Danh mục

Hành trình kỳ diệu của hạt nếp

Thứ ba, 25/11/2014 17:00

Từ bao đời nay, hạt gạo đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống thường thức của người Việt.

Nếu bữa cơm thông thường có bát cơm trắng dễ ăn thì trong nhiều dịp lễ đặc biệt, người Việt lại chuộng thứ gạo dẻo dính, thơm tho, dễ dàng tùy biến mà người ta gọi là gạo nếp.

Gạo nếp thường để nấu xôi, vì đó, xôi nếp trở thành một phần quan trọng trong văn hóa ẩm thực Việt. Xôi dùng cúng tiến tổ tiên trong những ngày giỗ, Tết cũng là món quà quen thường ngày của nhiều người.

Chẳng biết hạt nếp nấu xôi có từ khi nào, nhưng từ thuyết xưa kể lại, hạt gạo nếp đầu tiên là hạt gạo tạo nên chiếc bánh chưng, bánh dày trong câu chuyện Lang Liêu. Sự khám phá tuyệt vời về hạt gạo trắng đục, tròn trịa, mẩy căng đã sinh bao bao món ngon cho văn hóa. Người Việt dần học cách đơm xôi, dùng xôi làm lễ cúng tế, biểu trưng cho sự may mắn, dồi dào.

Chỉ tính riêng xôi đã có cả trăm biến tấu khắp ba miền đất nước.Người vùng cao phía Bắc có xôi ngũ sắc thất sắc màu sắc bắt mắt.Xôi ngũ sắc từ lâu đã được biết đến là đặc sản ẩm thực của vùng cao. Điều thú vị là năm màu sắc tạo thành một tổng thể, tượng trưng cho âm dương ngũ hành, cho tình đoàn kết của các dân tộc anh em. Nhưng, mỗi màu sắc cũng có thể đứng độc lập, mang ý nghĩa riêng gắn với từng dân tộc. Màu xôi được nhuộm từ cây và lá rừng, luôn sạch sẽ thơm tho.

Người Hà Nội có gu thưởng thức giản dị, tinh tế nên thứ xôi trắng, xôi đậu đồ nhạt và ăn cùng các món mặn được ưa chuộng hơn cả. Sáng sớm ăn nhẹ bát xôi, kèm chút thịt kho hay miếng lạp xưởng hoặc xôi đậu xanh rắc chút ruốc, chấm chút muối vừng bùi bùi là chắc dạ, đủ đầy. Cùng là xôi mặn, nhiều người lại chỉ chuộng chứ xôi xéo, xôi ngô tươm mỡ hành vàng ruộm, lựng thơm, ăn cùng đậu xanh và hành phi.

Rồi trong kí ức, bất cứ ai cũng đã từng thân thuộc thứ xôi vò chè đường, hay xôi nén, chè con ong. . Bát bột sắn quấy để nguội xếp trong thúng, bà bán hàng nhè nhẹ lấy ra, nhè nhẹ xúc mấy thìa xôi tơi từng hạt đổ lên trên. Những hạt xôi vàng cái màu nắng nỏ chất phác hiền lành của đất.

Xôi gấc mang màu đỏ may mắn, hay chè con ong cay thơm vị gừng, ngọt ngào hương mật, là món xuất hiện thường xuyên trong mâm cỗ cúng truyền thống mỗi gia đình.

Tiết heo may, người Hà Nội nôn nao đón về mùa thu cốm. Cốm làm từ hạt nếp non, hạt lúa bấm ra sữa, rang sảy cho hết vỏ trấu. Từ hạt thóc nếp, người làng Vòng đã làm ra hạt cốm mộc có mùi thơm đặc trưng của hương lúa.Từ hạt cốm, người ta chế biến thành chè cốm, xôi cốm và bánh cốm, cũng là những món ăn không kém phần thi vị. Chè cốm đựng trong các bát sức trắng nhỏ nhắn, thanh tao chẳng kém chứ chè sen mùa hè. Chè nấu loãng bằng đường trắng và bột lọc trong suốt, thấp thoáng những hạt cốm xanh, thoảng mùi nếp và tinh dầu hoa bưởi, quyến rũ đến lạ lùng. Còn chiếc bánh cốm ngọt ngào, dẻo thơm hương cốm từ lâu đã trở thành sản phẩm không thể thiếu trong mâm đồ lễ ăn hỏi của người Hà Nội.

Gạo nếp đồ xôi cũng không xa lạ trong văn hóa người miền Nam. Xôi sáng là món điểm tâm dung dị, xôi chiều là món ăn xế bình dân. Tới tối, người ta lại chọn xôi như một món ăn chơi chắc bụng. Xôi miền Nam đa dạng, nhiều tùy biến nhưng vẫn chia làm hai loại xôi mặn và xôi ngọt. Các món xôi ngọt phải kể đến xôi đậu đen, đậu phộng, lá cẩm, lá nếp, bắp khô, bắp nhão...Mỗi loại lại có cách thêm thắt đậu xanh, hành phi, dừa nạo, mỡ mè, đường cát để tạo hương vị riêng nhưng vẫn mang đậm vị ngọt béo đặc trưng của xôi phương Nam.Xôi mặn là tên gọi chung của các món xôi trắng ăn cùng mỡ hành, pa tê, chả lụa, trứng cút, lạp xưởng, xá xíu, chà bông....

Chuối bọc nếp nướng là món ăn giản dị nhưng rất đỗi tự hào của người miền Nam. Nét đặc sắc của món tráng miệng hấp dẫn này là chuối bọc nếp nướng thơm lừng hòa quyện với vị béo ngậy của nước cốt dừa, lạc rang. Chừng ấy thôi đã đủ mang tên tuổi.

Gạo nếp xay nhuyễn tạo thành bột nếp, là nguyên liệu không thể thiếu trong nhiều món bánh cổ truyền như bánh nếp, bánh giầy, bánh rán, bánh trôi, bánh gai...Dù vị bánh mỗi loại khác nhau nhưng đều không làm mất đi sự dẻo dính, mềm mại đặc trưng của hương nếp.

Cứ như thế, hạt gạo trắng đục gắn liền với văn hóa ẩm thực Việt, trở thành nét đẹp đáng tự hào của mỗi người Việt.

Depplus.vn/MASK

Tin được quan tâm

Kể từ bây giờ, người dân không cần trực tiếp đến cơ quan Công an để đổi thẻ CCCD, đúng không?

Người dân cần đổi thẻ căn cước công dân có thể không cần đến trực tiếp cơ quan công an nếu không phải thu nhận...
Dòng sự kiện 1 ngày, 11 giờ trước

Tin vui với hàng triệu người dân sống ở Hà Nội, hưởng lợi chưa từng có

Hà Nội là địa phương đầu tiên của Việt Nam làm điều này. Sắp tới, hàng triệu người dân sẽ được hưởng loạt lợi ích....
Tin trong ngày 2 ngày, 7 giờ trước

Công viên sông Tô Lịch trải rộng đến hơn 700.000 m2, phải dùng bao nhiêu tỉ đền bù giải phóng mặt bằng?

Khi UBND TP Hà Nội cung cấp thông tin về chi phí dùng để giải phóng mặt bằng cho dự án công viên sông Tô...
Tin trong ngày 2 ngày, 8 giờ trước

Theo Quy định mới nhất: Khách sạn, nhà nghỉ có được giữ CCCD, thẻ Căn cước của khách lưu trú không?

Một số nhà nghỉ, khách sạn kiểm tra CCCD, thẻ Căn cước của khách hàng và giữ lại vì lý do an ninh hoặc đảm...
Kiến thức 2 ngày, 20 giờ trước

Tin vui: Từ năm 2026, Quốc hội đồng ý nghỉ hưu trước tuổi không bị giảm tiền hưởng lương hưu đối với giáo viên mầm non có nguyện vọng trong trường hợp đã đóng BHXH bao nhiêu năm trở lên?

Cụ thể từ ngày 1/1/2026, giáo viên mầm non nếu có nguyện vọng thì có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn tuổi nghỉ hưu...
Tin trong ngày 1 ngày, 5 giờ trước

UBND cấp xã không được làm điều này, liên quan đến đất đai sau sáp nhập

Kể từ bây giờ, UBND cấp xã không được làm điều này, người dân cần nắm để đảm bảo quyền lợi của mình.
Tin trong ngày 2 ngày, 5 giờ trước

Tin cùng mục

Món ăn đặc sản mùa thu Hà Nội, vừa ngon, bổ rẻ lại còn ấm bụng, thì đừng bỏ qua 5 địa điểm nức tiếng này

Khi Hà Nội vào thu, tiết trời se lạnh cũng là lúc những món ăn nóng hổi lên ngôi. Giữa vô vàn lựa chọn, có...
Địa chỉ ăn ngon 9 giờ, 25 phút trước

Thịt vịt nấu theo cách này ngon hết ý, tốn cơm, ăn xong cả con vẫn thấy thèm

Hương vị thơm nức đặc trưng của chao, hòa quyện cùng vị béo ngậy của khoai môn và nước dừa, món vịt om chao khiến...
Địa chỉ ăn ngon 2 ngày, 2 giờ trước

Tối nay ăn gì? Hơn 20 mâm cơm ngon, chồng con gắp không dừng đũa, giúp vợ đảm khỏi phải đau đầu

Gợi ý những mâm cơm phong phú, đa dạng cho các mẹ đảm thỏa sức trổ tài nấu cho chồng con trong bữa tối quây...
Địa chỉ ăn ngon 3 ngày, 2 giờ trước

Không phải phở gà, đây mới là món ăn lọt top ngon nhất thế giới, giá chỉ từ 30.000 đồng/bát

Vượt qua nhiều tên tuổi nổi tiếng, bún mọc - món ăn dân dã của miền Bắc với giá chỉ từ 30.000 đồng/bát đã chính...
Địa chỉ ăn ngon 4 ngày, 7 giờ trước

Khi ăn cá vào mùa thu, hãy hạn chế ăn cá trắm cỏ và cá trắm hoa! Nên ăn nhiều 3 loại cá này, béo ngậy không ngán, giá lại rẻ

Bài viết sẽ gợi ý công thức nấu 3 loại cá cực thơm ngon, bổ dưỡng và thích hợp trong ngày thu cho cả gia...
Địa chỉ ăn ngon 5 ngày, 2 giờ trước

Món thịt kho tàu 'phiên bản đỉnh cao': 3 bí quyết giúp thịt mềm rục, béo mà không ngấy, hàng xóm ngửi mùi cũng phải sang gõ cửa

Một nồi thịt kho tàu tưởng quen thuộc nhưng lại ngon hơn nhiều lần khi áp dụng đúng 3 bí quyết. Nhờ đó, món ăn...
Địa chỉ ăn ngon 6 ngày, 3 giờ trước

Tin mới cập nhật

Xe máy dừng đèn đỏ nếu vi phạm lỗi này có thể bị phạt đến 14.000.000 đồng, chủ quan rất dễ mắc phải

Người điều khiển xe máy đè vạch dừng đèn đỏ và dẫn đến tai nạn giao thông sẽ bị phạt từ 10.000.000 đồng đến 14.000.000...
Kiến thức 29 phút trước

Hành vi này có thể khiến chủ tài khoản đối mặt với nhiều rủi ro pháp lý, phạt tiền đến 100 triệu đồng, thậm chí đi tù 7 năm

Ngân hàng TMCP Kiên Long (KienlongBank) đã cảnh báo những người cung cấp tài khoản cho các đối tượng sẽ vô tình tiếp tay cho...
Đời sống số 39 phút trước

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ Hai ngày 29 tháng 9, tức ngày 8 tháng 8 âm lịch?

Thứ Hai, ngày 29 tháng 9, ngày mùng 8 tháng 8 âm lịch, đại diện cho Năm Tỵ, Tháng Ất Dậu và Ngày Tân Sửu....
Đời sống số 42 phút trước

4 dấu hiệu nhà sắp trúng số giàu to: Đừng xem thường vì nhiều người đã âm thầm phát tài nhờ nhận ra kịp

Theo các chuyên gia phong thủy, môi trường sống có ảnh hưởng trực tiếp đến vận khí, tài lộc của gia đình. Một ngôi nhà...
Phong thủy 51 phút trước

Hãy làm bài trắc nghiệm này nhé! Việc chọn phòng có thể tiết lộ những điểm yếu cần cải thiện trong cuộc sống của bạn

Chỉ cần chọn căn phòng bạn muốn bước vào đầu tiên (đừng suy nghĩ nhiều – để cảm giác dẫn đường. Sau đó xem lời...
Đời sống số 1 giờ, 1 phút trước

Xuất hiện mốc hỗ trợ 5 lần 'cứu nguy' VN-Index trong một tháng

Sau giai đoạn lập đỉnh lịch sử gần 1.700 điểm hồi đầu tháng 9, VN-Index đã trải qua nhịp điều chỉnh gần 3%. Tuy nhiên,...
Tin trong ngày 1 giờ, 10 phút trước

Năm 2026: Triển khai đồng bộ cấp bằng tốt nghiệp THPT số cho học sinh toàn quốc

Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ thí điểm cấp bằng tốt nghiệp THPT số cho học sinh tốt nghiệp năm 2025.
Tin trong ngày 1 giờ, 12 phút trước

'Thần đèn' kể chuyện dời nhà xây nhầm đất, hé lộ chi phí dịch vụ gây sốc

Một ngôi nhà xây lấn tới 40% diện tích sang đất hàng xóm, là trường hợp tưởng hiếm gặp nhưng lại không quá xa lạ...
Tin trong ngày 1 giờ, 14 phút trước

Những trường hợp nào được đề xuất khám bệnh miễn phí 1 lần/năm?

Bộ Y tế ước tính chi phí khoảng 6.000 tỷ đồng/năm để khám bệnh định kỳ miễn phí cho người cao tuổi, người khuyết tật,...
Dòng sự kiện 1 giờ, 18 phút trước

Chaebol Hàn Quốc ngỏ ý đầu tư vào siêu dự án hơn 2 tỷ USD tại Thanh Hoá, cơ hội vàng để vươn mình bứt phá

Một trong những tập đoàn công nghiệp lớn của Hàn Quốc - SK Innovation vừa bày tỏ mong muốn rót vốn đầu tư vào dự...
Tin trong ngày 1 giờ, 26 phút trước