Danh mục

Hiểu rõ về Bit, byte và những khái niệm cơ bản

Thứ năm, 15/09/2022 06:17

Bài viết chia sẻ một số thông tin thú vị liên quan đến bit, byte, sự khác biệt giữa hai thuật ngữ gigabit (Gb) và gigabyte (GB) cũng như một số lưu ý trong cách tính dung lượng ổ cứng và tốc độ truyền tải dữ liệu để bạn đọc có thêm thông tin tham khảo.

Như chúng ta đã biết, bit - viết tắt của binary digit, là đơn vị nhỏ nhất dùng để biểu diễn thông tin trong máy tính. Mỗi bit là một chữ số nhị phân 0 hoặc 1 thể hiện một trong hai trạng thái tắt hoặc mở tương ứng của cổng luận lý trong mạch điện tử. Cũng cần nói thêm là hệ nhị phân đã trở thành một phần kiến tạo căn bản trong máy tính ngày nay và ngôn ngữ giao tiếp cấp thấp vẫn sử dụng hệ đếm cơ số hai này.

Bit, byte, dữ liệu

Thuật ngữ byte dùng để mô tả một dãy số bit cố định, do Werner Buchholz đưa ra trong thời gian đầu thiết kế hệ thống IBM 7030. Một byte có 8 bit, biểu thị được 256 giá trị khác nhau (2^8 = 256) đủ để lưu trữ một số nguyên không dấu từ 0 đến 255 hoặc số có dấu từ -128 đến 127. Tuy nhiên vào thời gian đầu, một số máy tính cũ hơn như IBM 1401 chỉ dùng 6 bit trong một byte cho đến cuối năm 1956, quy chuẩn về byte 8 bit mới được thiết lập.

Khi nào dùng bit và byte?

Bit, byte, dữ liệu

Thông thường, byte được dùng để biểu thị dung lượng của thiết bị lưu trữ trong khi bit chủ yếu dùng để mô tả tốc độ truyền tải dữ liệu của thiết bị lưu trữ và trong mạng viễn thông. Ngoài ra, bit còn dùng để chỉ khả năng tính toán của CPU và một số khác nhưng trong giới hạn bài viết này, chúng tôi không đề cập đến.

Byte được viết tắt là "B" trong khi ''b'' là ký hiệu của bit và 8 bit ghép thành 1 byte. Muốn đổi từ bit sang byte thì chia giá trị đó cho 8. Chẳng hạn 1Gb (gigabit) = 0,125 GB (gigabyte) = 125 MB. Thêm một ví dụ thực tế là mạng 4G LTE Cat 6 hiện của Hàn Quốc đạt tốc độ 300 Mbps (megabit mỗi giây), tức là về lý thuyết, thông lượng tối đa mạng có thể truyền tải là 37,5 MBps (megabyte mỗi giây).

Các tiền tố được ghép vào để chỉ những đơn vị lớn hơn của bit và byte là kilo, mega (M), giga (G), tera (T), peta (P), exa (E), zetta (Z) và yotta (Y). Riêng với kilo, trong hệ thập phân sẽ dùng “k” và hệ nhị phân là “K”.

Điểm cần lưu ý nữa là khi chuyển đổi, bạn đọc cần phân biệt giữa hai phân hệ là thập phân (Decimal) và nhị phân (Binary). Để tránh nhầm lẫn, một số tổ chức tiêu chuẩn như JEDEC, IEC và ISO đã đưa ra đề nghị dùng thuật ngữ thay thế là kibibyte (KiB), mebibyte (MiB), gibibyte (GiB), tebibyte (TiB) trong đo lường dữ liệu số máy tính theo hệ nhị phân. Tham khảo chi tiết trong bảng minh họa trên*.

Dung lượng ổ cứng

Ổ cứng máy tính ngày càng rẻ và có dung lượng lưu trữ cao hơn. Ổ cứng 500GB được xếp vào mức cơ bản và cao nhất hiện nay là 6TB với giá vào khoảng 6,6 đến 6,9 triệu đồng. Tuy nhiên khi sử dụng thực tế, bạn sẽ phát hiện rằng dung lượng ổ cứng không đủ 500GB như thông tin nhà sản xuất công bố. Hơn nữa khi so sánh dung lượng phân vùng ổ cứng đã sử dụng và tổng dung lượng tất cả thư mục, tập tin lưu trữ cũng không bằng nhau. Vậy tại sao có sự chênh lệch này và dung lượng ổ cứng đã mất đi đâu ?

Bit, byte, dữ liệu

Về bản chất thì dung lượng ổ cứng không đổi và sự sai lệch nằm ở cách tính của nhà sản xuất và hệ điều hành. Cụ thể nhà sản xuất tính dung lượng ổ cứng theo hệ thập phân, chẳng hạn 1MB = 10^6 byte và 1GB = 10^9 byte. Trong khi đó máy tính và những phần mềm ứng dụng lại sử dụng hệ nhị phân như đã nêu ở phần trên.

Tốc độ truyền tải dữ liệu

Chuẩn giao tiếp SATA được giới thiệu lần đầu vào năm 2001 và hiện là chuẩn phổ biến dùng cho các thiết bị lưu trữ gắn trong như ổ cứng, SSD và ổ quang. SATA đã trải qua ba thế hệ với tốc độ truyền dẫn nhanh hơn, gồm SATA 1.0 có tốc độ 1,5 Gb/s, SATA 2.0 là 3 Gb/s và SATA 3.0 có tốc độ truyền dữ liệu lên tới 6 Gb/s.

Nếu quy đổi từ Gb/s (gigabit mỗi giây) sang MB/s (megabyte mỗi giây) thì tốc độ truyền dữ liệu của các chuẩn SATA tương ứng lần lượt là 192, 384 và 768 MB/s. Tuy nhiên có nhiều bạn thắc mắc một số website lại ghi tốc độ SATA 1.0 là 150 MB/s, SATA 2.0 là 300 MB/s và SATA 3.0 là 600 MB/s.

Vấn đề nằm ở phương thức truyền dữ liệu qua mạng. Chuẩn SATA dùng kỹ thuật mã hóa 8b/10b (là sự sắp mã theo byte, mỗi byte dữ liệu được gán thêm 1 hoặc 2 bit). Thông tin truyền nhận không chỉ có dữ liệu thực tế mà còn cả các thông tin điều khiển nhằm xác thực, đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu khi gửi. Như vậy nếu loại bỏ bit thông tin gán thêm thì tốc độ tải dữ liệu thực tế của chuẩn SATA 1.0 là 150 MB/s, SATA 2.0 là 300 MB/s và SATA 3.0 là 600 MB/s như đã nêu trên.

Tương tự giao tiếp PCI Express 1.0 và 2.0 cũng sử dụng phương thức mã hóa 8b/10b trong khi PCIe 3.0 áp dụng kỹ thuật “scrambling”, dùng hàm nhị phân để biểu diễn luồng dữ liệu. Chính nhờ vậy mà chuẩn PCI Express 3.0 tăng gấp đôi hiệu năng so với thế hệ 2.0 nhưng chỉ cần tốc độ bit là 8 GT/s thay vì phải cần đến 10 GT/s (gigatransfer/giây).

Lê Dương (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: http://baove.congly.vn/hieu-ro-ve-bit-byte-va-.. Nguồn: http://baove.congly.vn/hieu-ro-ve-bit-byte-va-nhung-khai-niem-co-ban-32418.html

Tin được quan tâm

Danh sách chi tiết hơn 50 quốc gia miễn Visa cho người Việt Nam: Người dân nên biết còn thoải mái vi vu khắp thế giới

Người dân có thể sử dụng Căn cước công dân (CCCD) để thay thế hộ chiếu khi xuất cảnh, thay vì phải sử dụng hộ...
Kiến thức 3 ngày, 18 giờ trước

Khi về già, dù giàu hay nghèo, con người cũng nên để lại ba thứ cho con cháu. Đây là người có tầm nhìn

Những bậc cha mẹ yêu thương con cái sẽ lập kế hoạch lâu dài cho con mình. Tình yêu của cha mẹ dành cho con...
Kiến thức 3 ngày, 3 giờ trước

Ngừng sử dụng Căn cước công dân từ năm 2026, buộc phải đổi sang Căn cước có phải không?

Luật Căn cước đã có hiệu lực từ 7/2024 nhưng trên thực tế nhiều người còn dùng căn cước công dân. Vậy khi nào CCCD...
Tin trong ngày 3 ngày, 16 giờ trước

Thôn nghèo miền núi 'hốt bạc' nhờ trồng loại gỗ quý đắt như vàng: Cả làng xây biệt thự, sắm ô tô

Vốn chỉ là những cây trồng trong vườn nhà lấy bóng mát, bỗng dưng loại gỗ này được thu mua đắt hơn vàng khiến người...
Kiến thức 2 ngày, 11 giờ trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ Sáu ngày 22 tháng 8, tức ngày 29 tháng 6 nhuận âm lịch?

Thứ Sáu, ngày 22 tháng 8, ngày 29 tháng 6 nhuận âm lịch, tương ứng với năm Tỵ, tháng Giáp Thân và ngày Quý Hợi....
Đời sống số 3 ngày, 14 giờ trước

Từ bây giờ, người dân sẽ bị phạt nặng khi sử dụng lòng đường, vỉa hè để tổ chức đám cưới, tang lễ?

Người dân có được sử dụng lòng đường, vỉa hè để tổ chức đám cưới, tang lễ không? Đây là điều được rất nhiều người...
Kiến thức 2 ngày, 11 giờ trước

Tin cùng mục

Điện thoại có 3 ứng dụng mà người dùng phải xóa ngay để tránh bị theo dõi

3 ứng dụng này có thể theo dõi vị trí người dùng, bí mật ghi âm và chụp ảnh qua micro, camera của điện thoại....
Xài gì 1 ngày, 1 giờ trước

Toyota, Honda, Nissan hãng nào bền nhất? Thợ sửa xe 20 năm xếp hạng: Không ngờ Nissan lại đứng cuối

Trong cuộc trò chuyện với ông Vương - một thợ sửa xe đã có gần 20 năm kinh nghiệm, câu hỏi được đặt ra là:...
Đi gì 3 ngày, 17 giờ trước

Cách ‘ẩn mình’ trên Zalo và Facebook: Không lo bị phát hiện khi dùng

Bạn muốn giữ thông tin cá nhân an toàn, chỉ chia sẻ với bạn bè, người thân và hạn chế nguy cơ rò rỉ dữ...
Xài gì 3 ngày, 21 giờ trước

Zalo có 1 nút đặc biệt ấn vào là thấy ngay số điện thoại bạn bè, không cần phải xin

Zalo có nhiều tính năng tuyệt vời hơn bạn có thể nghĩ, một trong số đó là có thể xem số điện thoại của bạn...
Xài gì 4 ngày, 22 giờ trước

Loạt ô tô có doanh số gần như bằng 0, sắp bị 'khai tử' ra khỏi thị trường?

Thị trường ô tô Việt Nam đang có dấu hiệu khởi sắc sau nửa đầu năm ảm đạm. Tuy nhiên, báo cáo bán hàng của...
Đi gì 4 ngày trước

Ra mắt xe đạp điện giá chỉ ngang Honda Vision, động cơ 750W, sạc một lần đi được 96km

Hãng xe Kingbull chính thức trình làng dòng xe đạp điện hiệu suất cao Discover 2.0, nhắm đến nhóm khách hàng ưa chuộng sự bền...
Sản phẩm hot 5 ngày, 24 giờ trước

Tin mới cập nhật

Ăn khoai lang không tốt cho 3 nhóm người này, cẩn thận mang thêm bệnh

Khoai lang được coi là thực phẩm lành mạnh, tốt cho sức khỏe nhưng vẫn có những người nên tránh ăn.
Chăm sóc sức khỏe 20 giây trước

Nếu trẻ có 5 biểu hiện này thì chứng tỏ con bạn thực sự thông minh, không phải là khôn lỏi!

Trong quá trình nuôi dạy con, nhiều bậc cha mẹ thường "lầm tưởng" những biểu hiện láu cá, đối đáp nhanh nhạy của trẻ là...
Kiến thức 29 phút trước

Khi phụ nữ đến tuổi trung niên, hãy đổi 50% tiền tiết kiệm của mình lấy 4 thứ này, bạn sẽ cảm ơn chính mình sau 10 năm!

Bước vào tuổi trung niên, phụ nữ thường phải cùng lúc đối diện nhiều nỗi lo như sức khỏe xuống dốc, tóc rụng vì căng...
Kiến thức 29 phút trước

Cây đinh lăng được ví như 'thần giữ của', chuyên gia phong thủy chỉ vị trí trồng tốt nhất giúp gia chủ hút tài lộc

Đinh lăng vừa được coi như 1 loại nhân sâm, vừa mang ý nghĩa tài vận hanh thông nên được rất nhiều người chọn để...
Phong thủy 30 phút trước

Loài động vật có thời gian giao phối lâu nhất lên tới 14 tiếng đồng hồ liên tục, con đực sẽ chết ngay sau đó

Sinh sản là hình thức duy trì nòi giống của mọi sinh vật, mỗi loài sẽ có phương thức và tập tính sinh sản khác...
Kiến thức 30 phút trước

Ngành này đang ‘khát’ tới 700.000 nhân sự: Sinh viên vừa tốt nghiệp đã được săn đón, lương 60 triệu đồng/tháng

Các cuộc tấn công mạng tại Việt Nam đang gia tăng trong khi nhân lực ngành này còn thiếu hụt.
Kiến thức 30 phút trước

Sao Việt 24/8: Hoà Minzy hé lộ thời khắc sinh nở gây bão mạng; Lý do Cục trưởng Xuân Bắc bị loại khi làm đơn xin diễu binh, diễu hành?

Tin sao Việt 24/8/2025: Khoảnh khắc sinh nở hiếm hoi của Hoà Minzy hiện đang gây bão mạng xã hội. Đơn xin tham gia diễu...
Chuyện làng sao 1 giờ, 19 phút trước

Bãi nhiệm Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố 2025, quy trình cụ thể thế nào?

Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố sẽ bị miễn nhiệm trong trường hợp không đảm bảo sức khỏe, do hoàn cảnh gia đình, do...
Tin trong ngày 1 giờ, 24 phút trước

Tin vui lớn từ 1/7/2025: Lương hưu tăng lần 3 sau đợt tăng 15%, ai là người được hưởng?

Sau khi được điều chỉnh tăng lương hưu 2 lần từ 1-7-2024, nhiều người sẽ tiếp tục được điều chỉnh tăng lương hưu lần thứ...
Kiến thức 2 giờ, 35 phút trước

Đi đường cao tốc có biển báo 0 m, 50 m, 100 m, ý nghĩa là gì?

Điều khiển phương tiện trên cao tốc thường bắt gặp biển báo 0 m, 50 m, 100 m. Ý nghĩa của loại biển báo này...
Kiến thức 2 giờ, 43 phút trước