kì của việc làm nhẫn là những nguyên tắc "kì lạ" mà Ya Tuất tự tuân thủ, được xem như bí quyết riêng. Ví dụ như dung dịch phân trâu sử dụng để tạo khuôn nhẫn phải là của trâu đực ba tuổi trộn với đất (đất đó lấy từ một nơi bí mật trong rừng chỉ anh biết) để cho ra một hỗn hợp không bị cháy ở nhiệt độ nóng chảy của bạc. Củi đốt là một loại cây rừng có tên kasiu, nếu đốt bằng các loại khác thì nhẫn bị nứt, gãy. Đêm trước khi bắt tay vào đúc nhẫn, người thợ phải tắm rửa sạch sẽ bằng nước một loại lá thơm hái trong rừng, đồng thời phải cách ly, không được gần gũi vợ. Tuy người đàn bà đóng vai trò mang nhẫn đi hỏi cưới và đeo nhẫn cho người đàn ông nhưng lại không được tham gia làm nhẫn vì người ta cho rằng sức mạnh gắn kết từ người đàn ông uy lực, tiềm ẩn và phóng túng hơn. Bốn giờ sáng bắt đầu nấu bạc, đúc nhẫn và tới tám giờ thì phải hoàn thành công đoạn cuối cùng, đây là "khung giờ thiêng" để lứa đôi tương hợp.

Xem ra, với tín vật mà mình tôn thờ, người Churu có cách thể hiện sự nghiêm cẩn hiếm có và thật đáng ca ngợi.

Xốn xang đêm hội bắt chồng

Đám cưới được coi là một trong những nghi lễ đời người quan trọng nhất của người Churu. Theo chế độ mẫu hệ, con cái trong dân tộc này mang họ mẹ và hôn nhân là do phái nữ chủ động trước. Khi đến tuổi trưởng thành, các cô gái thường chọn cho mình một “ý trung nhân”, tự đi đặt nhẫn bắt chồng.


Nghi lễ trong đám cưới

Hôn nhân được bắt đầu bằng việc cô gái và gia đình mình chọn một đêm tốt lành sang nhà trai “chạm ngõ”. Thường thì cô không xuất hiện ngay mà tạm lánh vào nhà người quen gần nhà chàng trai nhất. Sau khi nhà gái trình bày nguyện vọng muốn kết duyên của cô gái đối với chàng trai, nếu anh ta đồng ý thì cô có mặt để tiến hành nghi lễ đeo nhẫn. Trường hợp anh ta không thích có thể tháo trả lại nhưng 7 ngày sau, cô gái chọn một đêm đẹp trời khác đến đeo nhẫn cho chàng trai. Cứ thế lặp đi, lặp lại cho tới khi nào người con trai thương và chấp nhận thì đám cưới diễn ra.


Đôi vợ chồng son

Trước khi cưới một ngày, buôn làng tổ chức đêm hội gọi là “Đêm bắt chồng”. Trong đêm hội này, họ thề hẹn bằng cách đọc một số câu luật tục riêng của đồng bào mình, như: “Tìm vợ, tìm chồng phải hỏi mẹ cha; ăn ruộng, ăn rẫy phải hỏi tai con trâu, con bò; làm bẫy phải hỏi thần núi; về với vợ như về với nước,...”. Hôm cưới, đôi vợ chồng trẻ rút nhẫn đeo lại cho nhau. Kết thúc hôn lễ, họ về ra mắt nhà trai, có thể lưu lại ở đó vài bữa, rồi người con trai khăn gói sang ở hẳn bên gia đình vợ. Hết 7 ngày, cô gái tháo nhẫn đưa mẹ chồng cất giữ và ngược lại nhẫn chàng trai do mẹ vợ cất giữ.


Dân làng múa chiêng chúc mừng đôi vợ chồng trẻ

Lễ cưới của đôi trai gái Churu là dịp vui của cả cộng đồng. Hôn nhân thủy chung một vợ, một chồng được người Churu đặc biệt coi trọng. Ly hôn xem như tội trọng khi srí, sra đã lồng ngón tay nhau...Nếu cuộc sống vợ chồng sau đó xảy ra mâu thuẫn, không hòa hợp, ai đề nghị ly hôn trước thì người đó phải nộp một con trâu cho người kia (thường là trâu đực). Đồng thời sau lễ bắt chồng, ai đi ngoại tình sẽ phải đền ba con trâu đực to và số trâu sẽ tăng lên nếu ngoại tình nhiều lần. Đây cũng được xem như luật tục riêng làm tăng tính gắn kết và chung thủy trong cuộc sống.

Theo Depplus.vn/MASK

Tin được quan tâm

Quy định mới nhất: Người trên 60 tuổi không có lương hưu sẽ hưởng thêm 1 chính sách đặc biệt từ Nhà nước

Hiện nay, còn nhiều người lao động 60 tuổi chưa đáp ứng điều kiện được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội và chưa đủ...
Kiến thức 3 ngày, 12 giờ trước

Tổ tiên: '6 cây này nở hoa, dù không giàu cũng sẽ giàu'! Đó là?

Dân gian truyền tai nhau câu nói: 'Cây sắt ngàn năm mới nở hoa, cây ngọc bích vạn năm khó trổ bông' gợi đến những...
Kiến thức 3 ngày, 19 giờ trước

Các trường hợp được tính tham gia BHYT 5 năm liên tục, được chi trả 100%

Người tham gia BHYT thuộc nhóm quỹ BHYT chi trả 80% vẫn có cơ hội được chi trả 100% nếu đã tham gia BHYT 5...
Kiến thức 2 ngày, 8 giờ trước

Chính thức từ 1/7/2025: Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được nhận ít nhất 2 triệu đồng từ khoản trợ cấp mới

Điều này đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc tăng cường an sinh xã hội, khuyến khích người dân tham gia BHXH tự nguyện....
Kiến thức 2 ngày, 16 giờ trước

Những con giáp nào may mắn vào thứ Ba, ngày 2 tháng 9, tức ngày 11 tháng 7 âm lịch?

Thứ Ba, ngày 2 tháng 9, ngày 10 một tháng bảy âm lịch, đại diện cho Năm Tỵ, Tháng Giáp Thân và Ngày Tỵ. Với...
Đời sống số 2 ngày, 15 giờ trước

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn thích món ăn nào? Kiểm tra xem bạn giàu hay nghèo

Bạn hãy tưởng tượng trước mặt mình có 4 món ăn. Hãy chọn một món ăn bạn thích nhất, rồi xem bạn sẽ giàu hay...
Đời sống số 3 ngày, 13 giờ trước

Tin cùng mục

5 quốc gia này tiêu tiền Việt Nam: Người dân thoải mái xuất ngoại đi du lịch mà không mất thời gian đổi tiền

Việc đổi tiền khi du lịch nước ngoài thường gây phiền toái và tiềm ẩn rủi ro. Tuy nhiên, người dân Việt Nam sắp tới...
Du lịch nước ngoài 1 ngày, 8 giờ trước

4 địa điểm tham quan mở cửa miễn phí tại Hà Nội dịp lễ 2/9

Chào mừng 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, dịp này Hà Nội có nhiều điểm tham quan mở cửa miễn phí...
Du lịch Việt 3 ngày, 20 giờ trước

Loạt địa điểm 'đổi gió' gần Hà Nội cho kỳ nghỉ Quốc khánh 2/9, du khách nhất định đừng bỏ lỡ

Sau khi hòa mình vào không khí hùng tráng tại quảng trường Ba Đình, nhiều người lại đặt câu hỏi “Quốc khánh 2/9 đi đâu”....
Du lịch Việt 5 ngày, 19 giờ trước

Xã sắp có tòa nhà chọc trời 108 tầng cao nhất Việt Nam sẽ trở thành đô thị du lịch sinh thái biển tầm cỡ quốc tế

Xã này được đánh giá là có nhiều lợi thế, tiềm năng sẵn có để xây dựng phát triển trở thành đô thị du lịch...
Du lịch Việt 26.08.2025

Đến Hà Nội xem Lễ diễu binh, diễu hành Quốc khánh 2/9, đừng bỏ lỡ các địa điểm check-in tuyệt vời này

Dịp lễ Quốc khánh 2/9 không chỉ là thời điểm để nghỉ ngơi, vui chơi mà còn là cơ hội quý giá để khám phá...
Du lịch Việt 25.08.2025

Đến Chợ Tình Quán 63D Fansipan - Chiêm ngưỡng view núi có 1-0-2 từ “local restaurant” tại Sapa, Lào Cai

Nằm giữa núi rừng Tây Bắc, Chợ Tình Quán là điểm hẹn lý tưởng cho du khách khi đến Sapa. Không chỉ sở hữu tọa...
Du lịch Việt 23.08.2025

Tin mới cập nhật

Tại sao 'Mưa Đỏ' lại gây sốt phòng vé?

"Mưa Đỏ" thực sự trở thành cơn mưa ngoài phòng vé Việt, chưa bao giờ phim lịch sử - chiến tranh lại được hưởng ứng...
Toàn cảnh 7 giờ, 26 phút trước

Kể từ bây giờ, nhận nhà đất từ cha mẹ, người thân nhưng không sang tên sẽ phải chịu hậu quả thế nào?

Trường hợp nhận tặng cho nhà đất nhưng không sang tên sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt được quy định...
Kiến thức 8 giờ, 33 phút trước

Theo quy định mới nhất, những trường hợp nào sẽ được nhận trợ cấp tuất một lần?

Những trường hợp dưới đây sẽ được nhận trợ cấp tuất một lần, người dân nên nắm rõ để hưởng đủ quyền lợi.
Kiến thức 8 giờ, 35 phút trước

Điểm chung của 120 tỷ phú tự thân: Không cần IQ cao, chỉ cần nhìn cuộc sống khác đi một chút

Theo nghiên cứu chỉ ra rằng các tỷ phú không thành công nhờ sở hữu IQ cao hay liều lĩnh mù quáng, mà bởi cách...
Tin trong ngày 8 giờ, 36 phút trước

Loại gỗ 'đắt hơn cả vàng' tại Việt Nam: Được thương lái Trung Quốc ráo riết săn lùng, chỉ còn 8 cây ngoài tự nhiên

Trong số những loại gỗ có mùi hương quý hiếm nhất hiện nay, đây là một loại gỗ quý có giá trị cao bậc nhất....
Kiến thức 8 giờ, 37 phút trước

Ngành học được miễn 100% học phí lại có tiền trợ cấp, ra trường hưởng bậc lương cao nhất

Ngành sư phạm mầm non đang thu hút mạnh mẽ nhờ chính sách miễn học phí, trợ cấp gần 4 triệu đồng mỗi tháng và...
Kiến thức 8 giờ, 37 phút trước

Tử vi ngày 3/9/2025 của 12 con giáp: Tuổi Ngọ tài lộc khởi phát, Tuất cần đề phòng thị phi

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 3/9/2025.
Đời sống số 8 giờ, 4 phút trước

Mừng lễ tại Hà Nội nhưng Trúc Nhân và Trương Thế Vinh lại gây cười, sao thế?

Ca sĩ Trúc Nhân và Trương Thế Vinh thu hút sự chú ý khi chia sẻ kỷ niệm trong lễ diễu binh, diễu hành ở...
Chuyện làng sao 8 giờ, 5 phút trước

Trấn Thành nói gì về Mưa đỏ - bộ phim vượt kỉ lục của mình?

Trấn Thành mới đây đã đăng tải bài viết về Mưa Đỏ trên trang cá nhân của mình.
Chuyện làng sao 9 giờ, 39 phút trước

Tin vui: Ngoài lương hưu, hàng triệu người được nhận khoản tiền tăng gấp 4 lần từ ngày 1/7/2025, ai không biết kẻo thiệt

Từ ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024 chính thức có hiệu lực, quy định tăng trợ cấp một lần cho người...
Tin trong ngày 9 giờ, 47 phút trước