Danh mục

Hiểu rõ về Bit, byte và những khái niệm cơ bản

Thứ năm, 15/09/2022 06:17

Bài viết chia sẻ một số thông tin thú vị liên quan đến bit, byte, sự khác biệt giữa hai thuật ngữ gigabit (Gb) và gigabyte (GB) cũng như một số lưu ý trong cách tính dung lượng ổ cứng và tốc độ truyền tải dữ liệu để bạn đọc có thêm thông tin tham khảo.

Như chúng ta đã biết, bit - viết tắt của binary digit, là đơn vị nhỏ nhất dùng để biểu diễn thông tin trong máy tính. Mỗi bit là một chữ số nhị phân 0 hoặc 1 thể hiện một trong hai trạng thái tắt hoặc mở tương ứng của cổng luận lý trong mạch điện tử. Cũng cần nói thêm là hệ nhị phân đã trở thành một phần kiến tạo căn bản trong máy tính ngày nay và ngôn ngữ giao tiếp cấp thấp vẫn sử dụng hệ đếm cơ số hai này.

Bit, byte, dữ liệu

Thuật ngữ byte dùng để mô tả một dãy số bit cố định, do Werner Buchholz đưa ra trong thời gian đầu thiết kế hệ thống IBM 7030. Một byte có 8 bit, biểu thị được 256 giá trị khác nhau (2^8 = 256) đủ để lưu trữ một số nguyên không dấu từ 0 đến 255 hoặc số có dấu từ -128 đến 127. Tuy nhiên vào thời gian đầu, một số máy tính cũ hơn như IBM 1401 chỉ dùng 6 bit trong một byte cho đến cuối năm 1956, quy chuẩn về byte 8 bit mới được thiết lập.

Khi nào dùng bit và byte?

Bit, byte, dữ liệu

Thông thường, byte được dùng để biểu thị dung lượng của thiết bị lưu trữ trong khi bit chủ yếu dùng để mô tả tốc độ truyền tải dữ liệu của thiết bị lưu trữ và trong mạng viễn thông. Ngoài ra, bit còn dùng để chỉ khả năng tính toán của CPU và một số khác nhưng trong giới hạn bài viết này, chúng tôi không đề cập đến.

Byte được viết tắt là "B" trong khi ''b'' là ký hiệu của bit và 8 bit ghép thành 1 byte. Muốn đổi từ bit sang byte thì chia giá trị đó cho 8. Chẳng hạn 1Gb (gigabit) = 0,125 GB (gigabyte) = 125 MB. Thêm một ví dụ thực tế là mạng 4G LTE Cat 6 hiện của Hàn Quốc đạt tốc độ 300 Mbps (megabit mỗi giây), tức là về lý thuyết, thông lượng tối đa mạng có thể truyền tải là 37,5 MBps (megabyte mỗi giây).

Các tiền tố được ghép vào để chỉ những đơn vị lớn hơn của bit và byte là kilo, mega (M), giga (G), tera (T), peta (P), exa (E), zetta (Z) và yotta (Y). Riêng với kilo, trong hệ thập phân sẽ dùng “k” và hệ nhị phân là “K”.

Điểm cần lưu ý nữa là khi chuyển đổi, bạn đọc cần phân biệt giữa hai phân hệ là thập phân (Decimal) và nhị phân (Binary). Để tránh nhầm lẫn, một số tổ chức tiêu chuẩn như JEDEC, IEC và ISO đã đưa ra đề nghị dùng thuật ngữ thay thế là kibibyte (KiB), mebibyte (MiB), gibibyte (GiB), tebibyte (TiB) trong đo lường dữ liệu số máy tính theo hệ nhị phân. Tham khảo chi tiết trong bảng minh họa trên*.

Dung lượng ổ cứng

Ổ cứng máy tính ngày càng rẻ và có dung lượng lưu trữ cao hơn. Ổ cứng 500GB được xếp vào mức cơ bản và cao nhất hiện nay là 6TB với giá vào khoảng 6,6 đến 6,9 triệu đồng. Tuy nhiên khi sử dụng thực tế, bạn sẽ phát hiện rằng dung lượng ổ cứng không đủ 500GB như thông tin nhà sản xuất công bố. Hơn nữa khi so sánh dung lượng phân vùng ổ cứng đã sử dụng và tổng dung lượng tất cả thư mục, tập tin lưu trữ cũng không bằng nhau. Vậy tại sao có sự chênh lệch này và dung lượng ổ cứng đã mất đi đâu ?

Bit, byte, dữ liệu

Về bản chất thì dung lượng ổ cứng không đổi và sự sai lệch nằm ở cách tính của nhà sản xuất và hệ điều hành. Cụ thể nhà sản xuất tính dung lượng ổ cứng theo hệ thập phân, chẳng hạn 1MB = 10^6 byte và 1GB = 10^9 byte. Trong khi đó máy tính và những phần mềm ứng dụng lại sử dụng hệ nhị phân như đã nêu ở phần trên.

Tốc độ truyền tải dữ liệu

Chuẩn giao tiếp SATA được giới thiệu lần đầu vào năm 2001 và hiện là chuẩn phổ biến dùng cho các thiết bị lưu trữ gắn trong như ổ cứng, SSD và ổ quang. SATA đã trải qua ba thế hệ với tốc độ truyền dẫn nhanh hơn, gồm SATA 1.0 có tốc độ 1,5 Gb/s, SATA 2.0 là 3 Gb/s và SATA 3.0 có tốc độ truyền dữ liệu lên tới 6 Gb/s.

Nếu quy đổi từ Gb/s (gigabit mỗi giây) sang MB/s (megabyte mỗi giây) thì tốc độ truyền dữ liệu của các chuẩn SATA tương ứng lần lượt là 192, 384 và 768 MB/s. Tuy nhiên có nhiều bạn thắc mắc một số website lại ghi tốc độ SATA 1.0 là 150 MB/s, SATA 2.0 là 300 MB/s và SATA 3.0 là 600 MB/s.

Vấn đề nằm ở phương thức truyền dữ liệu qua mạng. Chuẩn SATA dùng kỹ thuật mã hóa 8b/10b (là sự sắp mã theo byte, mỗi byte dữ liệu được gán thêm 1 hoặc 2 bit). Thông tin truyền nhận không chỉ có dữ liệu thực tế mà còn cả các thông tin điều khiển nhằm xác thực, đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu khi gửi. Như vậy nếu loại bỏ bit thông tin gán thêm thì tốc độ tải dữ liệu thực tế của chuẩn SATA 1.0 là 150 MB/s, SATA 2.0 là 300 MB/s và SATA 3.0 là 600 MB/s như đã nêu trên.

Tương tự giao tiếp PCI Express 1.0 và 2.0 cũng sử dụng phương thức mã hóa 8b/10b trong khi PCIe 3.0 áp dụng kỹ thuật “scrambling”, dùng hàm nhị phân để biểu diễn luồng dữ liệu. Chính nhờ vậy mà chuẩn PCI Express 3.0 tăng gấp đôi hiệu năng so với thế hệ 2.0 nhưng chỉ cần tốc độ bit là 8 GT/s thay vì phải cần đến 10 GT/s (gigatransfer/giây).

Lê Dương (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: http://baove.congly.vn/hieu-ro-ve-bit-byte-va-.. Nguồn: http://baove.congly.vn/hieu-ro-ve-bit-byte-va-nhung-khai-niem-co-ban-32418.html

Tin được quan tâm

Người sinh năm này sẽ bị phạt đến 500.000 đồng và tạm dừng toàn bộ giao dịch ngân hàng nếu không làm lại CCCD

Việc sử dụng thẻ CCCD hết hạn sẽ bị xử phạt hành chính và tạm dừng toàn bộ giao dịch ngân hàng.
Kiến thức 3 ngày, 15 giờ trước

Thẻ bảo hiểm y tế giấy cũ sẽ hết hiệu lực sau ngày 31/5, người dân cần làm gì để khám chữa bệnh?

Từ ngày 1/6 tới đây, người dân cần chuyển sang sử dụng thẻ bảo hiểm y tế trên ứng dụng VssID, VNeID khi đi khám...
Kiến thức 3 ngày, 21 giờ trước

Từ 1/6/2025, ai khám chữa bệnh bằng BHYT hết sức lưu ý quy định này kẻo mất quyền lợi

Ngày 26/3/2025, Bảo hiểm xã hội Việt Nam ban hành Công văn 168/BHXH-QLT về việc sử dụng phôi thẻ BHYT. Theo đó, từ ngày 1/6/2025,...
Tin trong ngày 2 ngày, 18 giờ trước

Từ 1/1/2026, dự kiến sẽ áp dụng bảng giá đất mới, có 3 trường hợp người dân bị ảnh hưởng trực tiếp là ai?

Kể từ ngày 1/1/2026, sau khi chính thức áp dụng bảng giá đất mới tiệm cận với giá thị trường, chắc chắn sẽ có những...
Kiến thức 2 ngày, 15 giờ trước

Có nên dùng mỡ để thay thế dầu ăn? Một loại mỡ được khuyên nên sử dụng nhưng ít người Việt dùng

Giữa bối cảnh hàng trăm tấn dầu ăn bị làm giả tràn lan trên thị trường, người tiêu dùng Việt đang phải đối mặt với...
Kiến thức 2 ngày, 10 giờ trước

Năm 2025, dù không có tên trong di chúc nhưng người này vẫn được hưởng thừa kế, đó là ai?

Theo quy định, những trường hợp dưới đây, nếu người để lại di sản không cho họ thừa kế thì luật pháp vẫn bảo vệ...
Kiến thức 3 ngày, 21 giờ trước

Tin cùng mục

8 ứng dụng độc hại Google vừa gỡ bỏ: Người dùng cần xoá ngay kẻo 'bay màu' tài khoản

Dưới đây là 8 ứng dụng độc hại cần xóa ngay khỏi điện thoại của bạn để tránh mất tiền oan và lộ thông tin...
Xài gì 11 giờ, 38 phút trước

Sắp tới, nhiều mẫu ô tô 'hot' tại Việt Nam có thể bị dừng bán, lý do là gì?

Tương lai nếu áp dụng quy định này sẽ chỉ có các dòng xe BEV (xe thuần điện), HEV (hybrid tự sạc) hoặc PHEV (hybrid...
Xài gì 22 giờ, 3 phút trước

Mẫu SUV thiết kế hầm hố âm thầm đến Việt Nam: Giá rẻ bất ngờ, hứa hẹn sẽ hút khách?

Thị trường ô tô Việt Nam đang rục rịch đón một "tân binh" đầy tiềm năng đến từ Trung Quốc: mẫu SUV điện hạng C...
Đi gì 3 ngày, 17 giờ trước

Cách đọc tin nhắn thoải mái trên Zalo, Messenger mà người gửi không hề hay biết

Zalo và Messenger đã trở thành những ứng dụng nhắn tin không thể thiếu, giúp kết nối mọi người bất kể khoảng cách. Tuy nhiên,...
Xài gì 3 ngày, 23 giờ trước

Ghi âm cuộc gọi Zalo chỉ với 1 nút bấm, cực kỳ đơn giản nhưng hàng triệu người dùng chưa chắc đã biết

Dưới đây là cách giúp bạn ghi âm cuộc gọi Zalo, cách làm rất đơn giản mà nhanh đến bất ngờ.
Xài gì 5 ngày, 13 giờ trước

Người dùng iPhone xóa ngay ứng dụng phổ biến này, nhiều người Việt dùng hàng ngày mà không biết mối nguy hại

Mới đây, Apple đã cảnh báo đến người dùng iPhone, yêu cầu xóa ứng dụng phổ biến do lo ngại về các vấn đề liên...
Xài gì 5 ngày, 14 giờ trước

Tin mới cập nhật

Phân trên máy bay được xử lý như thế nào? Liệu nó có rơi trúng người không?

Ngày nay, máy bay không còn giống như trước nữa, khi mà chỉ có người giàu mới có thể đi máy bay.
Kiến thức 57 phút trước

2 ngành nghề ‘tiềm năng vô hạn’: Lương trung bình 80 triệu đồng/tháng, cơ hội làm giàu không thể bỏ lỡ

Đừng bỏ lỡ 2 ngành nghề "hot" nhất hiện nay, nơi mà nhu cầu nhân lực luôn cao và mức lương lên đến 100 triệu...
Kiến thức 1 giờ, 5 phút trước

Nếu thấy cây trầu bà xanh bắt đầu ra chồi mới, tưới 3 loại nước thường xuyên, cây sẽ phát triển xum xuê

hi cây trầu bà xanh bắt đầu ra chồi mới, đó là dấu hiệu cho thấy cây đang phát triển khỏe mạnh. Nếu bạn kết...
Kiến thức 1 giờ, 22 phút trước

Đừng vứt quần áo trắng bị ố vàng, chỉ cần ngâm và giặt chúng trắng phau như mới

Số báo này sẽ hướng dẫn bạn một phương pháp đơn giản có thể loại bỏ hoàn toàn vết ố vàng trên quần áo trắng...
Kiến thức 2 giờ, 40 phút trước

Mua bán đất thổ cư ở Hà Nội giảm hơn 50%, chuyên gia dự báo bất ngờ

Có một thời gian giá nhà đất Hà Nội lên đạt đỉnh ở ngưỡng cao, nhưng hiện tại xu hướng lại có phần chững lại,...
Kiến thức 2 giờ, 50 phút trước

Tại sao người châu Phi thà chết đói còn hơn làm nông, hoặc chết khát còn hơn đào giếng?

Khi nhắc đến Châu Phi, ấn tượng đầu tiên của chúng ta là sự nghèo đói và lạc hậu. Do vị trí địa lý, một...
Kiến thức 2 giờ, 53 phút trước

Con giáp nữ nào mà gia đình chồng không dám động vào

Mỗi người có một tính cách khác nhau. Nguyên nhân dẫn đến tính cách khác nhau là do con người chịu ảnh hưởng của những...
Đời sống số 2 giờ, 59 phút trước

4 thay đổi lớn về bảo hiểm y tế sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, người dân cần lưu ý để tránh mất quyền lợi

Một số thay đổi đáng chú ý được quy định trong Luật Bảo hiểm y tế (năm 2024) chính thức có hiệu lực từ ngày...
Kiến thức 2 giờ, 1 phút trước

Uống mật ong vào thời điểm này mỗi ngày, giúp giảm cân mà ít người ngờ tới

Mật ong ngọt và bổ dưỡng, có giá trị sức khỏe cao hơn đường. Đây là một trong những nguồn cung cấp đường ưa thích...
Khỏe đẹp 2 giờ, 16 phút trước

Tử vi ngày 9/5/2025 của 12 con giáp: Tuổi Tý thu hút tài lộc, Hợi có bước tiến lớn trong sự nghiệp

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 9/5/2025.
Đời sống số 9 giờ, 15 phút trước