Thứ bốc mùi khiến thực khách 'chạy mất dép' lại là đặc sản Gia Lai, ăn một miếng mê không lối thoát

Từ món ăn dân dã đến biểu tượng ẩm thực

Nhắc đến ẩm thực phố núi Gia Lai, nhiều người thường nghĩ ngay đến phở khô hai tô, gà nướng cơm lam hay muối kiến vàng K’Bang. Tuy nhiên, bún cua thối, với cái tên gây tò mò và hương vị gây tranh cãi, đã trở thành một biểu tượng độc đáo của vùng đất này.

Bún cua thối, đặc sản Gia Lai

Món ăn còn được gọi thân thương là bún mắm cua, có nguồn gốc từ những người con Bình Định di cư đến Gia Lai. Họ mang theo tinh hoa ẩm thực quê hương, kết hợp với nguyên liệu địa phương để tạo nên một món ăn hoàn toàn mới. Từ những gánh hàng rong, quán nhỏ ven đường, bún cua thối đã trở thành một nét văn hóa ẩm thực đặc sắc, không thể thiếu trong bản đồ du lịch Pleiku.

Mùi hương "gây thương nhớ" và quy trình chế biến công phu

Tên gọi bún cua thối xuất phát từ chính mùi hương đặc trưng của nó. Đối với những người lần đầu tiếp xúc, mùi của món ăn này có thể gây e dè, thậm chí là ‘phát hoảng’. Mùi nồng ấy là kết quả của quá trình ủ men cua đồng vô cùng cầu kỳ.

Để tạo ra một bát bún chuẩn vị, người đầu bếp phải rất tỉ mỉ. Cua đồng ngon nhất được cho là đánh bắt từ cánh đồng Đồng Xanh (xã An Phú, Pleiku). Cua sau khi được sơ chế sẽ được xay nhuyễn và ủ lên men từ một đến hai ngày. Phần nước cua tươi cũng được ủ riêng khoảng một ngày cho đến khi chuyển sang màu đen và dậy mùi nồng đặc trưng. Đây là công đoạn quyết định chất lượng món ăn, đòi hỏi kinh nghiệm để canh chỉnh thời gian sao cho đạt mùi thơm chuẩn nhất.

Sau khi ủ, nước cua được đun liu riu với thịt ba chỉ xào săn và măng tươi thái mỏng. Măng nấu càng lâu càng tiết ra vị ngọt, làm tăng thêm độ đậm đà cho nước lèo. Một điểm đặc biệt là trứng vịt luộc cũng được om cùng mắm cua, tạo nên hương vị béo ngậy, lạ miệng.

Trải nghiệm ẩm thực kén người ăn

Một tô bún cua thối trông khá đơn giản: một ít bún, vài lát măng, chan xâm xấp nước dùng màu đen sánh, rắc thêm hành phi, tóp mỡ và da heo chiên giòn. Chính mùi hương là điểm gây tranh cãi, khiến món ăn này mang tính kén người ăn rõ rệt.

Tuy nhiên, nếu vượt qua được rào cản ban đầu, thực khách sẽ khám phá ra một hương vị thơm ngon, cay nồng và đậm đà khó quên. Món ăn thường được dùng kèm đĩa rau sống phong phú gồm xà lách, hoa chuối, giá đỗ, kinh giới, tía tô... giúp trung hòa mùi vị của mắm cua. Thực khách nên vắt thêm chanh, ớt tươi và trộn đều để cảm nhận trọn vẹn hương vị. Với những ai thích vị béo, quả trứng vịt om trong nồi nước dùng chính là chân ái.

Người dân Gia Lai cho rằng thời điểm lý tưởng nhất để thưởng thức bún cua thối là vào mùa mưa, khi cua đồng chắc thịt và mắm cua lên men ngon nhất. Giữa tiết trời se lạnh của cao nguyên, hít hà mùi thơm nồng và thưởng thức tô bún cay xè, nóng hổi là một trải nghiệm ẩm thực sâu sắc. Với mức giá bình dân, chỉ từ 10.000 - 15.000 đồng/tô, đây là món ăn quen thuộc của người dân địa phương.

Tuấn Nguyễn (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)